Maui – Á Thần của Gió và Biển cả trong thần thoại Hawaii

Maui, trong lời kể của bà nội công chúa Moana là “kẻ to gan nhất”, là “chiến binh”, là “kẻ bịp bợm”, có lực biến hình cùng với chiếc móc câu phép thuật dám du hành qua đại dương để lấy cắp trái tim của Mẹ đảo Te Fiti.

Kể từ khi chia tay “Nữ hoàng băng giá”, những fan hâm mộ của Nhà Chuột đã phải chờ đợi mòn mỏi 3 năm trời mới được gặp nàng công chúa tiếp theo: Moana.

Khán giả đã vô cùng thích thú với những cách nhìn khác về các cô công chúa mạnh mẽ của hãng Disney mấy năm gần đây, bởi vậy, không khó để đoán được họ vẫn rộng cửa chào đón Moana – cô gái can đảm đến từ vùng biển Thái Bình Dương nắng gió với tâm hồn phóng khoáng cùng làn da nâu khỏe khoắn.

Bên cạnh, Moana xinh đẹp, không ít độc giả hâm mộ những câu chuyện thần thoại vùng Polynesia “sửng sốt” vì cách xây dựng hình tượng Á Thần Maui. Trong hầu hết những thần thoại của Hawaii, New Zealand, Tonga… Maui vốn là một chàng trai trẻ với thân hình lực lưỡng, mái tóc gọn gàng được búi cao, nhưng Disney sau một thời gian dài nghiên cứu đã quyết định cho sự xuất hiện của một Maui nhiều tuổi, béo ục ịch và mái tóc xoăn bồng bềnh đầy ấn tượng.

Truyền thuyết Á Thần Maui xuất hiện trong rất nhiều câu chuyện thần thoại cổ như Hawaii, Mangareva, Tahiti, Tonga, Samoa, New Zealand… Dưới đây, ban biên tập Tinhhoa.net xin gửi tới quý độc giả phiên bản Maui trong thần thoại Hawaii, phiên bản được cho là nhận được nhiều sự yêu thích nhất.

Những câu chuyện huyền thoại cổ đại từ vùng đất Hawaii là một trong những di sản văn hóa quan trọng được truyền lại từ đời này qua đời khác, thông qua hình thức kể chuyện, truyền tai nhau nghe về cách mà hòn đảo của họ được sinh ra. Người Hawai cổ đại có mối liên hệ mật thiết với thiên nhiên và họ sử dụng những huyền thoại để giải thích về những điều mà nhân loại có được ngày nay.

*****

Huyền thoại: Maui – Á Thần cổ đại trên quần đảo Polynesia

Bẫy Mặt trời

Maui cảm thấy phiền muộn vì mẹ của chàng là bà Hina, không thể làm được nhiều việc trong ngày trước khi Mặt trời lặn và chàng nhận thấy rằng thời gian ban ngày càng ngày càng ngắn hơn, Maui nảy ra ý tưởng cần giữ cho Mặt trời ở trên bầu trời lâu hơn mỗi ngày.

Bàn bạc với 4 anh em, Maui nói: “Bây giờ chúng ta sẽ bẫy Mặt trời bằng một cái dây thòng lọng, ép ông ấy quay chậm hơn, tạo điều kiện cho loài người có thêm thời gian lao động kiếm sống”. Những người anh của chàng đáp rằng: “Sao? Không ai có thể tiếp cận ông ấy vì sức nóng và sự dữ dội của nhiệt độ”. Tự tin với sức mạnh của mình và ngạc nhiên trước phản ứng của mọi người, Maui nhắc nhở những người anh về siêu năng lực biến hóa từ người thành Chim rừng của mình, điều mà họ vẫn luôn tin là không thể.

Với niềm hy vọng cùng sự giúp đỡ của các anh, Maui bắt đầu xoắn dây thừng làm thòng lọng kéo Mặt trời. Bốn anh em Maui bắt đầu cuộc hành trình tiến về phía Đông, nơi Mặt trời thức dậy mỗi sáng, ban ngày họ trú ẩn trong hang động và tiếp tục cuộc hành trình vào ban đêm để tránh gây sự chú ý.

Sau một thời gian giằng co, cuối cùng anh em Maui cũng đã giành chiến thắng. Để lấy lại tự do, Mặt trời cuối cùng cũng đồng ý rằng ông sẽ quay theo chu kỳ chậm hơn theo yêu cầu của Maui.

Nâng trời

Maui là một thanh niên vạm vỡ cường tráng, nhưng bầu trời nơi chàng sống thấp đến nỗi cây cối thường bị cuốn trôi, bóng tối phủ đầy mặt đất, lá cây để sinh tồn ngày ngày phải nâng mây và không đủ không gian sống nên phải uốn dẹp, người ta giải thích đây là lý do vì sao lá cây lại có hình dạng dẹp như vậy.

Đàn ông và phụ nữ thường phải bò từ nơi này qua nơi khác vì bầu trời không đủ cao để đi thẳng. Quyết tâm thay đổi điều này, Maui đã tìm gặp một Kahuna, hay một thầy tu và người chữa bệnh ở Hawaii, người đã xăm mình bằng một biểu tượng kì lạ trên cẳng tay. Họ chỉ Maui tìm đến một người phụ nữ trồng bầu bí, xin uống nước từ dàn bầu của bà để tiếp cho Maui thêm sức mạnh nâng được cả bầu trời.

Sau một trận chiến dữ dội, Maui đã có thể đẩy được bầu trời lên vượt trên những ngọn núi, nâng mép trời dải rộng ra đại dương mà đến nay con người vẫn nhìn thấy. Nỗ lực của chàng đã tạo cơ hội cho tất cả sinh vật, thực vật, cây cối và con người dễ dàng sinh trưởng và phát triển, thản nhiên đi thẳng giữa thiên nhiên.

Huyền thoại kể lại rằng, khi những đám mây đen tụ tập quanh đảo Haleakala, chúng thường không dám lưu lại quá lâu vì sợ Maui sẽ phóng lao đuổi chúng đi và chúng sẽ chẳng còn cơ hội quay lại nữa.

Câu được hòn đảo

Sau khi mẹ và những người anh chế giễu Maui là kẻ không biết đánh cá. Maui một lần nữa muốn quyết tâm chứng minh sức mạnh vô địch của mình. Chàng đi đến rặng đá ngầm để hỏi mượn bà tổ mẫu nơi cất giấu chiếc xương hàm dùng làm móc câu và đàn chim thiêng làm mồi nhử.

Maui đã thuyết phục những người anh cùng đi câu cá, họ đi bộ rất xa cho đến khi tìm được vị trí đắc địa. Nhờ chiếc móc câu phép thuật, Maui dùng những miếng mồi thiêng liêng móc vào chiếc xương hàm phép thuật ném ra ngoài khơi làm mồi, nhanh chóng con mồi cắn câu. Họ chung sức kéo chặt và chặt hơn nữa, một cuộc đo gân giữa xuồng ca nô và kéo dây trở nên căng thẳng hào hứng hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên, thứ mà họ bắt được lại không phải là cá. Trước sự ngỡ ngàng của anh em nhà Maui, một hòn đảo với những ngọn đồi, thung lũng, đầm áng tốt tươi, cầu vồng 7 sắc, sương mù giăng khói, như chốn thiên đường từ từ nổi lên từ mặt nước biển. Truyền thuyết kể lại rằng đây chính là cách mà hòn đảo Hawaii được hình thành.

Khám phá bí mật của lửa

Maui mong mỏi được nấu chín thức ăn và công việc nấu nướng của mẹ chàng dùng đến lửa. Khi đi câu cá với các anh, Maui nhìn thấy một đám khói trắng bay lên từ đỉnh Haleakala. Với quyết tâm tìm ra bí ẩn của làn khói trắng, Maui vội vã đến đỉnh miệng núi lửa và phát hiện ra một con gà mái già đang cố gắng che giấu ngọn lửa trước khi chàng đến.

Maui vẫn kiên trì theo dõi con gà mái cho đến khi nó nhóm một ngọn lửa khác vào ngày hôm sau. Vì để tránh sự nghi ngờ của gà mái già, Maui đã kiếm một tấm phản gỗ hình người đặt trên thuyền của mình để đánh lạc hướng. Khi theo dõi sát sao, chàng thấy gà mái già đang nhặt củi khô về nhóm lửa.

Bất thình lình, Maui nhảy ra kẹp chặt cổ của gá mái già để ép lấy được công thức có lửa, trong sự tuyệt vọng, gà mái già đã quyết định tiết lộ bí mật của mình, nó chỉ Maui cách nhặt củi cây sồi và vỏ cây đàn hương, chà xát lại với nhau. Có được bí mật của lửa, nhưng Maui vẫn trừng phạt gà mái già bằng cách châm ít lửa trên đầu của nó cho đến khi lông bị đốt cháy hết. Đây là lý do tại sao dòng giống những con chim đà la có đầu hói ngày nay.

Tiêu diệt Kuna Loa

Kuna Loa là một con giun ác, kẻ đã nổi giận với bà Hina, mẹ của Maui, vì bà đã không đồng ý về sống chung với y. Mặc dù đã bị Maui đuổi đi, Kuna Loa trong lòng vẫn còn mong nhớ bà Hina, y quyết định rằng, nếu y không thể có bà thì không ai có thể.

Y đến hang động nơi bà Hina sinh sống và đem dòng lũ lớn nhấn chìm tất cả. Từ sườn núi Haleakala, Maui nhìn thấy đám mây báo động phía hang tại hòn đảo của mình, chàng ra tín hiệu cho các anh cùng về cứu mẹ. Đến hang động ngập nước, Maui bẻ tay của Kona bằng chiếc móc câu phép thuật, đuổi y bằng cách ném đá lava. Không thấy động tĩnh gì nữa, mọi người đều tin rằng y đã chết.

Bà Hina vui mừng nhảy múa dưới nắng trên cánh đồng. Nhưng Kuna Loa chưa chết, y xuất hiện bất chợt, chộp lấy cánh tay của bà. Bà Hina cầu cứu sự giúp đỡ của con trai. Maui lần này cắt Kona ra thành nhiều mảnh và đem ném xuống biển. Người ta kể lại rằng, đầu y biến thành cá, đuôi và thân của y ngoài khơi thành quái vật biển, máu của y rơi xuống dòng sông Wailuku biến thành lươn nước ngọt.

Tìm kiếm sự bất tử

Sau khi vượt qua nhiều thử thách trên Trái đất. Maui được ca ngợi như vị tổ Hine-nui-te-po, hay còn được gọi là “Người bảo vệ cuộc sống” đã đạt đến sự bất tử. Tuy nhiên, Maui không vậy, vì cha đã quên bảo vệ chàng thoát khỏi lời nguyền của bài hát lúc mới sinh Maui, vì vậy chàng nhất định phải chết.

Không chấp nhận sự thật này, Maui nói: “Con không muốn con người chết mà phải được sống mãi mãi. Cái chết đang làm suy yếu chức vị của loài người. Nhân loại nên chết như cách Mặt trăng chết, ngập trong dòng sông Kane và tái sinh lại mới, hay như Mặt trời, hàng ngày chìm vào hố đêm rồi mọc lên buổi sáng”.

Một lần nữa, để chứng minh cho những người anh của họ rằng họ đã sai. Chàng nhờ đến sự giúp đỡ của các anh, vượt đại dương đến nơi Mẹ đảo sinh sống – vị Thần có trái tim hồi sinh sự sống để đánh cắp trái tim của bà, khi mọi chuyện thành công chàng không ngờ được rằng khi không có trái tim Mẹ đảo dần bị phá hủy, Maui bị giết, đập tan hy vọng tìm kiếm sự bất tử của loài người.

Mặc dù có đôi chút khác biệt so với những hình tượng phiên bản gốc trong các câu chuyện thần thoại, nhưng không thể phủ nhận được rằng nhân vật Maui do Disney xây dựng cùng với giọng lồng tiếng của ngôi sao phim hành động Dwayne Johnson đã để lại trong lòng khán giả hình tượng một vị Á Thần “lạc lối” đầy nhiệt huyết, người anh hùng hoang dã đậm chất biển cả.

Theo Mauikayakadventures