David Matas, tại sao bạn làm thế?

“Mong muốn được giúp đỡ người khác chính là điều đã thôi thúc ông ấy”, một luật sư nhân quyền nổi tiếng nhận định về David Matas, người đồng nghiệp đã dành trọn 42 năm hoạt động vì quyền con người.

Vào một số thời điểm trong cuộc sống, tất cả chúng ta đều phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn để thử thách khả năng nhận định đúng sai của mình. David Matas, một luật sư thành phố Winnipeg, Canada đã có những lựa chọn khó khăn khi dành cuộc đời và sự nghiệp của mình cho việc chống lại vi phạm nhân quyền. Cho dù đó là khi ông đại diện cho một người tị nạn hay tiến hành phiên tòa ngoại quốc hoặc tham gia ứng cử theo chỉ định của chính phủ Canada, thì Matas vẫn là một người đấu tranh cho nhân quyền.

Vào ngày 16/6 tại Ottawa, Matas đã ra mắt cuốn tự truyện của mình: “Tại sao bạn làm thế?“. Cuốn sách giải thích sự trân quý của ông đối với quyền con người và động cơ khiến ông kiên trì suổi 42 năm làm luật sư, người biện hộ bảo vệ nhân quyền và người tị nạn. Ở độ tuổi 71, Matas liên tục đi khắp nơi để phản kháng trước những bất công tại Canada và ở nước ngoài.

“Tôi cần tiếp cận nhiều hơn để giúp đỡ những người khác, chứ không phải giúp đỡ bản thân mình“, ông nói trong một cuộc phỏng vấn.

Matas là luật sư đầu tiên ở Canada thi hành luật di trú mà theo ông, nó đã không được dạy khi ông còn đi học.

Ông học đòi theo đuổi sự nghiệp chính trị khi 3 lần ra tranh cử từ 1973 đến 1984, nhưng rồi ông đã chọn sự nghiệp vận động nhân quyền thông qua công tác chính trị để thúc đẩy các hoạt động cộng đồng, bởi khi đó ông nhận ra rằng chính trị là đảng phái, còn giá trị con người mới có tính phổ quát.

Cuộc thảm sát người Do Thái và Nhân quyền

Mở đầu cuốn sách, ông tập trung vào thảm sát Holocaust, cuộc thảm sát người Do Thái do Hitler phát động, như một điển hình về vi phạm nhân quyền nghiêm trọng, rồi giải thích cách thức mà sự kiện này đã tác động làm thay đổi bộ mặt nhân quyền trên khắp thế giới.

“Tôi tập trung vào thảm sát Holocaust để mọi người có thể có được ý thức phổ quát về nhân quyền và xuất phát của nhân quyền“, ông nói.

Ông giải thích, sau Cuộc thảm sát người Do Thái này, “Toàn bộ các văn kiện nhân quyền quốc tế lần lượt được phát triển, đó là sự tôn trọng mỗi cá nhân, không phân quốc gia, và mỗi cá nhân có quyền được công nhận, không phân quốc gia“.

“Đó chính là nhân quyền, nhân quyền là tình đoàn kết của toàn thể nhân loại” – David Matas

“Cuộc cách mạng nhân quyền là một cuộc cách mạng kép: một cuộc cách mạng về quyền lợi và cuộc cách mạng của nhân loại”, ông viết. “Cuộc thảm sát người Do Thái, quan trọng hơn bất kỳ thứ nào khác, tạo ra một cuộc cách mạng nhân loại“.

“Thảm sát người Do Thái và chế độ phân biệt chủng tộc theo sau đó, đã vạch trần việc dùng luật pháp để đàn áp con người. Người luật sư có trách nhiệm đặc biệt trong việc phản đối đàn áp cũng chính bằng pháp luật“.

Các chương tiếp theo kể về những hoạt động đa dạng liên quan đến pháp luật mà ông đã tham gia, và Thảm sát Holocaust được tham chiếu để giải thích những vấn đề phức tạp, so sánh với những sự kiện đã diễn ra có tính chất tương tự như cuộc thảm sát người Do Thái của Đức Quốc xã trong Thế Chiến II.

Cuộc điều tra khó khăn

Trong chương 1, “Giết hại học viên Pháp Luân Công vì nội tạng”, ông giải thích những khó khăn trên nhiều phương diện mà cuộc điều tra gặp phải, khi đó người đồng hành cùng ông là cựu Quốc vụ khanh Canada David Kilgour. Cả hai tham gia điều tra để xác định tính hợp lý của các báo cáo ban đầu từ các tù nhân lương tâm Pháp Luân Công, những người bị sử dụng như một nguồn nội tạng sống cung cấp cho ngành ghép tạng lợi nhuận cao của Trung Quốc.

Những khó khăn của cuộc điều tra bao gồm việc lấy thông tin của những nạn nhân đã thiệt mạng trong quá trình mổ cắp nội tạng, hồ sơ các ca cấy ghép của chính phủ không được công khai, và các nhân viên bệnh viện chối bỏ việc đã tham gia vào hoạt động bất hợp pháp này.

Matas viết rằng ông và Kilgour đã nhận được sự giúp đỡ của luật sư Trung Quốc là Cao Trí Thịnh, người sau đó đã bị mất giấy phép hành nghề, bị bỏ tù và tra tấn vì những nỗ lực giúp đỡ của ông.

Vào năm 2006, họ đã phát hiện rằng các cáo buộc hoàn toàn đúng sự thật, theo đó ông công bố phát hiện của hai người trong một báo cáo, rồi thêm một báo cáo khác, và cuối cùng vào năm 2009, ông xuất bản cuốn sách “Thu hoạch đẫm máu”.

Matas cũng nói về luật nhân quyền quốc tế và lý do tại sao bộ luật này nên được áp dụng cho tình trạng nhân quyền địa phương. “Những gì tôi đề cập trong cuốn sách là vai trò quan trọng của việc thúc đẩy áp dụng luật nhân quyền quốc tế vào các phiên tòa, và hoạt động thực thi pháp luật“.

Cuốn sách thể hiện sự hiểu biết toàn diện về nhu cầu của những người tị nạn, đưa tội phạm chiến tranh ra công lý, phơi bày những điều luật gây thù hận phân biệt chủng tộc, và ủng hộ các nạn nhân bị xâm phạm về nhân quyền quốc tế. Đóng góp của ông dựa trên kinh nghiệm thực tế cùng kiến thức uyên bác, khi cho ra đời hàng loạt bài báo cũng như thường xuyên tư vấn về chuyên môn.

Sự tham gia đáng khích lệ

Matas hiểu rõ thực trạng nhân quyền. Ông làm việc với hàng loạt khách hàng, các trường hợp về nhân quyền, và vài hội đồng. Ông cũng hợp tác với nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế phi chính phủ, chẳng hạn như Human Rights Watch (Tổ chức Giám sát nhân quyền), Tổ chức Ân xá Quốc tế, B’nai Brith, và những tổ chức khác.

Về mục tiêu của việc viết sách, ông cho đó là cách để khuyến khích người dân tham gia vào các vấn đề nhân quyền.

“Một phần trong những nỗ lực của tôi là thông qua cuốn sách, tôi có thể kêu gọi nỗ lực của những người không thể tiếp xúc hay những người mà cá nhân không bị ảnh hưởng gì, dù là vậy họ vẫn nên tham gia“, ông nói.

“Đó là nhân quyền, nhân quyền là tình đoàn kết của toàn thể nhân loại, và tôi nghĩ rằng sẽ cần thiết biết bao khi bạn dang đôi tay mình ra khỏi cộng đồng, văn hóa, thậm chí cả lục địa, để thể hiện sự đoàn kết với các nạn nhân khác chúng ta về mọi mặt ngoại trừ phần con người“.

Kilgour, cũng là một luật sư, một trong nhiều đồng nghiệp của Matas tại buổi giới thiệu sách ngày 16/6.

“Tôi đã mua nó ở Paris“, ông nói khi đề cập đến cuốn sách: “Tôi đã đọc từng chữ trong cuốn sách, nó rất tuyệt vời. Bạn sẽ thích từng trang, từng đoạn. Không có một vấn đề nào ở đây mà ông không nói đến“.

Matas được trao Huân chương Canada vào năm 2009, và được đề cử cho giải Nobel Hòa Bình (cùng với Kilgour) trong năm 2010. Cuốn tự truyện này là cuốn sách thứ 11 của ông và hiện đang đứng đầu trong danh sách sách thể thoại người thật việc thật bán chạy nhất thành phố Winnipeg.

Thanh Phong, dịch từ The Epoch Times