Tỷ phú phụ trách thôn tính tập đoàn lớn ở nước ngoài, rớt đài vài tháng sau cuộc gặp con rể ông Trump

Sự rớt đài đầy kịch tính của người dàn xếp các thương vụ tại hải ngoại hàng đầu Trung Quốc cho thấy một cuộc chiến đầy khói lửa trong lĩnh vực bảo hiểm nói riêng và thị trường tài chính nói chung.

Hôm 9/6, chủ tịch của Anbang là Ngô Tiểu Huy, người được cho là ống dẫn tiền cho phe phái chính trị của Giang Trạch Dân, đã thôi giữ chức vụ cao nhất của tập đoàn này và có thể đã bị bắt giam.

Động thái này gây bàng hoàng cho những người dàn xếp thương vụ ở New York khi đó, Khách sạn Waldorf-Astoria nổi tiếng ở Park Avenue đã được bán vào năm 2014 cho một công ty Trung Quốc ít được biết đến.

Công ty Trung Quốc đó là Tập đoàn Bảo hiểm Anbang có trụ sở tại Bắc Kinh, được biết đến vì những vụ mạnh tay mua tài sản ở hải ngoại, bao gồm nỗ lực thất bại năm 2016 để mua tập đoàn khách sạn và khu nghỉ dưỡng Starwood. Tại thời điểm đó, các công ty Trung Quốc đang tham gia vào một chiến dịch thâu tóm toàn cầu, và Anbang có vẻ như là đứng đầu trong số đó.

Tuy nhiên chỉ một năm sau, tập đoàn Anbang bay cao một thời bất ngờ rơi tự do.

Chủ tịch tỷ phú của Anbang là Ngô Tiểu Huy, đã bị chính quyền Bắc Kinh bắt giam. Trong khi đó, một số ngân hàng quốc doanh của Trung Quốc đã được lệnh ngừng việc hợp tác với công ty này, các nguồn tin nói với Bloomberg hôm 15/ 6. Hơn 30.000 nhân viên và gần 300 tỷ USD tài sản của tập đoàn này đang bị treo lơ lửng.

Hôm 9/6 vừa qua, các điều tra viên chống tham nhũng ở Bắc Kinh đã bắt giam Ngô, theo tờ Financial Times. Trong khi chưa rõ liệu Ủy ban Kiêm tra Kỷ luật Trung ương có công bố điều tra chính thức đối với ông Ngô hay không, nhưng ông này chắc chắn là lãnh đạo doanh nghiệp nổi tiếng nhất bị động đến cho đến nay, bởi những nỗ lực chống tham nhũng rộng khắp của lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình.

Thời Anbang lên như diều gặp gió

Chỉ trong một thời gian ngắn, Anbang đã lên từ một công ty tương đối ít người biết đến để trở thành một trong những chủ sở hữu tài sản ở nước ngoài lớn nhất của Trung Quốc.  Trước khi các hoạt động của công ty này bị hạn chế, Anbang đã nổi danh trong hoạt động đầu tư cổ phần tư nhân và trùm bất động sản phương Tây, như là một đối thủ mạnh trong việc thu mua các tài sản.

Ngô và Anbang đã vun trồng mạng lưới các mối quan hệ về chính trị và kinh doanh rộng lớn ở nước ngoài. Ông Ngô được biết là thân với Jonathan Gray, người phụ trách toàn cầu mảng bất động sản của Tập đoàn Blackstone – quỹ đầu tư cổ phần tư nhân khổng lồ của Mỹ. 

Một số thương vụ thu mua tài sản gần đây của Anbang là mua lại từ Blackstone. Ngô cũng đã thảo luận để mua cổ phần trong tòa nhà văn phòng ở Manhattan dưới quyền sở hữu của Jared Kushner, con rể và cố vấn cao cấp của Tổng thống Donald Trump, nhưng thương vụ này đã bị hủy bỏ hồi tháng 3.

>>> Con rể Tổng thống Trump gặp cháu rể ông Đặng Tiểu Bình

Hiện nay, khối tài sản nổi tiếng của Anbang ở nước ngoài bao gồm Khách sạn Waldorf-Astoria, và tòa nhà ở số 717 Fifth Avenue nổi tiếng ở New York, chuỗi khách sạn và khu nghỉ dưỡng Strategic có trụ sở ở Chicago, công ty bảo hiểm của Bỉ Fidea, ngân hàng Bỉ Delta Lloyd, và một cổ phần kiểm soát trong công ty bảo hiểm nhân thọ của Hàn Quốc Tongyang Life Insurance.

“Găng tay trắng”

Sự rớt đài đột ngột của Anbang có vẻ cũng bất ngờ như lúc nó cất cánh. Điều gì đã hạ bệ Ngô Tiểu Huy, nhà lãnh đạo một tập đoàn được tờ Financial Times (Thời báo Tài chính nổi tiếng có trụ sở tại London, Anh Quốc) miêu tả năm 2016 là “một trong những công ty có mối quan hệ chính trị mạnh nhất của Trung Quốc?”

Ở Trung Quốc, việc kinh doanh luôn do chính trị chèo lái.  Và mạng lưới các mối quan hệ chính trị của Ngô rất có thể cũng đã đưa Ngô vào rắc rối.

Lý lịch của Ngô, cũng như nhiều ông trùm Trung Quốc khác, tương đối bí ẩn.  Sinh ra ở Ôn Châu, tỉnh Chiết Giang, Ngô đã thành lập Anbang như một công ty bảo hiểm nhỏ vào năm 2004. Gia tài của Ngô đã tăng lên sau khi cưới cháu gái của cựu lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc Đặng Tiểu Bình.

Các phương tiện truyền thông tiếng Hoa tại hải ngoại và những nguồn tin của Epoch Times cho biết Ngô và vợ hiện đã ly dị, mặc dù ông và Anbang công khai phủ nhận những thông tin đó.

Ngô Tiểu Huy, 50 tuổi, được tin là thân tín thuộc phe cánh Giang Trạch Dân.Kể từ khi lên nắm quyền năm 2012, Tập Cận Bình đã tiến hành một cuộc chiến để nhổ tận gốc sự ảnh hưởng của Giang Trạch Dân và phe phái của ông này.

Các nguồn tin thân cận với Trung Nam Hải nói với Epoch Times rằng Anbang và Ngô Tiểu Huy có mối quan hệ thân thiết với gia đình Tăng Khánh Hồng, cựu Phó Chủ tịch Trung Quốc, ủy viên Ban thường vụ Bộ Chính trị đầy quyền lực, và một thân tín lâu năm của Giang Trạch Dân.

Nguồn tin này nói rằng cả Ngô Tiểu Huy và Tiêu Kiến Hoa – tỷ phú Trung Quốc và là chủ của Tập đoàn Tomorrow, người đã bất ngờ bị đưa trở về Bắc Kinh từ Hong Kong để điều tra hồi đầu năm nay – là những “găng tay trắng” chủ chốt hay là những kẻ rửa tiền của gia đình Tăng và phe cánh Giang Trạch Dân.

Nguồn tin này nói thêm rằng Ngô và Tiêu đã dùng những giao dịch tài chính để chuyển và rửa tiền ra nước ngoài thay mặt cho phe cánh Giang Trạch Dân, trong khi đồng thời vận dụng vai trò những ông trùm doanh nghiệp để theo dõi và tác động đến các quan chức cao cấp của nước ngoài.

Có những câu hỏi xung quanh nguồn gốc vốn của Anbang.  Công ty này được thành lập năm 2004 như một doanh nghiệp bảo hiểm nhỏ với chỉ khoảng 73 triệu USD tiền vốn và cuối cùng đã trở thành một công ty khổng lồ với tài sản hơn 292 tỷ USD.

Vốn của Anbang đột nhiên phồng lên vào năm 2014, với một số nhà đầu tư bí ẩn đổ tổng cộng hơn 7,3 tỷ USD vào công ty này. Điều tra của Caixin, tạp chí kinh doanh có uy tín ở đại lục, phát hiện ra rằng một số trong 39 nhà đầu tư của Anbang là những công ty bí ẩn như đại lý ô-tô, bất động sản, và khai thác mỏ, đôi khi dùng chung các địa chỉ gửi thư, nhiều cái trong số đó có liên quan đến Ngô. Cũng có xu hướng các  nhà đầu tư cấp nhà nước đang cắt giảm phần vốn sở hữu của họ, trong đó SAIC Motor và Sinopec giảm mức sở hữu của họ từ 20% mỗi công ty xuống còn tương ứng là 1,2% và 0,5%.

Tập đoàn bảo hiểm này cũng thu hút dòng tiền từ việc bán những sản phẩm quản lý tài sản rủi ro dưới tên gọi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ phổ quát. Những sản phẩm này, vốn là một sự lai tạp giữa trái phiếu và hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, đưa ra tỷ lệ lãi suất cao, và đã trở nên cực kỳ nổi tiếng với những người tiêu dùng không thỏa mãn với lãi suất gửi tiền ở ngân hàng chỉ khoảng 1%.

Chấn chỉnh ngành bảo hiểm “man rợ”

Tập Cận Bình đã đưa việc cải cách ngành tài chính thành trọng tâm của năm 2017. Tại một bài phát biểu hôm 21/3, Thủ tướng Lý Khắc Cường đã hối thúc các cơ quan có thẩm quyền tiến hành các biện pháp mạnh mẽ để phòng ngừa tham nhũng trong ngành tài chính, vốn dễ bị ảnh hưởng bởi việc xuất hiện ngân hàng đen, các tài sản xấu và việc cấp vốn bất hợp pháp qua Internet, theo phương tiện truyền thông nhà nước Tân Hoa Xã.

Ông Tập cũng cho thấy rằng mình không sợ việc thách thức những người đứng đầu ngành này vốn có những mối quan hệ chính trị rộng khắp. Việc bắt giam Ngô là hành động mới nhất trong một chuỗi những hành động kỷ luật gần đây được thực hiện đối với các quan chức cao cấp trong ngành tài chính, và cho đến nay ngành bảo hiểm như một chiến trường. Vào tháng 2, Diêu Chấn Hoa, Chủ tịch tập đoàn tài chính Baoneng đã bị cấm không được hoạt động trong ngành bảo hiểm trong 10 năm. Hồi tháng 4, cựu lãnh đạo Ủy ban Quản lý Bảo hiểm Trung Quốc Hạng Tuấn ba bị điều tra.

Các nguồn tin thân cận Trung Nam Hải nói với Epoch Times hồi đầu năm 2017 rằng ban lãnh đạo của ông Tập hiện đang tập trung vào xử lý tham nhũng trong ngành tài chính Trung Quốc trong năm 2017.

Ngành bảo hiểm của Trung Quốc đã thu được quyền lực rất lớn, kèm theo những tranh cãi trong 6 năm qua, một giai đoạn nới lỏng quản lý dưới thời cựu lãnh đạo cơ quan quản lý nhà nước của ngành này là Hạng Tuấn Ba.

Từ năm 2012 đến 2016, ngành bảo hiểm của Trung Quốc đạt mức tăng trưởng chung là 14,3%, bảo hiểm phi nhân thọ tăng trưởng 16,5%, theo dữ liệu của Munich Re.  Năm 2016, Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản để trở thành thị trường bảo hiểm lớn thứ 2 thế giới về chi phí đóng bảo hiểm.

Trong giai đoạn này, ngành bảo hiểm đã biến thành hang ổ của những kẻ thôn tính các tập đoàn lớn.

Các công ty bảo hiểm theo truyền thống là pháo đài của sự cẩn trọng và dè dặt, nắm giữ những tài sản ổn định như trái phiếu chính phủ và trái phiếu công ty.  Các công ty bảo hiểm phải đảm bảo đặc tính coi việc bảo toàn vốn của các khách hàng của mình là ưu tiên cao nhất. Những tài sản này cũng có tính thanh khoản cao và có thể dễ dàng được bán đi để hoàn tiền cho khách hàng.

Với khoản tiền khổng lồ từ các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ phổ quát, các công ty bảo hiểm Trung Quốc đã bắt đầu một chiến dịch chi tiêu, mua về nhiều tài sản rủi ro vốn thường không đi cùng với bảo hiểm như cổ phiếu, bất động sản, và các công ty nước ngoài. Những tài sản đó rủi ro và không có tính thanh khoản cao, và có thể gây trở ngại cho năng lực chi trả cho khách hàng mua bảo hiểm.

Những công ty bảo hiểm gần gũi nhất với những cách đầu tư như vậy là Evergrande Life, Foresea Life – một bộ phận của Baoneng và Anbang. Mô hình kinh doanh của những công ty này rất giống với một quỹ đầu tư cổ phần tư nhân, nơi vốn rất đắt đỏ và hiệu quả đầu tư là mục tiêu chính.

Năm 2016, Foresea và Evergrande đã thu mua một cổ phần lớn trong công ty phát triển bất động sản nhà ở là China Vanke. Một tranh chấp công khai và kéo dài nhằm nắm quyền kiểm soát Vanke từ nhà sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Vương Thạch – một trong những chủ doanh nghiệp nổi tiếng nhất ở Trung Quốc – đã diễn ra sau đó, tạo ra một cơn bão lửa trên thị trường mà cuối cùng đã bị dập tắt sau khi Bắc Kinh can thiệp hồi tháng 12.

Vào cuối năm 2016, cơ quan quản lý nhà nước ngành bảo hiểm của Trung Quốc đã chỉ trích toàn bộ ngành bảo hiểm trong nước, gọi việc mua sắm mạnh tay của ngành nhằm vào các công ty Trung Quốc là “dã man”. Vương Thạch cũng miêu tả việc tích lũy cổ phiếu của Foresea là “man rợ”, một từ được nhắc đến cuốn sách xuất bản năm 1989 có tên “Những kẻ man rợ giữ cổng”, ám chỉ việc thâu tóm đối thủ là RJR Nabisco bởi quỹ đầu tư cổ phần tư nhân khổng lồ Kohlberg Kravis Roberts & Co.

Chỉ trong vòng 6 tháng, ông Tập đã thay thế người đứng đầu cơ quan quản lý ngành bảo hiểm của Trung Quốc, cấm việc bán các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ phổ quát, và hiện nay ông đã khiến ngành công nghiệp hoang dại này phải tuân lệnh.

Tuy nhiên, diễn biến thuận buồm xuôi gió không thể đến trong ngày một ngày hai.

Foresea, vốn phụ thuộc vào tiền thu được từ việc bán các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ phổ quát, đã đưa ra một cảnh báo hồi tháng trước cho các cơ quan quản lý nhà nước, kêu gọi gỡ bỏ việc cấm những sản phẩm này “để tránh việc bạo động của các khách hàng, gây ra những rủi ro mang tính hệ thống và nhiều tổn hại đến ngành này nói chung”.

Việc nhắc đến từ “bạo động” là điều mà Đảng Cộng sản Trung Quốc rất không thích và cũng là một thách thức tiềm tàng đối với sự lãnh đạo của ông Tập. Ngành bảo hiểm cuối cùng có thể sẽ không đầu hàng một cách dễ dàng.

Theo Epoch Times