Những điều cần biết về bệnh dại: Cậu bé 6 tuổi qua đời vì bị dơi cắn

Cậu bé Ryker Roque, 6 tuổi đã qua đời vào chủ nhật vừa qua (14/1) tại bệnh viện ở Orlando, Florida (Mỹ) sau khi chạm tay vào một con dơi mà bố cậu bé tìm thấy trong vườn và bỏ vào cái xô. Ryker đã có thể sống sót nếu được tiêm chủng ngừa kịp thời.

Cậu bé Ryker Roque (6 tuổi) sống cùng bố mẹ tại tiểu bang Florida (Mỹ), cậu bé rất đáng yêu hoạt bát. Đương nhiên, cậu cũng rất hiếu kỳ như bao cậu bé 6 tuổi khác.

Vào ngày 3/1, một người thân của gia đình Roque đã đăng tin gây quỹ trên trang GoFundMe, theo thông tin này cho biết, cậu bé Ryker đột nhiên bị ảo giác, co giật và được đưa đi cấp cứu.

Khi bé Ryker được đưa đến bệnh viện, ngoài ảo giác và co giật, cậu bé còn bị triệu chứng đau nửa đầu và tê ngón tay. Bố của cậu bé bắt đầu cho rằng khi con trai chơi đùa, vô ý bị đập vào đầu mới gây nên tình trạng này.

Sau khi được đưa đến bệnh viện, bác sĩ kiểm tra tất cả nghi ngờ về bệnh tình của cậu bé nên hỏi gia đình tình trạng gần đây nhất của cậu bé.

Con dơi vô tình lạc vào nhà

Trang Today trích dẫn lời của anh Henry Roque – bố của bé Ryker: “Tôi đã nhặt được một con dơi, rồi cho nó vào một cái thùng nước nhỏ để ở hành lang. Tôi có nói với con trai, dù có xảy ra chuyện gì cũng không được chạm vào nó”.

Điều khiến anh Henry không ngờ là ngay sau đó anh nghe thấy tiếng hét của con trai, “Chắc hẳn là Ryker đã cho tay vào trong thùng nước và chạm vào con dơi. Cháu nói rằng chỉ muốn bắt nó thôi”.

Anh Henry lập tức lên mạng tìm thông tin liên quan, theo những gì tìm được, anh liền dùng xà phòng, nước nóng để rửa tay của Ryker trong khoảng 5 phút. Anh Henry cứ cho rằng đây không phải là việc gì lớn.

Sau khi nghe những gì anh Henry nói, các bác sĩ lập tức trở nên căng thẳng.

Anh Henry cho hay: “Tất cả chuông báo động đều reo lên. Họ (các bác sĩ cấp cứu) đều tức tốc tìm các bác sĩ khác và cho họ biết là vết thương do con dơi, bệnh tình nghiêm trọng đến mức nào”. Tất cả các bác sĩ đến ngay lập tức, sau khi hội chẩn, họ nói với gia đình anh Henry rằng: “Bệnh của Ryker là bệnh nguy hiểm đến tính mạng.” Vì dơi là loài mang vi khuẩn bệnh dại.

Bệnh dại nguy hiểm đến tính mạng

Các bác sĩ cho hay, bệnh dại một khi phát bệnh sẽ rất khó chữa trị. Một khi bệnh phát triển đến mức ăn vào não thì tỷ lệ chữa khỏi sẽ giảm xuống còn 0%, cũng chính là không thể chữa được nữa.

Theo số liệu của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ, các trường hợp bệnh dại thường đều truyền cho con người thông qua các loài động vật hoang dã như gấu mèo, chồn hôi, dơi và cáo…

“Bệnh dại nhiễm vào trung khu thần kinh, cuối cùng gây tổn thương não và dẫn đến tử vong”. Văn bản của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ có viết: “Triệu chứng ban đầu của bệnh dại rất giống với nhiều bệnh khác, trong đó bao gồm sốt, đau đầu, mất sức, cơ thể khó chịu…”

Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh cho biết: “Theo tình trạng bệnh phát triển, người bị bệnh dại còn bị mất thị giác, lo âu, tinh thần bất ổn, liệt nhẹ hoặc toàn thân, hưng phấn, ảo giác, kích động, tiết nước bọt quá nhiều (không ngừng xuất hiện động tác nuốt nước bọt). Sau khi xuất hiện tất cả các triệu chứng này, người bệnh thường sẽ tử vong sau vài ngày”.

Cậu bé Ryker phát bệnh khoảng một tuần sau khi bị dơi cắn. Các bác sĩ cho biết, theo ghi chép thì chỉ có một cô gái được chữa khỏi sau khi bị bệnh dại nhiễm vào não.

Cuối cùng, cậu bé Ryker đã qua đời vì bệnh dại do dơi truyền, gia đình của cậu bé hy vọng những gì mà cậu đã trải qua sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về bệnh dại, nhờ đó kịp thời chẩn đoán, tránh kéo dài thời gian chữa trị sau khi phát bệnh.

Triệu chứng biểu hiện bệnh Dại

Thời kỳ ủ bệnh: thời kỳ này tương ứng với sự di chuyển và nhân lên của virus. Thời gian ủ bệnh dài hay ngắn tùy thuộc vào khoảng cách từ vị trí vết cắn đến thần kinh trung ương xa hay gần , vết cắn càng gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn .

Thời gian ủ bệnh trung bình là 30 – 90 ngày (80% trường hợp), có những trường hợp nhanh dưới 20 ngày (5 – 10% trường hợp) hoặc chậm hơn 3 tháng (7 -20% trường hợp). Thậm chí kéo dài hơn cả năm (1,8% trường hợp). Thời gian ủ bệnh ngắn nhất được tìm thấy khi vết cắn ở đầu, mặt, tay và đặc biệt là đối với trẻ em.

Thời kỳ khởi phát: Từ 2 – 4 ngày trước khi phát bệnh, bệnh nhân thấy đau nhức nơi vết cắn, vết cắn bị sưng tấy. Những dấu hiệu này lan rộng dọc theo hệ thống thần kinh và hệ thống bạch huyết. Đồng thời người bệnh còn có các triêu chứng: bồn chồn, thổn thức, la hét, chán nản vô cớ.

Thời kỳ toàn phát: Có 3 thể lâm sàng:

Thể co thắt:

Đây là thể thường gặp nhất. Đặc điểm của thể này  là co cứng, co thắt, co giật, run các cơ kể cả cơ mặt. Co thắt hô hấp và co thắt thanh quản khiến bệnh nhân khó thở là biểu hiện tổn thương hành tủy và là triệu chứng đặc trưng của bệnh. Triệu chứng đặc trưng của bệnh là nhân lên cơn dại:

+  Sợ nước: bệnh nhân thường rất khát nhưng khi uống nước họ bị co thắt lồng ngực, bị run câm cập. Trạng thái này qua mau nhưng để lại ân tượng  kéo dài cho bệnh nhân, vì vậy họ không muốn uống nước mặc dù rất khát. Từ đó dẫn đến chỉ cần nhìn thấy 1 ly nước hoặc nghe tiếng nước chảy cũng sợ.

+  Sợ ánh sáng: được mô tả tương tự như biểu hiện sợ nước.

Tính cách bệnh nhân không bình thường. Bệnh nhân bị phấn khích quá độ khi bị kích thích. Không phát hiện thấy dấu hiệu mất tri thức.

Những cơn co thắt đầu tiên còn xa nhau, càng ngày càng dày hơn và người bệnh  thường tử vong sau 3 – 4 ngày do ngất hoặc ngạt trong một cơn co thắt sợ nước hoặc sau một cơn hôn mê.

Thể liệt:

Thể này hiếm hơn, kém điển hình hơn, không có dấu hiệu phấn khích quá độ. Bệnh xuất hiện rất nhanh sau giai đoạn co thắt, run. Liệt có thể tiên phát và bắt đầu ở 1 chi hoặc 2 chi dưới rồi lan lên trên (hội chứng Landry) hoặc xuống dưới. Người bệnh thường bị tử vong do ngạt nước hoặc ngất vào ngày thứ 4. Diễn tiến bệnh thường không quá 4 -10 ngày.

Thể cuồng:

Bệnh nhân bị kích thích quá độ, có những phản ứng dữ tợn, trở nên hung bạo.Vì vậy bệnh nhân thường có những hành vi không bình thường như chống lại y, bác sĩ và những người quanh mình. Thể trạng suy sụp nhanh, hôn mê, ngất và chết.

Phương thức và thời gian lây truyền bệnh Dại

Nước dãi mang virus của súc vật bị dại được truyền sang súc vật hoặc người qua vết cắn, có thể qua vết cào, vết rách, xước trên da hoặc rất hiếm có thể qua niêm mạc còn nguyên vẹn.

Sự lây truyền từ người sang người có thể xảy ra từ nước dãi của người bị bệnh có virus dại. Nhưng cần lưu ý rằng sau khi bị chó dại cắn, nếu người bị cắn chưa lên cơn dại (nghĩa là người đó đang ở thời kỳ ủ bệnh) thì không có khả năng làm lây nhiễm bệnh (tuy nhiên việc lây truyền bệnh từ người sang người mới chỉ có tài liệu công bố và nguyên nhân của trường hợp này là  do cấy ghép giác mạc lấy từ người bị chết vì dại mà không được chẩn đoán).

Thời gian lây truyền bệnh ở chó hay các súc vật khác là 3 – 5 ngày trước khi có triệu chứng biểu hiện bệnh và trong  suốt thời gian súc vật bị dại.

Xử trí sau khi bị súc vật cắn 

Người bị chó, mèo cắn, kể cả khi con vật đã được tiêm phòng dại, cần xử lý ngay vết cắn bằng xà phòng hoặc chất sát trùng. Sau đó đến phòng tiêm vác xin dại tại viện Pasteur hoặc các trung tâm y tế dự phòng quận/huyện để khám và nhận điều trị dự phòng bằng kháng huyết thanh hoặc vắc xin dại theo thường quy.

Chú ý theo dõi triệu chứng biểu hiện của súc vật cắn người từ 7 – 15 ngày để phát hiện những dấu hiệu nghi ngờ bệnh dại. Súc vật cắn người này không được giết chết. Nếu súc vật bị nhiễm virus dại trong thời gian cắn người thì những triệu chứng dại ở súc vật đó sẽ xuất hiện khoảng 5 -7 ngày sau khi cắn với những biểu hiện thay đổi tính tình, chó dễ bị kích động hoặc bị liệt và chết.

Chúc Di (t/h)