Sự cố cháy công ty Rạng Đông: Chính quyền Hà Nội thiếu trách nhiệm?

Dù biết vụ cháy xảy ra tại Công ty Rạng Đông có hóa chất độc hại nhưng phải 2 ngày sau, quận Thanh Xuân mới cho lấy mẫu quan trắc rồi kết luận môi trường an toàn, không ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân. Trong khi đó, bộ TN-MT lại đưa ra kết quả chứng minh điều ngược lại.

Chiều muộn 29/8, chỉ một ngày sau khi kho hàng 6.000m2 chứa đầy bóng đèn huỳnh quang của Công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông (công ty Rạng Đông) ở 87 – 89 Hạ Đình, quận Thanh Xuân (Hà Nội) bị cháy, phường Hạ Đình đã phát đi một cảnh báo về nguy cơ nhiễm độc thủy ngân tới người dân.

Thu hồi khuyến cáo tích cực, vội kết luận môi trường an toàn 

Trong văn bản, phường Hạ Đình khuyến nghị người dân không sử dụng thực phẩm, hoa quả, trái cây, gia cầm, cá, lợn được nuôi trồng trong vòng bán kính 1km kể từ tâm đám cháy trong thời gian 21 ngày. Đồng thời, tiến hành tiêu hủy rau quả, trái cây trong vòng bán kính 500m…

Tuy nhiên, ngay sáng hôm sau (30/8), UBND quận Thanh Xuân đã thu hồi khuyến cáo này của phường Hạ Đình với lý do ra văn bản không đúng thẩm quyền, gây hoang mang dư luận.

Đồng thời, cơ quan quản lý nhà nước của TP. Hà Nội lúc này (2 ngày sau vụ cháy) mới vào cuộc, cho thực hiện lấy mẫu phân tích, quan trắc môi trường, rồi vội kết luận an toàn vì theo thông tin ban đầu của Viện Sức khỏe Nghề nghiệp và Môi trường thuộc Bộ Y tế thì các chỉ số như: Thủy ngân, chì, kim loại nặng đều trong ngưỡng cho phép, an toàn đối với người dân.

Công ty Rạng Đông phát đi thông báo mập mờ

Không chỉ UBND quận Thanh Xuân, công ty Rạng Đông – bên chịu trách nhiệm chính của sự cố cũng phát đi một thông báo đầy sự mập mờ.

Trong thông báo gửi tới báo chí chiều 30/8, công ty Rạng Đông cho rằng: “Các khí thải không ảnh hưởng đến sức khỏe của con người” vì từ năm 2016 công ty đã có nghiên cứu sử dụng loại amalgam thay thế thủy ngân lỏng trước đây. Tức người dân sẽ không phải lo lắng việc bản thân có thể bị nhiễm thủy ngân.

Tuy nhiên, trên chính trang web của công ty này cũng giải thích rõ rằng amalgam thực chất là thủy ngân được bọc trong vỏ kim loại.

Bộ TN-MT khẳng định ô nhiễm, khuyến cáo độc hại

Ngay trong tối cùng ngày (30/8), ông Nguyễn Đức Sơn, Viện phó Viện Sức khỏe Nghề nghiệp và Môi trường (Bộ Y tế) đã khẳng định không có một công bố kết quả nào như quận Thanh Xuân đã nêu.

Tổng cục Môi trường sau đó đã họp đến khá muộn trước khi đưa ra thông tin cảnh báo về nguy cơ ô nhiễm hóa chất sau đám cháy tại công ty Rạng Đông. Tổng cục Môi trường đã đưa ra lý giải về vấn đề ô nhiễm không khí được ‘giải quyết’ là nhờ trong tối 29/8 và sáng 30/8 liên tục có mưa lớn.

Cũng theo Cục này, sau mưa, vấn đề đáng lo ngại là ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm, và khuyến cáo người dân thận trọng khi sử dụng nguồn nước mặt trong khu vực này để sinh hoạt và ăn uống.

Đáng chú ý, cơ quan này cảnh báo vụ hỏa hoạn tại công ty Rạng Đông chiều tối 28/8 có thể phát sinh ô nhiễm hóa chất với mức độ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân.

Ngoài ra, vào ngày 4/9, trong cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 8/2019, Thứ trưởng Bộ TN-MT Võ Tuấn Nhân cho biết, nguồn thủy ngân phát tán ra ngoài môi trường có thể lên tới 27,2 kg, đồng thời xác định phạm vi vùng có nguy cơ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dân là trong khoảng cách 500m tính từ hàng rào nhà máy bị cháy.

“Chính quyền Thành phố Hà Nội phải có trách nhiệm nhưng lại không làm”

Trước sự việc trên, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, quận Thanh Xuân đã dối trá trong khi TP. Hà Nội thiếu trách nhiệm trước một sự cố môi trường nghiêm trọng, có một không hai tại thành phố.

Ông Lưu Bình Nhưỡng – Phó trưởng Ban Dân nguyện cho rằng, trong khi UBND phường Hạ Đình phản ứng rất nhanh thì chính quyền Hà Nội lại thiếu trách nhiệm trong sự cố nghiêm trọng tại Công ty Rạng Đông.

“Qua sự việc, chúng ta thấy rằng UBND phường Hạ Đình đã phản ứng rất nhạy cảm với vấn đề. Và việc UBND quận Thanh Xuân yêu cầu thu hồi cảnh báo và đề nghị kiểm điểm lãnh đạo phường vì ra thông báo cảnh báo người dân là vô trách nhiệm, chưa cần nói đến là sai luật”, ông Nhưỡng nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Bá Sơn, Phó trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Đà Nẵng, nhìn nhận việc chính quyền quận Thanh Xuân ra quyết định thu hồi thông báo của UBND phường Hạ Đình, và vội vã ra thông báo mọi chỉ số môi trường đều an toàn với người dân, trái ngược với kết quả chính thức mà Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên – Môi trường) vừa công bố trong tối hôm 4/9 là ‘không ổn’.

Riêng ông Nhưỡng thì lại cho đó là sự ‘dối trá’ và cần phải kiểm điểm những cán bộ có thẩm quyền ở quận để răn đe, tránh tình trạng báo cáo láo đã ăn vào máu thịt của nhiều cán bộ trong bộ máy công quyền lâu nay.

Ở một diễn biến khác, vào chiều 5/9, sau khi Bộ TN-MT thông báo về nguy cơ nhiễm độc thủy ngân tại khu vực xung quanh Công ty Rạng Đông, UBND TP. Hà Nội đã tổ chức một cuộc họp dưới sự chủ trì của Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung, nhưng ngăn cản phóng viên vào dự.

Cư dân quanh khu vực bị ảnh hưởng bởi vụ cháy đã có đơn kêu cứu khẩn cấp gửi các cơ quan chức năng vì lo ngại đến sức khỏe.

Trao đổi với phóng viên sau khi kết thúc cuộc họp, một vị lãnh đạo cho biết, ông Chung đã giao UBND quận Thanh Xuân, phường Khương Trung, phường Hạ Đình tiếp tục tuyên truyền người dân yên tâm, “TP luôn luôn có trách nhiệm”.

Đồng thời đề nghị sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục duy trì phối hợp chặt chẽ với cơ quan chuyên môn của Bộ, duy trì lắp đặt các thiết bị quan trắc không khí, các mẫu nước mặt, mẫu đất nơi xảy ra vụ cháy để xác định mức độ ô nhiễm. Khi có kết quả thì công bố, công khai để người dân biết.

Ngoài ra, vị lãnh đạo này cũng chia sẻ thêm rằng, theo ông Chung thì việc lãnh đạo của cơ quan chuyên môn Tổng cục Môi trường xuống hiện trường vụ cháy tại Công ty Rạng Đông mà đeo mặt nạ phòng độc, trong khi người dân và những người đi cùng đeo khẩu trang là hành động phản cảm vì làm chuyên môn nhưng cũng phải phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh, đúng mức tránh gây ra những hiểu lầm.

Vũ Tuấn (t/h)