Phát hiện mặt dây chuyền cổ bằng ngọc bích có khắc văn tự của vua Maya

Mới đây, các nhà khảo cổ học đã công bố kết quả phát hiện ra một chiếc mặt dây chuyền cổ đại bằng ngọc bích của một vị vua Maya.

Viên ngọc được phát hiện ở Min Pi Punit là viên ngọc Maya lớn thứ 2 được tìm thấy tại Belize.

Khám phá bất ngờ này được thực hiện vào năm 2015 trong một cuộc khai quật do nhà khảo cổ học UC San Diego Geoffrey Braswell, người vừa mới công bố bài báo về ý nghĩa của viên ngọc trên tạp chí Ancient Mesoamerica. “Điều này giống như việc phát hiện ra viên Kim cương Hy vọng ở Peoria thay vì New York”, Geoffrey Braswell nói.

“Chúng tôi hy vọng một điều gì tương tự ở một trong những thành phố lớn nhất của người Maya”. “Thay vào đó, khu vực này, khá xa trung tâm”, ông chia sẻ thêm.

Theo đo đạc, miếng ngọc bích có chiều rộng 17,7 cm, dày 10,4 cm, chỉ dây dày 0,76 cm.

Một phần không kém đặc biệt là, miếng ngọc là miếng đầu tiên được tìm thấy có khắc trên đó một văn tự cổ mô tả về người chủ đầu tiên sở hữu nó.

“Nó đang kể lại cho chúng ta”. Braswell nói. “Những câu chuyện ngắn nhưng quan trọng”.

Biểu tượng văn hóa của người Maya

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra miếng ngọc trong cuộc khai quật một cung điện được xây dựng vào khoảng những năm 400.

Bên trong ngôi mộ, được xây dựng vào năm 800, các nhà khảo cổ đã phát hiện khoảng 25 lọ gốm, một hòn đá lớn và chiếc mặt dây chuyền làm từ ngọc bích.

Ngoại trừ một vài cái răng thì không phát hiện thấy hài cốt người.

Trên mặt dây chuyền hình chữ T có khắc một từ “ik”, mà theo các nhà nghiên cứu thì đây là viết tắt của từ “gió và hơi thở”.

Gió là một yếu tố quan trọng trong nền văn hóa Maya, dù mang mưa lũ nhưng vẫn cho phép cây trồng phát triển mạnh. Một vị vua Maya cần có trách nhiệm về thời tiết và thực hiện các lễ nghi theo lịch thiêng của họ.

Điều này bao gồm cả việc thắp hương cúng cầu những cơn gió và trận mưa.

Một hàng chữ viết trên miếng ngọc cho thấy, nó lần đầu tiên được sử dụng vào năm 672 với mục đích như vậy.

Miếng ngọc được chôn cất vào năm 800 nhưng không phải cùng với chủ nhân của nó.

Theo Braswell, điều này có thể vì nó có sức mạnh “to lớn và kì diệu”, và có thể được chôn cất như một sự cống hiến cho Thần gió.

Khi ấy, tại Belize và Guatamala, vương quốc Maya đã bị sụp đổ hoàn toàn, còn Nim Li Punit đã bị cho vào quên lãng.

“Một giả thuyết đưa ra là biến đổi khí hậu gây ra hạn hán dẫn đến sự thất bại của nông nghiệp và sự sự sụp đổ của nền văn minh Maya”, Braswell nói.

“Sự hiến tế của ngôi mộ trong thời gian khủng hoảng để thần gió mang đến những cơn mưa, và nhắc nhở chúng ta về sự nguy hiểm của biến đổi khí hậu”.

Christian Prager thuộc đại học Bonn, người cùng tham gia nghiên cứu, hiện đang tiếp tục phân tích các dòng chữ trên mặt dây chuyền.

Theo các nhà nghiên cứu, miếng ngọc được chế tác dành cho vua Janaab’Ohl K’inich.

Trên đó viết rằng, mẹ ông từ Cahal pech, một vùng đất xa xôi ở miền Tây Belize, cha của ông đã qua đời trước khi 20 tuổi, và có thể đến từ một nơi nào đó ở Guatamala.

Văn tự trên miếng ngọc cũng mô tả nghi thức lên ngôi của nhà vua vào năm 647.

“Nó kể về câu chuyện chính trị tại một đất rất xa, Nim Li Punit”, Braswell nói, lưu ý rằng, Cahal Pech cách 60 dặm , đây được xem như một bước đi khổng lồ thông qua khu rừng nhiệt đới.

Các nhà nghiên cứu không cho rằng miếng ngọc đã bị đánh cắp, nhưng thay vào đó có thể chỉ ra sự xuất hiện của một vị hoàng thân tại Nim Li Punit, tiết lộ việc thành lập một triều đại mới.

Cách viết trên văn tự không phải theo cách viết cổ tiêu chuẩn phổ biến của người Maya, đây là kiểu viết cổ nhất được phát hiện tại khu vực.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, văn tự đang viết về sự di chuyển của nhà vua đến Nim Li Punit, hoặc một đất nước Maya lớn hơn, đã cố gắng liên minh với khu vực khác bằng cách gửi đi một viên ngọc của vua.

Tuy nhiên, văn tự cũng có thể là bằng chứng về mối quan hệ trước đó chưa hề được biết đến.

“Chúng tôi không nghĩ rằng, chúng tôi sẽ tìm thấy một Hoàng gia hay sự liên kết chính trị nào từ phía Bắc và phía Tây của Nim Li Punit ”, Braswell nói.

“Chúng tôi đã từng nghĩa rằng mọi thứ có thể ở phía Nam hoặc phía Đông”.

 Dù không có trong văn tự, nhưng có thể thấy rằng, đá ngọc bích là từ vùng núi Guatamala, nhưng có rất ít dấu hiệu cho thấy trước đó từng có một vụ giao dịch nào theo con đường này.

Các nhà nghiên cứu dự định sẽ quay trở lại khu vực vào mùa xuân, nhưng họ cũng cho biết thêm, câu chuyện bí ẩn đằng sau miếng ngọc có thể là mãi mãi.

Theo ancient-origins.net