“Tác dụng phụ” của một bài phát biểu

Nhật báo “New York Times” đăng xã luận cho rằng bài phát biểu của ông Netanyahu không mang lại điều gì mới, và “màn trình diễn” này chủ yếu là phục vụ cho kỳ bầu cử Quốc hội mà ông phải đối mặt vào ngày 17-3 tới. Ông Netanyahu đã không đưa ra được một cách nhìn nhận mới nào về Iran, không đưa ra một lý do mới nào để phản đối thỏa thuận vốn đang được Iran và Mỹ cùng các thành viên khác của nhóm P5+1 bàn thảo, đồng thời không đưa ra một lựa chọn tiếp cận nào khác với Iran nếu ngừng đàm phán. Theo báo trên, dù hiện tại Quốc hội Mỹ vẫn có sự phản đối thỏa thuận hạt nhân với Iran, nhưng một khảo sát mới đây của Chương trình Tư vấn Công thuộc Đại học Maryland cho thấy đa số người dân Mỹ ủng hộ thỏa thuận với Iran, trong đó 61% đảng viên Cộng hòa và 66% đảng viên Dân chủ đồng ý. “New York Times” cũng nhấn mạnh rằng Quốc hội Mỹ không được quên trách nhiệm của mình là đưa ra những lựa chọn có thể thúc đẩy các lợi ích an ninh của Mỹ, những lựa chọn bao gồm cả một thỏa thuận nghiêm túc và có thể đạt được với Iran. Nếu Quốc hội Mỹ hủy hoại thỏa thuận với Iran như ông Netanyahu đòi hỏi thì chính Quốc hội sẽ phải gánh chịu sự chỉ trích.

Nhật báo “Wall Street Joural” cũng đăng tải bài phân tích trên trang tin trực tuyến cho rằng Thủ tướng Netanyahu đánh cược rằng ông có thể làm hỏng kế hoạch của Nhà Trắng và lợi dụng Quốc hội Mỹ để phá hủy chính sách ngoại giao với Iran của Tổng thống Obama, hoặc ít nhất là tăng cường mức độ cứng rắn, mở rộng các điều khoản của thỏa thuận. Tuy nhiên, việc chỉ trích một cách công khai, mạnh mẽ sáng kiến đối ngoại của ông Obama sẽ mang lại những rủi ro vô cùng lớn đối với nhà lãnh đạo Israel, cũng như đất nước Do Thái, khi ông nỗ lực để có thể tái cử trong kỳ bầu cử cuối tháng này.

Báo “Wall Street Journal” thì nhấn mạnh Israel vẫn còn phụ thuộc vào sự bảo hộ của Washington trong một loạt mối đe dọa về an ninh và kinh tế, trong đó có việc Washington tiếp tục phản đối những lời kêu gọi từ châu Âu tẩy chay các doanh nghiệp và các trường đại học Israel liên quan tới xung đột giữa Israel và Palestine, hay vận động chống lại các nghị quyết được đưa ra tại Liên hợp quốc (LHQ) bất lợi cho Israel. Bất kỳ thay đổi nào trong chính sách của Mỹ ủng hộ nhà nước Do Thái thời gian tới có thể sẽ làm thay đổi cách nghĩ của những cử tri sẽ đi bỏ phiếu bầu Quốc hội Israel trong hai tuần tới. Thêm vào đó, Thủ tướng Israel Netanyahu đã không thể đưa ra được một lựa chọn thực tế nào cho cách tiếp cận của Tổng thống Obama với Iran, và điều này có thể khiến Nhà Trắng quyết đoán hơn trong việc theo đuổi một thỏa thuận cuối cùng với Iran, kể cả khi thỏa thuận đó được coi là “yếu”, trước hạn chót cuối tháng 3 này.

Đánh giá về tác động tới mối quan hệ song phương Mỹ-Israel từ việc Thủ tướng Netanyahu phát biểu trước Quốc hội chỉ trích Tổng thống Obama, các học giả của Hội đồng Quan hệ Đối ngoại – một viện nghiên cứu có nhiều ảnh hưởng tại New York – nhận định trên tạp chí “Foreign Affairs” rằng hành động của ông Netanyahu sẽ không có nhiều ảnh hưởng tới mối quan hệ song phương giữa hai đồng minh này. Mục tiêu tối thượng của ông Netanyahu trong chuyến công du Mỹ lần này là nhằm bảo đảm rằng ông sẽ có thể tiếp tục làm Thủ tướng Israel sau kỳ bầu cử sắp tới. Vì thế, khả năng Nhà Trắng cắt giảm viện trợ quân sự, hoặc dừng việc phủ quyết các nghị quyết chống Israel tại LHQ là rất thấp. Đa phần người Mỹ vẫn coi Israel là người bạn tốt nhất tại Trung Đông, là nền dân chủ duy nhất trong khu vực, và là quốc gia chia sẻ những giá trị Mỹ.