Lấp sông Đồng Nai làm dự án: Chủ đầu tư nói gì ?

Ông Huỳnh Phú Kiệt – Ảnh: D.Đ.Minh

Ngày 20.3, trao đổi với PV Thanh Niên, một nhà khoa học thuộc Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường VN, cho rằng UBND tỉnh Đồng Nai chấp thuận cho doanh nghiệp lấp sông Đồng Nai để xây dựng dự án là có dấu hiệu vi phạm luật Tài nguyên nước năm 2012. Cụ thể, điều 9 luật Tài nguyên nước quy định các hành vi bị nghiêm cấm có 10 khoản, trong đó khoản 4 quy định các hành vi bị cấm gồm: “đặt vật cản, chướng ngại vật, xây dựng công trình kiến trúc, trồng cây trái phép gây cản trở thoát lũ, lưu thông nước ở các sông, suối, hồ, kênh, rạch”; Khoản 5 quy định các hành vi bị cấm gồm: “Khai thác trái phép cát, sỏi trên sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa; khai thác khoáng sản, khoan, đào, xây dựng nhà cửa, vật kiến trúc, công trình và các hoạt động khác trong hành lang bảo vệ nguồn nước gây sạt, lở bờ sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa hoặc gây ảnh hưởng nghiêm trọng, uy hiếp đến sự ổn định, an toàn của sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa”.

Ông Bùi Thanh Giang, Phó tổng giám đốc Tổng công ty cấp nước Sài Gòn (Sawaco), nhận định đây là vấn đề nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng đến dòng chảy, xói lở, các trạm bơm và nguồn nước sông. Sawaco đã trình những lo ngại này để lãnh đạo TP.HCM có ý kiến với chính quyền tỉnh Đồng Nai. Hiện nguồn nước sông Đồng Nai chiếm hơn 60% tổng công suất cấp nước cho hàng triệu người dân TP.HCM. Chưa kể trong tương lai gần khi 2 dự án Nhà máy nước Thủ Đức 4 (công suất 300.000 m3/ngày đêm) và 5 (công suất 500.000 m3/ngày đêm) hoàn thành thì chắc chắn nguồn nước sông Đồng Nai cung cấp cho TP.HCM sẽ tăng lên rất lớn.

Kỹ sư Trần Kim Thạch, Phó phòng Quản lý chất lượng nước Sawaco, cho biết: “Chúng tôi rất quan ngại về việc triển khai dự án này sẽ làm thay đổi dòng chảy của sông Đồng Nai, từ đó có thể dẫn đến việc thay đổi chất lượng nước trên sông. Để đảm bảo an toàn cấp nước cho TP.HCM, trong giai đoạn này, tổng công ty sẽ giám sát chặt chẽ chất lượng nguồn nước từ sông Đồng Nai, đồng thời phối hợp với các sở, ban, ngành chức năng của thành phố thu thập các tài liệu liên quan đến dự án, từ đó đánh giá một cách chi tiết mức độ ảnh hưởng của dự án đến nguồn nước thô. Bên cạnh đó, tổng công ty rất mong muốn các nhà khoa học, các đơn vị chức năng có đánh giá chi tiết về ảnh hưởng của dự án đến hoạt động của lưu vực dòng sông Đồng Nai”.

Nhìn cách người dân VN tuyên bố tẩy chay sản phẩm của Vedan vì hành động hủy hoại môi trường năm 2008; Tập đoàn Sanlu của Trung Quốc phá sản, còn uy tín của Trung Quốc buộc phải ngoi lên từ vực thẳm do hành vi đưa sữa chứa melamin ra thị trường năm 2009, chúng ta hẳn đã hiểu vấn đề đạo đức kinh doanh quan trọng như thế nào với một doanh nghiệp, một quốc gia.

Trong dự án phát triển đô thị ven sông Đồng Nai rộng 8,4 ha, Công ty Toàn Thịnh Phát chắc chắn sẽ được hoan nghênh nếu như nó không được quy hoạch lấn sông Đồng Nai tới hơn 7,7 ha. Dự án lấn chiếm lòng sông, núp bóng cải tạo cảnh quan, phát triển đô thị là hành vi ăn cắp môi trường trắng trợn nhất, nó cũng đáng bị lên án không kém gì việc buôn bán đầu độc trẻ sơ sinh hay gây ô nhiễm, hủy hoại môi trường.

Với dự án đô thị gần 4.000 tỉ đồng, Toàn Thịnh Phát hoàn toàn có thể “thắng” lớn về lợi nhuận, nhưng hành vi lấp sông này sẽ khiến hình ảnh của họ xấu đi trong mắt khách hàng và xã hội.

Cách đây gần 70 năm, Robert Wood Johnson, người khai sinh Công ty Johnson&Johnson đã đề xướng tôn chỉ hoạt động của công ty với các thứ tự trách nhiệm ưu tiên là: (1) khách hàng sử dụng sản phẩm, (2) nhân viên, (3) xã hội – cộng đồng, và cuối cùng mới là quyền lợi cổ đông. Điều này có nghĩa là không có ưu tiên hàng đầu cho lợi nhuận. Bởi vì “điều đó sẽ dễ đưa đến việc sử dụng mọi cách và bằng mọi giá chà đạp đạo đức kinh doanh”.

Trong khi ở ta vẫn có nhiều người biện hộ rằng đạo đức cao nhất và duy nhất là đóng thuế cho nhà nước và nuôi sống nhân viên, sẵn sàng chà đạp lên lợi ích cộng đồng, hay nói cách khác là phản bội ngay chính khách hàng – người nuôi sống mình.

Toàn Thịnh Phát nói riêng, các doanh nghiệp VN nói chung cần có một tư duy mới về những “bổn phận” của mình trên nền đạo đức kinh doanh. VN rất cần có lực lượng hùng hậu các doanh nhân có “trí”, nhưng phải có “tâm”. Vì đạo đức kinh doanh không chỉ vì sự hưng vượng của doanh nghiệp mà còn vì sự hưng thịnh của quốc gia.