Tuyết liên – Loài hoa cực hiếm đẹp hút hồn trên dãy Himalaya

Từ lâu, nhiều người trong chúng ta đã nghe đến cái tên “Thiên Sơn tuyết liên” trong các bộ phim kiếm hiệp như một bảo bối của trời đất. Thực tế “kỳ hoa” này không phải chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng. Vẻ đẹp của nó chẳng cầu kì hoa mĩ nhưng bấy nhiêu cũng đủ đắm say lòng người.

Trên những vách núi trắng xóa tuyết ở Tân Cương thuộc dãy Himalaysa tồn tại một loài hoa vô cùng quý hiếm được gọi là tuyết liên hay hoa sen tuyết.

Từ xưa, loài hoa này đã được người Trung Quốc sử dụng như một vị thuốc quý không thua gì nhân sâm. Chúng có khả năng trị được những chứng bệnh như đau đầu, cao huyết áp và rối loạn kinh nguyệt. Tuyết Liên chỉ mọc trên những vách đá có độ cao trên 4.000m so với mực nước biển và có thể nở ngay trong tuyết.

Tuyết liên, tên khoa học là Saussurea involucrata, là một loài cây thuộc một chi thực vật có hoa trong họ cúc. Sở dĩ gọi là sen tuyết hay Thiên Sơn tuyết liên bởi loài thực vật này có thể sinh trưởng, phát triển và ra hoa ngay cả trong thời tiết cực kỳ lạnh lẽo trên núi đá cao vời vợi. Khi bung nở, loài thực vật này có hình dạng giống hệt như một đóa sen.

Hơn nữa do nở từng tầng, lớp ngoài cùng xanh đậm nhất sau đó vào gần trong lõi sẽ có màu trắng tinh nên cái tên sen tuyết cũng ngụ ý cho màu sắc trắng như tuyết của loài thực vật này khi bung nở.

Tuyết liên được sử dụng trong y học từ hàng trăm năm nay. Người Tân Cương thường nói sở dĩ Tuyết liên có một hình dáng yêu kiều như vậy là do nó được kết tinh từ gió, mây và tuyết.

Tuyết liên có rễ màu đen, lá xanh và thường treo mình trên các vách núi.Dân tộc Hán đã coi loại hoa này là một loại dược phẩm quý chuyên điều trị bệnh phong thấp. Người Duy Ngô Nhĩ thì sử dụng nó trong điều trị các bệnh liên quan đến phụ khoa.

Hạt của loại hoa Tuyết liên chỉ nảy mầm trong nhiệt độ dưới 0 độ C và phát triển tốt nhất trong khoảng nhiệt độ là dưới – 20  độ C. Nhưng trong  2 tháng đầu từ khi nảy mầm, loại hoa này có thể chịu được nhiệt độ 20 độ C. Mặc dù phải mất 5 năm mới nở hoa, nhưng một bông hoa “Thiên Sơn tuyết liên” lại có tuổi thọ đến 8 tháng. Đây là một điểm đặc biệt của loài hoa này.

Giữa khí hậu và thời tiết khắc nghiệt như thế, những cánh hoa vẫn nở rộ, vẫn ngát hương cho cả một vùng đất hoang vu. Vẻ đẹp chẳng cầu kì hoa mĩ nhưng bấy nhiêu cũng đủ đắm say lòng người.

Tuyết liên hoa nở rộ vào tháng 7 hàng năm trên vùng núi quanh năm tuyết phủ, cánh hoa tự động đóng mở tùy theo điều kiện ánh sáng và nhiệt độ thời tiết.

Ngày nay, loài hoa này đã được nhân rộng và hiện diện ở các nước châu Úc, châu Âu, châu Á. Đó là nhờ Tiến sĩ Ichiro Ohga là một nhà thực vật học người Nhật từ đầu thế kỷ 19, sau khi nghe đến loài hoa này trên đất Tây Tạng nên vào mùa Hè thập niên 1920 đã cùng đoàn tùy tùng lặn lội khảo sát trên vùng tuyết giá băng Himalayas để tìm bằng được giống hoa này, để chứng minh tuyết liên hoa chỉ là tương truyền trong nhân gian hay là hiện hữu trong đời sống.

Cuối cùng đoàn đã tìm thấy hạt giống của tuyết liên hoa. Sau khi thí nghiệm bằng phương pháp định tuổi bàng đồng vị carbon, xác định được hạt tuyết liên hoa có số tuổi khoảng trên ngàn năm.

“Thiên Sơn tuyết liên” được phát hiện ra vào đời nhà Thanh của Trung Quốc. Học giả Triệu Học Mẫn đã ghi lại cảm xúc của mình về loại hoa này như sau: “Giữa vùng núi quanh năm bao phủ tuyết trắng lại có một loại hoa kỳ lạ. Loại hoa cánh trắng vàng, nhụy đỏ tím mọc trên tuyết trắng này thuộc họ nhà cúc nhưng bông lại to như bông hoa sen. Giữa tuyết lại có hoa và đây là đệ nhất mỹ nhân trên đỉnh núi Thiên Sơn”.

TinhHoa tổng hợp