Nhìn lại lịch sử: Sự xuất hiện của Pol Pot và chính quyền Khmer Đỏ

Ngày 17/04/1975, Pol Pot đã dẫn đầu những lực lượng cộng sản Khmer Đỏ tiến vào thủ đô Phnom Penh, bắt đầu một chính quyền độc tài kéo dài 4 năm ở Campuchia. Ước tính khoảng 1 triệu người đã bị giết chết, tương đương với 1/7 dân số của Campuchia vào thời đó…

Bối cảnh

Vào tháng 11/1954, Campuchia đã giành được độc lập sau khi thoát khỏi sự bảo hộ lâu dài của Pháp (kể từ năm 1863), và bắt đầu 16 năm cầm quyền của Hoàng thân Norodom Sihanouk.

Trong khi cầm quyền, Hoàng thân Sihanouk đã chấm dứt một chương trình viện trợ của Hoa Kỳ vào năm 1963 và mối quan hệ giữa Campuchia và Hoa Kỳ đã bị cắt đứt hoàn toàn vào tháng 5/1965.

Trong khi đó, một người tên là Saloth Sar đã trở lại Campuchia sau khi tiếp thu chủ nghĩa Marx trong thời gian đi học ở nước ngoài. Ông này lấy tên là Pol Pot và tham gia phong trào cộng sản.

Vào khoảng năm 1962, Pol Pot lãnh đạo Đảng Cộng sản Campuchia, hoạt động ngầm ở trong rừng. Tại đây, Pol Pot đã tổ chức các lực lượng vũ trang được biết với cái tên Khmer Đỏ và bắt đầu tiến hành cuộc chiến tranh du kích chống lại chính quyền Sihanouk.

Vào năm 1970, Hoàng thân Sihanouk bị các lực lượng quân sự cánh hữu được Mỹ ủng hộ lật đổ nên đã trả đũa bằng cách tham gia với Pol Pot để chống lại chính quyền quân sự mới. Cùng năm này, Hoa Kỳ đã tiến quân vào Campuchia để tìm cách quét sạch Bắc Việt ra khỏi những doanh trại quân đội dọc theo biên giới.

Từ năm 1969 đến năm 1973, Hoa Kỳ đã đánh bom những nơi ẩn náu của quân Bắc Việt ở miền Đông Campuchia, gây ra cái chết của 150.000 nông dân Campuchia. Do mối đe dọa này, hàng trăm ngàn nông dân đã rời bỏ vùng nông thôn để định cư ở thủ đô Phnom Penh của Campuchia. Sự kết hợp của những sự kiện này đã gây ra sự suy thoái kinh tế và quân sự ở Campuchia, dẫn tới việc dân chúng ủng hộ Pol Pot.

Sự bắt đầu của Cộng hòa Dân chủ Campuchia

Năm 1975, Hoa Kỳ rút binh lính của mình khỏi Việt Nam, chính quyền ở Campuchia đã mất đi sự hỗ trợ quân sự của Mỹ. Pol Pot đã lợi dụng cơ hội này và dẫn quân đội Khmer Đỏ của mình, chủ yếu bao gồm lính du kích vốn là nông dân dưới 20 tuổi, vào Phnom Penh. Ngày 17/4, Khmer Đỏ đã thành công trong việc chiếm quyền kiểm soát Campuchia.

Pol Pot, được truyền cảm hứng từ cuộc Cách mạng Văn hóa của Mao Trạch Đông ở Trung Quốc, sau đó đã cố gắng xây dựng chế độ nông nghiệp không tưởng của chính mình ở Campuchia, đổi tên nước thành Cộng hòa Dân chủ Campuchia.

Pol Pot tuyên bố bắt đầu năm số 0 và bắt đầu “làm trong sạch” xã hội. Để hỗ trợ cho một hình thức cực đoan của chủ nghĩa cộng sản nông dân, những ảnh hưởng của phương Tây như chủ nghĩa tư bản và cuộc sống đô thị đã bị chấm dứt. Tôn giáo và tất cả những người nước ngoài đều bị dập tắt. Các sứ quán bị đóng cửa, và việc sử dụng các thứ tiếng nước ngoài đều bị cấm.

Truyền thông và tin tức không được phép hoạt động, việc liên lạc qua thư từ hay điện thoại bị giới hạn. Tất cả các doanh nghiệp đều bị đóng cửa, giáo dục cũng bị dừng lại, chăm sóc y tế biến mất, và quyền hạn của cha mẹ bị bãi bỏ. Bất cứ sự trợ giúp nào của nước ngoài về kinh tế hay y tế cũng bị khước từ. Vì thế, Campuchia đã bị phong kín khỏi thế giới bên ngoài.

Tất cả các cư dân thành phố ở Campuchia đều bị cưỡng chế di tản. Hai triệu người dân ở Phnom Penh đã phải đi bộ rời khỏi thành phố đến vùng nông thôn dưới họng súng. Ước tính rằng khoảng 20.000 người đã bị chết trên đường đi.

Hàng triệu người dân thành phố ở Campuchia bị bắt phải lao động chân tay như nô lệ ở các vùng nông thôn. Vì 2 ngày họ mới được chia một khẩu phần cơm khoảng 180 gram, nên họ đã nhanh chóng bị chết vì bệnh tật, vì phải làm việc quá sức và bị thiếu dinh dưỡng. Đó là lý do tại sao lại có những “Cánh đồng Chết”.

“Những gì thối rữa phải bị vứt bỏ”

Trên khắp Campuchia, các cuộc thanh lọc chết người đã được thực hiện để phá bỏ tất cả những gì còn lại của “xã hội cũ”. Người ta bị hành quyết chỉ bởi vì họ là người có giáo dục hay có của cải dựa trên nghề nghiệp của họ, như cảnh sát, bác sĩ, luật sư, giáo viên, và các cựu quan chức chính quyền.

Những người lính cũ bị giết chết cùng với vợ con họ. Bất cứ ai bị nghi ngờ là không trung thành với Pol Pot, bao gồm nhiều người lãnh đạo Khmer Đỏ, đều bị giết chết.

Ba dân tộc thiểu số đông nhất – người Việt Nam, người Hoa và Hồi giáo Chăm – cũng như 20 nhóm người nhỏ hơn khác, đã bị tấn công. Trong số 425.000 người Hoa sống ở Campuchia năm 1975, một nửa đã bị giết chết. Khmer Đỏ đã thực hiện nhiều điều tàn bạo đối với những nhóm người thiểu số này, bao gồm việc bắt những người Hồi giáo ăn thịt lợn và bắt những ai từ chối.

Khmer Đỏ coi các thành phố là trái tim của chủ nghĩa tư bản và vì vậy phải bị nhổ tận gốc. Quân lính Khmer Đỏ gọi Phnom Penh là “con điếm lớn của Mekong” (Chandler, Bi kịch của Lịch sử Campuchia, 247). Những người dân thường bị chuyển ra khỏi những thành phố để sống và lao động ở nông thôn như những người nông dân nhằm tạo ra một xã hội cộng sản lý tưởng.

Mục đích của việc biến tất cả mọi người thành nông dân bởi thực tế là giai cấp này được tin là “đơn giản, không được giáo dục, chăm làm và không có xu hướng bóc lột những người khác”. Họ đã phải sống như vậy trong nhiều năm và luôn luôn phải cố gắng sống cho qua ngày. Vì lý do này, Khmer Đỏ gọi những người nông dân là “những người cũ” và coi họ như những người cộng sản lý tưởng cho nhà nước Campuchia mới.

Những người sống ở các thành phố bị Khmer Đỏ coi là “những người mới” và bị xem như “gốc rễ của mọi cái xấu của chủ nghĩa tư bản”. Những người mới là tinh hoa của chủ nghĩa tư bản và vì thế là đối thủ của chủ nghĩa cộng sản. Bất kể nghề nghiệp của họ là gì – giáo viên, thợ may, công chức hay hòa thượng – đều không để tâm.

Theo Khmer Đỏ, những người mới này đã quyết định sống ở thành phố, chứng tỏ họ trung thành với chủ nghĩa tư bản. Vì thế, hàng trăm ngàn người Campuchia đã tự động bị gán mác là kẻ thù của nhà nước cộng sản mới và bị giết chết.

Khi kế hoạch của Pol Pot không thành, ông ta không chịu nhận sai về mình, cho những đồng chí của mình hay cho chính bản thân kế hoạch đó. Ông ta cho rằng có những kẻ thù trong số những thân tín của mình, cũng như cái mà ông ta coi là một phe ủng hộ Việt Nam đang nổi lên ở bên trong Đảng Cộng sản Campuchia.

Một phần khác để đổ lỗi là tầng lớp cao của xã hội, là những người còn lại từ chế độ trước. Kết quả là, ông ta đã loại bỏ khỏi đảng những thành viên ủng hộ Việt Nam và kết án tử hình họ, bao gồm cả một số đồng sự lâu năm nhất. Pol Pot trở nên ảo tưởng hơn bao giờ hết và tin rằng xung quanh ông ta là những kẻ thù khi Campuchia bắt đầu tan rã.

Điều này đã tăng số lượng những vụ giết người, bắt bớ và biến đảng này thành một triều đại tàn bạo, nó tồn tại cho đến khi Việt Nam tiến quân vào Campuchia tháng 1/1979.

Biên dịch từ Mtholyoke.edu