Hành trình hơn 20 năm tìm gặp loài “linh thố” quý hiếm sống trên núi cao

Li Weidong, một nhà khoa học người Trung Quốc may mắn, đã có duyên bắt gặp loài “linh thố” này đầu tiên vào năm 1983, trong một lần du ngoạn Thiên Sơn nơi quê nhà. Con vật, được ông đặt tên là ‘lli – Pika’, có gì đó cuốn hút kì lạ, và Li cho rằng những ai từng gặp qua đều để lại ấn tượng khó tả.

Vì không có nhiều thông tin về giống thỏ này, nên ông đã cất công truy tìm tung tích con vật, cũng như giống loài. Và đến mãi 20 năm sau, Li Weidong mới được thấy nó một lần nữa và may mắn chụp được những bức ảnh quý giá chứng minh cho sự tồn tại của loài thú đáng yêu này.

Hiếm và còn đáng yêu hơn cả gấu trúc, Pikachu phiên bản thực này là loài thỏ bé nhỏ, có tên khoa học là Ochotona iliensis, ước tính chỉ còn tồn tại không đến 1.000 cá thể trên Trái Đất. Nơi sinh sống của chúng là vùng núi Thiên Sơn, Tân Cương, Trung Quốc.

lli-Pika thuộc loài có vú, dài khoảng 20 cm, ăn cỏ, sống trên vùng đất đá dốc và cao. Ông Li chia sẻ, môi trường sống của IIi pika đang chịu ảnh hưởng của sự nóng lên toàn cầu. Vì nhiệt độ tăng cao, sông băng và núi tuyết bị thu hẹp, loài IIi pika rút dần lên các đỉnh núi để sinh sống.

Ili pika được tìm thấy lần đầu tiên trên các đỉnh núi ở độ cao 3.200 – 3.400m. Hiện nay, chúng chỉ xuất hiện ở vùng có độ cao 4.100m. Và hiện tại, chúng sẽ không còn chỗ nào để rút về nữa, ông Li chia sẻ. Vì sống đơn lẻ nên nếu kẻ thù xuất hiện, loài này cũng không thể cảnh báo cho nhau.

Năm 1983, ông Li lần đầu tiên biết đến loài này. 2 năm sau đó, ông Li phát hiện thêm cá thể thứ hai, và nó được xem là một loài mới.

Trong suốt một thập kỉ sau đó, Li và cộng sự đã thực hiện một vài cuộc nghiên cứu, điều tra tại 14 địa điểm khác nhau. Tuy nhiên, năm 1992, ông chuyển công tác đến Viện Bảo vệ Môi trường Tân Cương tại thủ phủ Urumqi. Do đó, việc ông nghiên cứu loài vật này bị gián đoạn.

Năm 2002 và 2003, ông Li cùng đội tình nguyện thực hiện cuộc nghiên cứu mới. Mặc dù mất hơn 37 ngày để tìm hiểu về ngọn núi nơi loài IIi pika sinh sống, họ không phát hiện được điều gì mới.

Tuy nhiên, bằng cách phân tích dấu hiệu trên tuyết, ông Li và nhà sinh học Andrew Smith, Đại học bang Arizona, có thể kết luận số lượng loài Ili pika đã giảm một cách đột biến. Họ cùng tính toán có khoảng 2.000 cá thể trưởng thành, so với 2.900 vào năm 1990. Kết quả nghiên cứu được xuất bản năm 2005, đề nghị loài động vật này nên có mặt trong danh sách đang bị đe dọa.

Năm 2007, ông Li quyết định nghỉ hưu sớm để tập trung nghiên cứu về loài IIi pika. Năm 2014, ông tổ chức một đoàn gồm 20 tình nguyện viên thực hiện một cuộc khảo sát với camera hồng ngoại.

Vào ngày thứ hai của chuyến đi, họ đã tìm thấy một con IIi pika, nó nhảy qua chân của Li khi ông cố chụp hình nó. Các tình nguyện viên đặt tên cho nó là “linh thố”. Đoàn khảo sát cho rằng ít hơn 1.000 cá thể Ili pika còn tồn tại.

Ông Li đã tài trợ cho cuộc nghiên cứu này cùng với sự giúp đỡ của các tổ chức khác như Quỹ bảo tồn thiên nhiên. Ông chia sẻ, khoảng tài trợ lên đến 32.000 USD trong hơn 3 thập kỉ qua và sẽ tiếp tục tăng nếu cần.

Li và tình nguyện viên đã kêu gọi xây dựng khu bảo tồn thiên nhiên để bảo vệ loài động vật này. Ông chia sẻ, “Tôi đã gần 60 tuổi và sẽ sớm không thể tiếp tục leo lên ngọn núi Thiên Sơn nữa. Tôi thật sự hy vọng có tổ chức nào sẽ nghiên cứu và bảo vệ loài Ili Pika”.

Bruce Phan, theo Vision Times, CNN