Người Việt tiêu thụ 5 tỷ lít bia rượu, chi 5 tỷ USD mỗi năm cho việc ăn nhậu
Tại Việt Nam, lượng rượu bia được tiêu thụ tăng khoảng 15%/năm. Tính riêng trong 2018, lượng đồ uống trên đã chạm mức 4,7 tỉ lít bia, 350 triệu lít rượu. Trong khi bình quân giá mỗi lít bia (rượu) là 1 USD tức chi phí cho bia rượu đã vượt ngưỡng 5 tỉ USD.
Thiệt hại 450 USD/người/năm
Theo phó viện trưởng Viện Chiến lược và chính sách y tế Vũ Thị Minh Hạnh thì thiệt hại liên quan đến rượu bia gồm 1/3 là các thiệt hại trực tiếp, 2/3 là các thiệt hại gián tiếp.
Với chi tiêu cho rượu bia khoảng 5 tỉ USD/năm, các thiệt hại xung quanh rượu bia lên tới mức 450 USD/người/năm tương đương với thiệt hại của những quốc gia có thu nhập bình quân gấp 10 lần Việt Nam.
Bà Hạnh phân tích: “Có ý kiến lo ngại nếu hạn chế rượu bia sẽ ảnh hưởng đến thu ngân sách, nhưng các tính toán cho thấy riêng thiệt hại do tai nạn giao thông đã lên tới 1 tỉ USD/năm, trong khi các công ty rượu bia chỉ đóng thuế khoảng 1,2 tỉ USD.
Đặc biệt rượu bia còn liên quan vô số hệ lụy về kinh tế, trật tự xã hội, bạo lực gia đình và tổn thất sức lao động, bất bình đẳng xã hội và môi trường”.
Nỗi lo dự luật không đủ tính răn đe
Mới đây vào ngày 6/5, hội thảo xung quanh dự luật phòng chống tác hại rượu bia được Bộ Y tế tổ chức đã làm nhiều người dân không khỏi lo lắng.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Huy Quang – vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, thành viên ban soạn thảo dự luật phòng chống tác hại rượu bia cho rằng, dự luật này dường như ngày càng nhẹ hơn mặc cho ảnh hưởng của rượu bia ngày càng trở nên nghiêm trọng.
Đặc biệt là khi dự thảo này cho phép bán rượu bia tràn lan trên Internet mà không quy định về nồng độ cồn có thể gây ra nhiều hệ lụy, vì mua bán trên mạng sẽ khó kiểm tra độ tuổi và không hạn chế được triệt để việc giới trẻ tiếp cận bia rượu.
Cũng theo đại diện Cục Y tế dự phòng, tại hội thảo, giá bia ở Việt Nam còn rẻ hơn ở Lào khoảng 5.000-10.000 đồng/chai. So với Thái Lan đang thu thuế ở mức 85% giá bán lẻ, Việt Nam chỉ thu thuế bằng 35% giá bán lẻ là mức thuế rất thấp. Tức mức thuế thu thêm đối với rượu bia tại Việt Nam vẫn là rẻ nhất thế giới.
Ngoài ra, các quy định về hạn chế mức độ sẵn có của rượu bia đã được loại khỏi dự luật. Theo ông Quang, ở nhiều nước như Thái Lan, Singapore, Mỹ… không thể mua rượu bia vào những giờ cấm bán, ngoại trừ việc mua sẵn về sử dụng, nhưng ở Việt Nam không quy định giờ cấm bán rượu bia thì mua lúc nào cũng được.
Được biết, mức phạt đưa ra rất nhẹ đối với người sử dụng rượu bia tham gia giao thông. “Nếu không bổ sung quy định xử phạt người sử dụng rượu bia tham gia giao thông ở Luật Phòng chống tác hại rượu bia thì những quy định hiện hành trong Luật Giao thông đường bộ là quá nhẹ.
Cần phải tăng nặng mức phạt lên, ví dụ như thu hồi bằng lái xe vĩnh viễn, phạt tù người uống rượu bia và tham gia giao thông ngay khi phát hiện và chưa gây tai nạn”, ông Nguyễn Huy Quang cho hay.
Theo nguồn tin của phóng viên, ngày 23/5 tới, Quốc hội sẽ xem xét dự thảo Luật Phòng chống tác hại rượu bia và dự kiến luật sẽ được thông qua trong kỳ họp này.
Trao đổi với phóng viên, bà Minh Hạnh cho biết, ý tưởng xây dựng Luật Phòng chống tác hại rượu bia đã bắt đầu từ năm 2005, khi các ĐBQH ở ĐBSCL có ý kiến về kiểm soát tác hại rượu bia, đến năm 2012 Thủ tướng Chính phủ có quyết định về xây dựng dự thảo.
Bà Hạnh lo lắng chia sẻ thêm: “Nếu luật được thông qua trong kỳ họp này thì đã tròn 14 năm kể từ khi có ý tưởng xây dựng luật, nhưng nếu có luật mà tác động yếu thì nguy cơ từ rượu bia vẫn còn nhiều”.
Nguyên nhân hàng đầu tăng tai nạn giao thông
Mới đây vào chiều 6/5 lại có thêm 1 vụ tai nạn liên quan đến rượu bia xảy ra ở Hà Nội và lái xe đã bỏ trốn sau đó. Trong khoảng 15 ngày qua thì đây là vụ tai nạn thứ 4 liên quan đến rượu bia.
Những vụ tại nạn trên đã gây ra thương vong, tổn thất về cả tinh thần lẫn vật chất cho người nhà các nạn nhân, làm chết 3 người gồm 1 nhân viên vệ sinh, 1 giáo viên, 1 nhân viên phục trang của Nhà hát kịch Việt Nam và làm bị thương 1 tài xế xe ôm. Còn vụ tai nạn mới nhất chiều 6/5 đã gây tổn thất kinh tế do cày nát hàng chục xe máy.
Theo khảo sát của bà Trần Thị Trang – phó vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, khảo sát 100 bệnh nhân bị tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia vào Bệnh viện ĐH Y Hà Nội, có xấp xỉ 60% ở lứa tuổi 15-29, 24% ở lứa tuổi 30 – 44, đa phần đều không sống được thêm quá 30 phút tính từ khi vào viện.
Theo thống kê của bộ công an, trong các vụ phạm pháp hình sự ở nhóm dưới 30 tuổi thì rượu bia chiếm 70% nguyên nhân gây nên các sự kiện thương tâm, đau lòng không đáng có. Cũng là 1 trong 3 nguyên nhân hàng đầu làm gia tăng tỉ lệ tai nạn giao thông ở nam giới (độ tuổi trung bình từ 15 – 49).
Theo thống kê, mỗi năm Việt Nam có 15.000 người tử vong do tai nạn giao thông, thì trong đó có 4.800 người liên quan đến rượu bia. Dịp Tết Kỷ Hợi vừa qua có 60% trong số 500 ca cấp cứu nhập viện liên quan đến rượu bia. Và gần 14% hộ gia đình có người sử dụng rượu bia không đủ sức lao động.
Cũng theo khảo sát ở 9 quốc gia Đông Nam Á thì Việt Nam cũng là nước gánh chịu tác hại nhiều nhất từ bia rượu. Ước tính mức thiệt hại về kinh tế do rượu bia chiếm 1,3 – 12% GDP. Nếu tính theo mức thấp của thế giới, thiệt hại liên quan đến rượu bia tại Việt Nam là khoảng 65.000 tỉ đồng/năm.
Thứ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long nhận định, tình hình tiêu thụ rượu, bia tại Việt Nam đang rất báo động. Ông cho hay: “Việt Nam đứng thứ 2 thuộc các nước Đông Nam Á, đứng thứ 10 châu Á và đứng thứ 29 trên toàn thế giới”.
Vũ Tuấn (t/h)
Xem thêm: