Nobel Sinh-Y: Con số, sự kiện đặc biệt

Giải Nobel Sinh học và Y học đầu tiên được trao vào năm 1901, cho nhà khoa học người Đức Emil Adolf von Behring về đề tài “khám phá của về các chất huyết thanh, đặc biệt là cách sử dụng chúng để chữa bệnh bạch hầu”. Giá trị giải thưởng 150.782 SEK ở thời giá năm 1901, tương đương 7.731.004 SEK ở thời giá năm 2008.
Giải Nobel Sinh học và Y học gần đây nhất, trao năm 2011, cho 3 nhà khoa học có quốc tịch khác nhau, Bruce A. Beutler (quốc tịch Mỹ), Jules A. Hoffmann (quốc tịch Pháp) và Ralph M. Steinman (quốc tịch Canada), với các công trình nghiên cứu liên quan một chủ đề – hệ miễn dịch. Giá trị giải thưởng chia đều cho 3 người là 10.000.000 SEK, tương đương thời giá năm 2011 là 1 triệu Euro, hay 1,4 triệu USD.
Dự báo cho giải Nobel Sinh-Y năm nay 2012? Hãng Thomson Reuters mới đây đã đưa ra những dự báo “dựa trên cơ sở phân tích những công trình khoa học đã công bố và được trích dẫn nhiều nhất trên các tạp chí khoa học cũng như sự đánh giá tầm quan trọng của những phát minh của họ”. Theo Reuters, “độ kỳ vọng lớn nhất” cho giải Nobel Sinh-Y năm nay dành cho David Allis và Michael Grunstein (Mỹ). Họ là những người đã thực hiện “một loạt những phát minh xuất sắc trong ngành di truyền học biểu sinh (epigenetics), đó là lĩnh vực khoa học về sự thay đổi các biểu hiện của gen mà không làm biến đổi trình tự sắp xếp các AND”.
Tính đến năm 2011, đã có 102 lần trao giải Sinh – Y. Các năm không trao giải là: 1915, 1916, 1917, 1918, 1921, 1925, 1940, 1941 và 1942. Giải thưởng đã được trao cho 199 cá nhân, trong đó có 10 người là phụ nữ, bao gồm: Gerty Cori (năm 1947), Rosalyn Yalow (1977), Barbara McClintock (1983), Rita Levi-Montalcini (1986), Gertrude B. Elion (1988), Christiane Nüsslein-Volhard (1995), Linda B. Buck (2004), Françoise Barré-Sinoussi (2008) và Elizabeth H. Blackburn và Carol W. Greider (2009).
Giải thưởng Sinh – Y đã trao cho các thành tựu nghiên cứu trong một phạm vi khá rộng, trong đó có cả 8 công trình nghiên cứu về protein, 13 công trình nghiên cứu về khoa học thần kinh và 13 công trình liên quan đến quá trình trao đổi chất trong cơ thể.
Về con số thống kê số lượng người trong mỗi giải Sinh – Y, giải thưởng đã 38 lần được trao cho một cá nhân duy nhất, 31 lần được trao cho 2 cá nhân và 33 lần được trao cho ba cá nhân.
Về thống kê tuổi tác, tuổi trung bình của những nhà khoa học khi đoạt giải là 57 tuổi, trong đó trẻ nhất là Frederick G. Banting; được trao giải năm 1923 khi mới 32 tuổi. Còn lớn tuổi nhất là Peyton Rous, người được vinh danh năm 1966 khi đã ở tuổi 87.
Thống kê về quan hệ gia đình các trường hợp được trao giải Sinh – Y: Đôi vợ chồng Gerty Cori và Carl Cori cùng đoạt giải năm 1947. Ulf von Euler, người đoạt giải năm 1970 là con trai của Hans von Euler-Chelpin (nhà Nobel Hóa học năm 1929). Arthur Kornberg, người đoạt giải năm 1959, về sau con trai ông là Roger D. Kornberg (đoạt giải Nobel Hóa học năm 2006). Nikolaas Tinbergen, người đoạt giải năm 1973 là em trai của Jan Tinbergen (đoạt giải Nobel Kinh tế năm 1969).
Và thông tin cuối cùng về số tiền thưởng cho mỗi giải Nobel năm nay. Theo thông báo của Ban Tổ chức giải Nobel, số tiền thưởng cho giải sẽ bị cắt giảm 20%, còn lại 8.000.000 SEK, tương đương 1,13 triệu USD. Lý do được đưa ra là do khủng hoảng kinh tế. Ngoài ra, Ban Tổ chức còn cho biết sẽ cắt giảm các chi phí hành chính và chúc mừng trong năm nay.
Hoàng Hà(tổng hợp)