Đối thoại Shangri-La 2015: ‘nóng’ với Biển Đông

Lời nói của TQ vẫn đi ngược việc làm của chính mình ở Biển Đông, khi sự kiện quốc tế uy tín như Đối thoại Shangri-La lần thứ 14 phải đưa vấn đề này vào chương trình nghị sự trung tâm. Vấn đề an ninh hàng hải và việc TQ ráo riết xây dựng ở Biển Đông mang tính cấp bách, vượt ra khỏi quy mô khu vực, thậm chí có phần làm lu mờ cuộc khủng hoảng người di cư đang nổi lên gay gắt giữa các nước Đông Nam Á.

Hải quân Mỹ công bố video Trung Quốc xây dựng đường băng tại đá Chữ Thập (quần đảo Trường Sa) – Ảnh: Reuters

Trong phát biểu khai mạc diễn đàn, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long trình bày rõ quan điểm về vấn đề Biển Đông. Theo đó, dù các nước không đứng về bên nào trong tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, nhưng tất cả đều liên quan trong các tranh chấp hàng hải. Ông kêu gọi TQ và ASEAN sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC), đồng thời nhấn mạnh các bên cần đề cao và tuân thủ luật pháp quốc tế trong giải quyết tranh chấp hiện nay.

Theo thủ tướng Singapore, trật tự và ổn định khu vực không thể duy trì chỉ bằng sức mạnh vượt trội, nó cần tính hợp pháp và được cộng đồng quốc tế công nhận. Quan điểm của nước chủ nhà Đối thoại Shangri-La được nhiều nước ASEAN tán thành. Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Ryamizard Ryacudu, ngày 30/5, kêu gọi các nước ASEAN và TQ kết hợp tuần tra Biển Đông “một cách hòa bình” để giảm nguy cơ xung đột. Ông cho biết, việc tuần tra chung là thông điệp cảnh báo “không quốc gia nào được phép tăng cường sức mạnh hoặc đe dọa nước khác” ở Biển Đông.

Tán thành quan điểm của Indonesia, Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Hishammuddin Hussein nói “tuần tra chung với TQ không phải là một điều không thể”. Bộ trưởng Hishammuddin khẩn thiết kêu gọi các nước Đông Nam Á sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Ông cảnh báo: “Nếu chúng ta không cẩn thận, xung đột ở Biển Đông sẽ leo thang thành một cuộc xung đột đẫm máu nhất của thời đại”.

Tuy nhiên, sức nóng của Đối thoại Shangri-La thực sự đến từ “cuộc khẩu chiến” giữa Mỹ và TQ liên quan đến tham vọng lãnh thổ của Bắc Kinh và nguy cơ đối với an ninh hàng hải ở Biển Đông. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter tái khẳng định nguyên tắc giải quyết tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình và Mỹ tiếp tục thực hiện quyền tự do hàng hải, hàng không theo luật pháp quốc tế. Ông Carter cũng kêu gọi Bắc Kinh “ngừng ngay lập tức và vĩnh viễn” các hoạt động xây dựng đảo nhân tạo trên Biển Đông. Đồng thời thông báo Mỹ phát động chương trình An ninh hàng hải Đông Nam Á, viện trợ 425 triệu USD, giúp các nước trong khu vực mua trang thiết bị, nâng cao khả năng quân sự.

Theo tiến sĩ Jonathan London (Mỹ), diễn đàn Đối thoại Shangri-La 2015 cho thế giới biết tình trạng ở Biển Đông đã thay đổi, vấn đề là cộng đồng quốc tế sẽ làm gì để đối phó với thực trạng cấp thiết này.

THANH HẢI

(Theo www.iiss.org, Channel NewsAsia, AFP, Reuters)