Tản mạn về giá cả và giá trị: Con mắt chính là thứ đáng tiền nhất…

Có người từng nói rằng: “Giá cả là thứ mà bạn bỏ ra, còn giá trị là thứ mà bạn nhận được”. Đôi mắt này của chúng ta, rất nhiều lúc đều nhìn vào giá cả mà sống qua ngày, rất ít khi có thể nhìn được sâu hơn, xa hơn, nhìn thấy được giá trị.

Hôm nay xin chia sẻ với mọi người hai mẩu chuyện ngắn của Lâm Thanh Huyền, chúng ta hãy cùng nhau suy ngẫm một chút về sự khác biệt giữa giá cả và giá trị.

Câu chuyện thứ nhất: Kim cương sống

Có một cậu bé hỏi tôi: “Chú ơi, trên đời này có thứ gì giá trị hơn cả kim cương hay không?”.

Tôi hỏi nó: “Sao con lại hỏi như vậy?”.

Cậu bé đó nói: “Bởi vì trên trang tạp chí có đăng một người mẫu mặc một bộ đầm cưới đính vô số kim cương, đá quý và pha lê, nghe nói giá trị là hơn cả 3 tỷ đồng”.

Tôi nói: “Có đấy! Hết thảy kim cương sống trên thế giới này đều quý và có giá trị hơn cả kim cương”.

“Kim cương không phải là khoáng sản sao? Làm sao có kim cương sống chứ?”, cậu bé thắc mắc.

Tôi trả lời: “Phàm là những vật có giá trị, có sinh trưởng, chúng ta đều có thể gọi nó là kim cương sống. Ví như bông hoa chính là kim cương sống, tình yêu là kim cương sống, trí huệ là kim cương sống, một đứa bé, một sinh mệnh cũng là kim cương sống”.

Tôi sờ sờ đầu cậu bé, nói: “Cháu cũng là kim cương sống đấy thôi, nếu như dùng cara để tính toán, giá trị của cháu cũng sẽ vượt trên cả mấy tỷ đấy!”.

Cậu bé dường như không dám tin, từ trong ánh mắt nó, tôi nhìn thấy giá trị bị rối loạn. Nhưng giá trị thật sự là bị rối loạn như vậy, rất nhiều người cho rằng giá trị của đá quý là chân thật, vậy nên không dám tin rằng thế gian còn có rất nhiều thứ còn có giá trị hơn cả kim cương.

Cũng giống như ma túy, thuốc phiện vậy, mỗi lần khi cảnh sát phá án tịch thu được một lượng lớn chất kích thích hay chất gây nghiện, các trang tin thường nói: “Ma túy thu giữ được lần này giá trị lên đến cả hàng chục tỷ đồng”. Điều này khiến cho chúng ta đọc xong không khỏi cảm thấy khó hiểu, bởi vì trong con mắt của những người không hút hít ma túy mà nói, thì chúng căn bản là không đáng một xu, thậm chí sẽ làm tổn hại đến sức khỏe, làm sao có thể có giá tiền cao đến như vậy được?.

Kim cương tuy không phải là ma túy, tuy nhiên giá trị và giá tiền của nó rất đáng để suy nghĩ. Kim cương là một loại đá, giá trị của nó là trung lập.

Nếu như là lấy kim cương để biểu đạt tình yêu vĩnh hằng không đổi, kim cương sẽ trở nên có giá trị.

Nếu như lấy kim cương để phô trương thói xa hoa của bản thân, thì kim cương đó thật không đáng một đồng.

Nếu như lấy kim cương để tham gia từ thiện, đi cứu trợ những chúng sinh đang phải sống trong cảnh nghèo khổ kia, thì kim cương sẽ trở nên có giá trị.

Nếu như đem kim cương cất giấu trong cái tủ sắt, thậm chí không được nhìn thấy ánh mặt trời, thì kim cương đó thật sự là vô dụng.

Có giá trị tốt đi kèm theo, khiến cho kim cương như là vật sống hữu dụng. Còn nếu biến thành món đồ hư vinh chỉ để khoe khoang, kim cương đó chẳng khác chi món đồ vô dụng đã chết.

Không chỉ kim cương, hết thảy vàng bạc châu báu, kỳ trân dị bảo không có sinh mệnh khác cũng đều là như vậy, ngọc thạch, phỉ thúy, chân trâu, hổ phách, lưu ly, vàng ròng, san hô, v.v….., chúng đều vốn không có giá trị chân thực.

Giá trị của một vật là được xác định bởi “ý nghĩa”, ý nghĩa lại được xác định bởi “tâm thái”. Nếu như chúng ta thật sự có thể lấy tâm làm chủ để kéo dài ý nghĩa và giá trị của đời người, thì sẽ hiện rõ thành ý của sinh mệnh, khiến hết thảy đều được thương yêu và trân quý. Một bông hoa, một quan điểm, một quá trình đều sẽ trở thành “kim cương sống”, mỗi một lần yêu thương, mỗi một lần tư duy, mỗi một lần trưởng thành đều là lấy cara để đo lường.

Trong thế giới vô thường này, mỗi một bước đều hướng đến “Không”, “Vô”. Điều quan trọng là “sống”, chứ không phải là “kim cương”. Mỗi một giờ, mỗi một khắc đều là sống, đều là đi về mục tiêu sống. Mỗi một nháy mắt đều tràn đầy yêu thương, nhiệt tâm, đều có năng lực sáng tạo. Thế thì, sinh mệnh chính là sẽ có vẻ đẹp của kim cương, sẽ có ánh hào quang của kim cương.

Tâm thái của chúng ta sẽ xác lập vị trí cho con người và sự vật, cũng xác định giá trị cho bản thân chúng ta. Sinh mệnh của con người nếu muốn có giá trị vĩnh hằng, thì cần phải có tâm ngay chính mới được.

Câu chuyện thứ hai: Con mắt giá trị nhất

Vào những ngày nghỉ, bản thân tôi rất thích đi dạo xung quanh những nơi bán đồ cổ, bởi vì như vậy sẽ gặp được rất nhiều người thạo nghề đồ cổ, thỉnh thoảng cũng sẽ gặp được những món đồ bản thân mình thích.

Sau nhiều năm, tôi dần dần phát hiện được, những người mua đồ cổ còn thành thạo hơn người bán đồ cổ, có rất nhiều người bán đồ cổ thậm chí không có am hiểu chút gì về đồ cổ cả, chỉ xem nó như là một món hàng bình thường.

Ví dụ, có một ngày tôi đang ở một quầy hàng bán ấm trà cổ, thì nhìn thấy ấm trà mô phỏng của Thời Đại Bân (Thời Đại Bân là tác giả ấm tử sa nổi tiếng nhất triều đại nhà Minh của Trung Quốc). Cái ấm trước mắt đó tuy chỉ là hàng nhái, nhưng lại vô cùng tinh mỹ.

Tôi hỏi: “Bao nhiêu tiền vậy?”

Chủ sạp nói: “Ba nghìn tệ”.

“Hàng giả mà cũng bán đắt như vậy ư?”.

“Giả cái gì chứ? Đương nhiên là hàng thật rồi?”.

“Thời Đại Bân là ai, anh có biết không?”.

“Đương nhiên là biết rồi, cái ấm này là đích thân ông ấy bán cho tôi đấy”.

Chủ quầy hàng nói mà mặt không hề biến sắc. Đối với chủ hàng đồ cổ như vậy, tôi chỉ im lặng chứ không có nói gì thêm.

Bởi vậy, người mua đồ cổ, trong mắt chỉ có đồ cổ, không để ý lắm đến giá tiền, còn người bán đồ cổ, trong mắt chỉ có tiền, chứ họ không quan tâm đến giá trị của đồ cổ.

Có một lần, tôi và một người bán đồ cổ ngồi ở trước sạp nhìn một bức tượng Phật bằng đồng thời Ngụy Tấn, ông ấy bỗng nghiêm túc nói với tôi rằng: “Nói thật, con mắt chúng ta là đáng tiền nhất!”.

Tôi hỏi: “Tại sao vậy?”.

Ông ấy nói: “Bởi vì chỉ có con mắt mới có thể phân biệt được thật giả, phân biệt được niên đại, phân rõ ra đẹp xấu, vậy nên, những người mua đồ cổ, cần phải luyện tập con mắt của mình, có được cặp mắt tinh tường, chính là sẽ không bị mắc lừa nữa”.

“Con mắt của chúng ta đáng tiền nhất”, câu này nói rất hay, người khác phải bỏ ra 10 vạn tệ mới có thể mua được món đồ cổ, còn chúng tôi chỉ cần bỏ ra 1 vạn đã mua được rồi, ánh mắt đó của chúng tôi, giá trị chính là 9 vạn. Còn có món đồ cổ nào đáng tiền hơn không?.

Chúng tôi đi dạo thị trường đồ cổ là một cách để huấn luyện đối với con mắt. Tôi thích cách nói của Đài Loan gọi những người bán đồ cổ là “nhà buôn đồ cổ”, gọi quầy hàng đồ cổ là “đống cổ vật”, chúng tôi đi tìm cổ vật, chính là từ trong đồ nát sắt vụn, trong đống cổ vật mà tìm kiếm con mắt đáng tiền mà chúng ta đã đánh mất đó.

Cuộc sống cũng giống như vậy, chúng ta chẳng phải cũng đang tìm kiếm giá trị vĩnh hằng hơn trong thế giới phàm tục này, không phải cũng là đang tìm kiếm con mắt đã bị đánh mất đó sao?

Chỉ cầm tìm được con mắt đáng tiền thì không chỉ có thể tìm được món cổ vật tốt nhất, mà cũng có thể đi vào và nhìn thấy được chân tướng của sinh mệnh rồi.

Phần lớn những người chúng ta, dùng hết cả một đời để theo đuổi, hy vọng mong sao tìm được thứ có giá trị nhất trong sinh mệnh, nhưng rất ít người hiểu được rằng, con mắt của chúng ta mới là có giá trị nhất.

Dùng con mắt giá trị mà nhìn núi, thì thấy núi có giá trị của núi.

Dùng con mắt giá trị mà nhìn biển cả, thì thấy biển cả có giá trị của biển cả.

Dùng con mắt giá trị nhìn ánh mặt trời, thì thấy ánh mặt trời chính là có giá trị. Vậy nên, có vị thiền sư từng nói: “Mặt trời chiếu sáng một góc, cũng là quốc bảo”.

Mỗi một góc mà mặt trời chiếu rọi, đều trân quý giống như bảo vật quốc gia, loại kiến giải sâu sắc này, chỉ có những người có con mắt tinh tường mới có thể ngộ được mà thôi!

Tiểu Thiện, theo Soundofhope