Phát hiện lời phàn nàn về dịch vụ hậu mãi cổ nhất của người Babylon

Một tấm bảng đất sét từ Babylon cổ đại cho thấy dù bạn ở bất kỳ nơi đâu (hay bất kỳ khi nào), một dịch vụ hậu mãi tốt quả là khó tìm. Nó được thương gia buôn bán đồng khó tính Nami viết vào năm 1750 TCN. Sự tức giận của thương gia này được ghi rõ ràng trên phiến đất sét đang được trưng bày tại Bảo tàng Anh.

Nội dung chữ viết trên tấm bảng được cho là lời phàn nàn dịch vụ hậu mãi lâu đời nhất, thương gia Nami người Babylon đã nêu chi tiết sự không hài lòng của mình đối với một giao dịch buôn bán, và sự bất mãn của mình về chất lượng và dịch vụ không đảm bảo của Ea-Nasir.

Tờ Forbes viết: “Bức thư có ngụ ý rằng Nami đã cử trợ lý cá nhân của mình đến Ea-Nasir Fine Copper ít nhất một lần để mong đợi sự hoàn lại, nhưng đã bị từ chối và trở về tay trắng, sau một cuộc cãi vã“.

Theo Tờ Khoa học ABC, bản dịch của tấm bảng này có trong cuốn sách “Lá thư từ Mesopotamia: chính quyền, kinh doanh và những lá thư riêng tư trên những tấm bảng đất sét từ hai thiên niên kỷ trước” của Assyriologist A. Leo Oppenheim. Cuốn sách bao gồm các bản dịch các bức thư viết bằng chữ Akkad cổ của nhiều tầng lớp xã hội “từ phụ nữ nghèo đến những anh em rộng lượng của họ, những nữ nô lệ có thai, và giữa các thương gia, các nhà sản xuất và thương nhân.“

Bản dịch thể hiện sự không hài lòng của Nami:

“Nói với Ea-nasir: Nanni gửi thông báo sau:

Khi bạn đến, bạn nói với tôi như sau: “Tôi sẽ đưa Gimil-Sin (khi anh ấy đến) những thỏi đồng chất lượng tốt”. Bạn rời đi ngay sau đó nhưng bạn đã không làm như những gì đã hứa với tôi. Bạn đã đặt những thỏi có chất lượng không tốt trước khi người đưa tin của tôi (Sit-Sin) tới và nói: “Nếu bạn muốn lấy chúng thì hãy lấy chúng, nếu bạn không muốn lấy chúng thì cứ đi đi!”

Bạn cho tôi là loại người như thế nào, mà bạn đối xử với tôi bằng sự khinh miệt như thế? Tôi đã gửi những người đưa tin lịch sự để thu lại tiền của mình (được gửi ở bạn), nhưng bạn đối xử khinh miệt với tôi bằng cách để họ trắng tay trở về rất nhiều lần, và đó là một thái độ thù địch. Nào có ai trong số những thương gia buôn bán với Telmun đối xử với tôi như vậy? Chỉ duy nhất bạn đối xử với những người đưa tin của tôi với sự khinh miệt như thế! Chỉ vì một (món tiền nhỏ) một mina bạc tôi nợ bạn? Bạn thấy thoải mái khi nói chuyện như vậy, trong khi tôi đã trao cho cung điện thay bạn 1.080 pao đồng, và umi-abum cũng đã nhận được 1080 pao đồng, ngoài ra cả hai chúng ta đã viết trên một tấm bảng niêm phong được cất giữ ở đền thờ Thần Samas.

Bạn đã đối xử với tôi như thế chỉ vì số đồng đó? Bạn đã chiếm giữ túi tiền của tôi với thái độ không tốt, bây giờ nó phụ thuộc vào bạn để trả tiền lại đầy đủ cho tôi.

Hãy biết rằng (kể từ nay) tôi sẽ không chấp nhận bất kỳ đồng nào từ bạn có chất lượng không tốt. Từ bây giờ tôi sẽ chọn và lấy những thỏi đồng riêng biệt từ trong kho của tôi, và sẽ có hành động chống lại bạn bằng cách từ chối, vì bạn đã đối xử với tôi một cách khinh miệt“.

Một lá thứ phàn nàn, được viết cách đây 3.750 năm đã được tìm thấy tại thành phố Ur. Ur (ngày nay là miền Nam Iraq) là một trong những thành quốc quan trọng nhất ở vùng Lưỡng Hà cổ đại vào ba thiên niên kỷ trước. Xã hội Lưỡng Hà là một nền văn hóa tiên tiến. Tờ Khoa học ABC cho biết: Họ có kiến thức về y học, thiên văn học và nông nghiệp, và đã phát minh ra những công nghệ như làm kính, thủy lợi, dệt may và gia công kim loại.

Hệ thống chữ viết cổ xưa được gọi là chữ hình nêm được viết bằng cách dùng bút trâm, thường là một cây sậy cùn hay que, ấn vào tấm bảng đất sét mềm. Người viết sẽ sử dụng bút trâm để tạo những mảng hình nêm trong đất sét, tấm bảng đất sét sẽ được đốt để lưu giữ các tin nhắn. Chữ viết hình nêm đã biến mất vì nó đã được thay thế bằng các chữ cái Phoenician khoảng 200 năm TCN, và chữ hình nêm đã trở thành một ngôn ngữ viết bị biến mất. Nó đã được các nhà nghiên cứu hiện đại trong thế kỷ 19 giải mã.

Bởi vì hệ thống chữ viết này đã được sử dụng trong hơn 3000 năm, vẫn còn nhiều tấm bảng được giữ lại. Thư viện BAS cho biết có gần nửa triệu tấm bảng hình nêm trong các bảo tàng trên thế giới, nhưng chỉ có khoảng 30.000 đến 100.000 bảng đã được dịch.

Phần chữ trong hình có nghĩa:

“Nhà vua Xerxes nói: vua Darius, cha tôi, đã ca ngợi Ahuramazda vì đã làm rất nhiều việc tốt, tại ngọn núi này, ông đã ra lệnh viết vào vách đá, nhưng ông đã không viết gì trên đó, vì vậy, tôi đã ra lệnh viết ở đây“.

Các nhà khảo cổ đã phát hiện ra vô số tấm bảng cổ đại khác cho biết về nhiều về niềm tin và lối sống của những nền văn hóa khác nhau. Có những tấm bảng ghi lại những lời nguyền rủa để cản trở hay gây tổn hại cho kẻ thù, trong khi những tấm bảng khác ghi lại những lời bài hát cổ xinh đẹp. Trục lăn của nền văn minh cổ Babylon được cho là một lời tuyên bố về nhân quyền thời cổ đại.

Thật thú vị khi nhìn thấy một hiện vật cổ đại, một vật hiếm, tinh tế, và quan trọng mà chúng tôi đã bảo vệ bằng mọi giá, mô tả lại chi tiết về cuộc sống trần tục hài hước và giao dịch kinh doanh hằng ngày. Thật thú vị khi đọc về các hoạt động thương mại và chiến tranh cổ đại qua các bằng chứng trực tiếp. Cuối cùng, thật là ngạc nhiên khi thấy rằng nhân loại qua hàng ngàn năm, hầu như không thay đổi gì nhiều. Cho đến ngày nay chúng ta vẫn dùng những chữ cái, viết tweet và email cho các doanh nghiệp mà chúng ta thấy mình không được cung cấp các dịch vụ tốt. Con cháu của chúng ta trong 4000 năm sau sẽ đọc được những lá thư phàn nàn của chúng ta ngày hôm nay?

Thanh Phong, dịch từ Ancient Origins