Đằng sau thỏa thuận Nga – Trung Quốc

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Chủ tịch Tập Cận Bình (phải) tại cuộc gặp ở Moskva ngày 8/5

Câu nói “Trung Quốc hôm nay là đối tác chiến lược và chủ chốt của chúng ta” của Tổng thống Putin sau khi Moscow và Bắc Kinh ký các thỏa thuận hợp tác kinh tế trị giá hàng chục tỷ USD, dường như đã xóa nhòa mọi rào cản giữa hai nước bấy lâu nay.

Lợi đôi bề

Theo thông báo của thư ký báo chí Tổng thống Nga Dmitry Peskov hôm 8/5, sự tương tác của nhiều dự án, thí dụ như dự án đường sắt cao tốc Moscow – Kazan sẽ được xây dựng trên cơ sở của văn bản vừa được hai bên ký kết này. Theo đó, một thỏa thuận 25 tỷ USD mà Trung Quốc cung cấp cho các DN Nga trong vòng 3 năm tới sẽ bù đắp phần nào những hụt hẫng của các DN này trong bối cảnh giá dầu giảm sâu, đặc biệt là lệnh trừng phạt của Mỹ và 28 nước phương Tây thời gian qua.

Còn Bộ trưởng Giao thông Nga Maxim Sokolov khẳng định, khoảng 1.000 tỷ Ruble (19,7 tỷ USD) cho tuyến đường sắt này sẽ giúp thiết lập mạng lưới thương mại và cơ sở hạ tầng tại khu vực Á – Âu. Theo đó, giao thương bùng nổ vào năm 2020 khi hoàn thành tuyến đường sắt này.

Ngoài ra, một Quỹ đầu tư trị giá 2 tỷ USD hướng vào các dự án nông nghiệp và ký thỏa thuận cấp hạn mức tín dụng 6 tỷ NDT (966 triệu USD) của Ngân hàng Phát triển Trung Quốc dành cho Ngân hàng Sberbank của Nga cũng sẽ giúp các DN Nga vực dậy sau những khó khăn vừa qua. Còn trong lĩnh vực quân sự, Nga và Trung cũng quyết định tập trận chung trên Địa Trung Hải từ ngày 11 – 21/5.

Còn nhớ, tại phiên họp Quốc hội cách đây 2 tháng, chính Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng đã không giấu diếm chính sách ngoại giao của nước này trong năm 2015 là sẽ tập trung thúc đẩy các sáng kiến “Vành đai và Con đường”. Đây dường như là một tham vọng vô cùng lớn của Trung Quốc trong việc kết nối kinh tế toàn cầu. Trong đó, dự án “Con đường tơ lụa” mới có tính chất địa chính trị rất cao nhằm kết nối chặt chẽ hơn các nguồn cung cấp hàng hóa, trao đổi thương mại giữa các thị trường Châu Âu và Châu Á.

Giới phân tích nhận định, thực ra sự thân thiết giữa Nga với Trung Quốc chính là hệ quả của việc Nga bị Phương Tây trừng phạt kinh tế, nó dường như là một chất xúc tác khách quan buộc Nga phải xích lại gần hơn với Trung Quốc. Trong khi đó với Trung Quốc, sự thân thiết với Nga cũng sẽ giúp cho những tham vọng của Trung Quốc, chẳng hạn như việc kết nối Á – Âu thông qua con đường tơ lụa sẽ trở lên dễ dàng hơn.

“Tuần trăng mật” sẽ kéo dài?

Nếu nói ở đây Nga đang có một chút “xuống thang” cũng có thể đúng, bởi nhiều thương vụ Trung Quốc đã bàn thảo với Nga từ nhiều năm nay, nhất là các thương vụ về dầu khí, mua bán vũ khí, công nghệ quân sự… cách đây hàng chục năm nhưng bất thành. Nay, bỗng nhiên Nga chấp nhận hết tất cả, thậm chí có những yêu cầu từ phía Trung Quốc trước đây Nga đã từ chối thẳng thừng chỉ để đánh đổi sự thân thiết với Trung Quốc như là một đồng minh cả về chính trị, quân sự và kinh tế, nhằm đối trọng với Mỹ và 28 nước Phương Tây trong “ván cờ” mà chưa biết bên nào sẽ dành phần thắng.

Ngay cả việc Nga kêu gọi thành lập Ngân hàng chung của khối BRICS và Trung Quốc “đầu têu” thành lập AIIB cũng là nước cờ để đối trọng với ảnh hưởng của Mỹ và Phương Tây trong vấn đề tài chính thông qua các ngân hàng , tổ chức tài chính WB, ADB và IMF. Rõ ràng, Trung Quốc không thể đối chọi được với Mỹ về mặt quân sự nên đang âm thầm cạnh tranh về sức ảnh hưởng tài chính trên phạm vi toàn cầu. Còn với Nga, tuy rằng cũng không mặn mà lắm với cả BRICS và AIIB, nhưng rõ ràng trong hoàn cảnh hiện nay, Nga khó lòng mà từ chối nếu muốn lấy lòng Trung Quốc.

Rõ ràng, “tuần trăng mật” của Nga và Trung Quốc thông qua hàng loạt những thỏa thuận hợp tác “khủng” hàng chục tỷ USD vừa qua nếu phân tích sâu xa, đều là những toan tính có lợi cho mỗi bên ở hoàn cảnh hiện nay. Bởi, cả hai đang có “mối quan tâm” chung chính là Mỹ và Phương Tây. Nhưng liệu khi “mối quan tâm” chung không còn nữa, cuộc “hôn nhân” đầy toan tính này sẽ ra sao là một câu hỏi ngỏ mà rất nhiều nhà phân tích quốc tế đang đặt ra.

Quốc Anh

Bài đọc nhiều: