Soi bóng thấy trời xanh, quay đầu gặp trẻ nhỏ, trong nụ cười là trí tuệ vô biên

Ai có thể cự tuyệt trẻ con tươi cười, bởi nét cười thật hồn nhiên trong sáng, dùng “suy nghĩ chẳng chút tà niệm” để tìm ra lời chú giải chuẩn xác nhất cho vạn vật.

Điều tưởng chừng đơn giản ấy mà Khổng Tử lại dùng toàn bộ nội dung “Kinh Thi” để trình bày.

Mỗi người khi bước vào thế gian đều mang theo tâm thái hồn nhiên tinh khiết mà đến, lúc đó chỉ với nhu cầu đơn giản đó là được ăn no, tùy theo nội tâm mà huơ tay múa chân, hễ không muốn vui thì thôi, còn đã vui thì sẽ lập tức vui ngay, mọi thứ dễ như trở bàn tay. 

Vậy rốt cuộc là cái gì đã dần dần làm cho trái tim này trở nên phức tạp, cứng rắn, trở nên không dễ dàng được thỏa mãn, tinh thần lại càng không xán lạn, đôi lúc thậm chí còn nảy ra ý định chấm dứt sinh mệnh quý giá của mình.

***

Có một vị thương nhân nọ, từ tay trắng mà làm nên sự nghiệp, từng có rất nhiều tiền, nhưng bởi những năm gần đây tình hình kinh tế khó khăn, việc làm ăn buôn bán của vị này xuống dốc, nợ nần chồng chất. Anh ta trở nên chán nản, cả ngày than thở, rầu rỉ. Cuối cùng có một ngày luẩn quẩn trong lòng anh ta quyết định nhảy xuống biển tự sát.

Đêm khuya vắng người, anh ta đi tới bờ biển, lại thấy một cô gái đang ngồi đó khóc. Người thương nhân thấy vậy bèn tiến lên hỏi: “Cô gái, nửa đêm cô tớ nơi đây làm gì?”.

Cô gái trả lời: “Bạn trai của tôi đã bỏ tôi, tôi không muốn sống nữa, bởi vì không có anh ta tôi không sống nổi”.

Thương nhân vừa nghe liền hỏi lại: “A, trước kia không có bạn trai thì cô sống thế nào?”.

Cô gái nghe xong hoàn toàn tỉnh ngộ, cũng bỏ ý định tự tử.

Thương nhân thầm nghĩ: “Trước đây ta không có nhiều tiền như vậy, ta đây là sống thế nào? Không phải là ta cũng sống tốt đấy sao”.

Lúc này cô gái hỏi lại thương nhân: “Nửa đêm ông cũng tới đây làm cái gì vậy?”.

Thương nhân tự giễu mình rồi cười cười nói: “Không có gì, do ngủ không được nên đi ra ngoài tản bộ mà thôi”.

***

Chúng ta đối với cuộc sống xa hoa quyến luyến càng sâu thì dường như càng cách xa tự tại. Nếu chúng ta có thói quen lấy lợi hại đem lên bàn cân để cân đo mà đánh giá ý nghĩa và giá trị của sinh mệnh thì vô lo sẽ cùng chúng ta phất tay rời đi.

Cho dù dục vọng kia được thỏa mãn rồi nhưng lại thấy chưa đủ? Bất kể là của cải hay công danh hay tình yêu hạnh phúc, tạm thời không nói tới việc đau khổ khi không có được, cho dù có thể đạt được, thì đáng tiếc thay cảm giác vui mừng cùng thỏa mãn lại như ngày đông thật ngắn ngủi, nhưng nổi thống khổ, sợ hãi sẽ bị mất đi lại như đêm dài đằng đẵng không có điểm kết thúc.

Có lẽ chúng ta đã quên rằng kiếp sau tái sinh một lần nữa lại là từ ban đầu đến, nguyên lý tu luyện của Đạo gia có câu rằng “Phản bổn quy chân”. Ấy vậy mà chúng ta lại càng quên rằng khi đến không mang gì đến, khi đi cũng không mang gì theo, tất cả những gì không đành lòng bỏ đến khi chất đều cũng phải bỏ. Đó chính là đạo lý.

Mặc cho chính mình ban đầu là thuần khiết nhưng sẽ dễ dàng bị dục vọng và thỏa mãn dục vọng trói buộc chặt chẽ. Chúng ta không biết rằng người tu Đạo, tu Phật đã sớm nhìn thấu hết thảy những hiện thực của thế gian nên đã dùng câu “Bể khổ vô biên” để thức tỉnh chúng sinh mê muội  trong thế gian mà đánh mất nguyên bản vốn có của mình.

Kỳ thực, chúng ta không cần vất vả như vậy, vẫn là có thể đạt được rất nhiều, chỉ cần biết khống chế dục vọng của mình, làm cho tâm vô tà, thì có thể hửng thụ được trăng thanh, gió mát, mây thu nhẹ nhàng. Có thể ở trong giấc mơ phù sinh mà có cuộc sống an nhàn tự tại, vui vẻ cả đời thì cần gì phải theo đuổi mộng ảo ngắn ngủi, thống khổ của trần thế đây?

Trong Bát tiên, Trương Quả Lão thấy rằng càng hướng hồng trần thì càng rời xa chân tướng, vì vậy mà ông luôn cưỡi lừa ngược.

Bố Đại hòa thượng từng cười to ngâm tụng rằng: “Tay cầm mạ non cấy xuống đồng, cúi đầu liền thấy trong nước có trời mây, tâm tình thanh tịnh mới chính yếu, lùi bước nguyên lai lại tiến lên”.

Chúng ta đã ngụp lặn trong thùng lớn thuốc nhuộm của loài người, ngại gì mà không quay đầu lại nhìn xem nụ cười trong sáng, thuần khiết của trẻ nhỏ, ngươi sẽ phát hiện trong nụ cười đó có ẩn chứa trí huệ vô hạn của sinh mệnh.

Đức Hạnh biên dịch