Kaga Yuzen: Mang vẻ đẹp của thiên nhiên lên những bộ kimono danh tiếng

Độc đáo, tinh tế trong đường nét và nổi bật trong sắc màu, Kaga Yuzen – kỹ thuật nhuộm vẽ truyền thống của Nhật Bản như mang đến một bức tranh chi tiết về thiên nhiên tươi đẹp, góp phần thổi hồn vào những bộ Kimono danh tiếng của xứ Phù Tang này. 

Cha đẻ của kỹ thuật nhuộm vẽ truyền thống Yuzen trên trang phục kimono chính là thiền sư Miyazaki Yuzen-sai. Yuzen có hai trường phái là Kyo Yuzen với các họa tiết mang tính trừu tượng, và Kaga Yuzen mang đến vẻ đẹp tự nhiên với cỏ, cây, hoa lá.

Linh hồn của Kaga Yuzen nằm ở họa tiết hoa văn trên vải, nó thể hiện tính sáng tạo của người nghệ sĩ qua từng nét vẽ tinh tế, sắc sảo. Nó cũng nổi tiếng bởi sự tập trung vào vẻ đẹp của thiên nhiên, chú ý đến từng chi tiết, và tuân theo một quy trình nghiêm ngặt.

Bước đầu tiên của kỹ thuật nhuộm vẽ Kaga Yuzen là thiết kế. Các bậc nghệ nhân sẽ sáng tạo ra những hình mẫu với ý tưởng chủ đạo là thiên nhiên, sau đó phác thảo chúng ra các bản vẽ trên giấy.

Bước 2 là cắt vải lụa trắng thành các phần của kimono. Tiếp theo, đặt nó lên bản phác thảo trên một mặt bàn kính trong suốt, và dùng ánh sáng chiếu rọi bên dưới. Sau đó, bức phác thảo được chuyển lên vải bằng bút vẽ chuyên dụng và màu sơn được làm bằng nước ép hoa thài lài; vải được giữ trong nước và phơi khô.

Tiếp theo, là phủ một lớp keo đặc biệt lên các đường viền nhằm tạo độ sắc nét cho họa tiết. Loại keo này có độ bền màu rất cao.

Bước kế tiếp, dùng Gojiru là hỗn hợp của một loại tảo biển và bột đậu nành quét lên toàn bộ bề mặt vải. Việc này giúp lớp keo được ngấm sâu hơn cũng như làm sạch lớp sơn được vẽ ở trên.

Giai đoạn tiếp theo là tô màu lên các hoa văn. Kỹ thuật nhuộm vẽ truyền thống Kaga Yuzen sử dụng 5 sắc màu chủ đạo, và chuyển màu một cách tinh tế. Vải sẽ được hấp sau đó để giữ cho màu được bền đẹp.

Bước tiếp theo là giặt vải. Theo truyền thống, vải sẽ được giặt tại những nguồn nước sạch từ các con sông, nhưng ngày nay nó được giặt từ nguồn nước nhân tạo.

Cuối cùng, để hoàn thành một bộ Yuzen kimono là tinh chỉnh màu và là ủi.

Giảng viên bộ môn trà đạo Nhật Bản, Satoko Souheki Mori trong trang phục kimono được vẽ bởi đôi tay khéo léo của nghệ nhân Toshiharu Hisatsune. (Ảnh: Epoch Times)

Vẻ đẹp của thiên nhiên

Kaga Yuzen là một phương thức nhuộm vẽ tập trung vào vẻ đẹp của tự nhiên. Các mẫu thiết kế hoàn toàn được lấy cảm hứng từ thiên nhiên với các mô-típ như hoa, lá, chim chóc và cảnh quan. Theo truyền thống, màu được sử dụng trong Kaga Yuzen là các tông màu tự nhiên mang phong cách cổ điển như: màu xanh chàm, đỏ thẫm, màu vàng của lá mùa thu, xanh lá mạ, và màu tím hoàng gia.

Toshiharu Hisatsune, một nghệ nhân của kỹ thuật nhuộm vẽ Kaga Yuzen, với 43 năm trong nghề cho biết, phần yêu thích nhất của ông chính là công đoạn tô màu.

Ông Hisatsune nói: “Nó nói lên tâm trạng của bạn. Đôi khi nhẹ nhàng, đôi khi phóng khoáng. Màu sắc được thể hiện trên mẫu thiết kế cũng phản ánh cuộc sống của bạn”.

Ngoài ra, ông còn cho biết thêm, vẻ đẹp của hoa văn không chỉ dừng lại ở những tông màu dịu nhẹ. Bạn phải sử dụng cả những tông màu sáng và tối. Sự kết hợp của những mảng màu này góp phần tạo nên vẻ đẹp tổng thể cho bộ trang phục.

Một môn nghệ thuật thiền định

Hisatsune, người thiết kế quà đính hôn cho đám cưới hoàng gia Nhật, cho biết ông thật may mắn khi đến với Kaga Yuzen mà chưa biết gì về nó.

Ông tốt nghiệp ngành kỹ sư tại một trường đại học ở Kanazawa, thủ phủ của tỉnh Ishikawa, Nhật Bản, khu vực này nổi tiếng là nơi xuất hiện nhiều nghệ nhân.

Thời trẻ, ông đã nảy ra ý tưởng tự tạo điều gì đó cho riêng mình thay vì làm kỹ sư trong một công ty. Rồi ông gặp một vài bậc thầy trong kỹ thuật nhuộm vẽ Kaga Yuzen. Chứng kiến cách làm của họ, ông nghĩ: “Ồ, điều này khá đơn giản”.

Ông được bảo rằng, ông không cần phải có tất cả kiến thức, hay một nền tảng trong nghệ thuật mới có thể bước vào nghề này, Hisatsune nhớ lại. Điều đó đã trở thành bài học quan trọng nhất của ông.

Kỹ thuật Kaga Yuzen chưa hề được lưu lại trong sách vở, mà nó chỉ được truyền miệng từ người thầy sang trò. Nó đòi hỏi rất nhiều ở người nghệ sĩ tính chuẩn xác và tỉ mỉ khi sáng tạo ra những mẫu hoa văn.

Ông Hisatsune cho biết, nếu ai đó đã có sẵn tất cả những ý tưởng về thiết kế trong đầu mình, anh ta cuối cùng sẽ rất khó học. Vậy nên, nhờ không có gì trong tâm trí, ông mới có thể “cho phép mình bước vào thế giới Kaga Yuzen”.

Ông Hisatsune đã học được rằng, nghệ thuật không đơn giản chút nào. Tuy nhiên, từ việc phỏng theo các tác phẩm của người thầy, qua đó nghề truyền nghề, ông đã học được cách sáng tạo ra những tác phẩm Kaga Yuzen cho riêng mình.

Trong thiết kế, ông Hisatsune luôn cố gắng tạo ra điều gì đó thích hợp với cá tính của người mặc, đồng thời chọn ra những sắc màu dễ dàng ứng dụng trong đời sống của họ. Điều đó luôn mang đến niềm hạnh phúc cho những khách hàng của ông.

“Tôi cảm thấy mãn nguyện khi thấy nét rạng rỡ trên gương mặt khách hàng vì mẫu trang phục mà tôi thiết kế phù hợp với họ”, ông nói.

Một số hình ảnh khác về nghệ thuật Kaga Yuzen trên trang phục kimono:

Thiện Tâm biên dịch