Vỏn vẹn một câu đối, gói gọn cả cuộc đời

Dân gian có lưu truyền một câu đối, tuy chỉ vỏn vẹn 2 vế ngắn ngủi, nhưng lại ẩn chứa hàm nghĩa thâm sâu, lột tả được đạo lý của cả đời người, mà đôi khi ta phải nếm trải biết bao chuyện mới có thể ngộ ra. Đạo lý trong ấy thật đáng để chúng ta suy ngẫm.

Hoành Phi: Phiết nại nhân sinh

Vế trên: Nhược bất phiết khai chung vi khổ,

Vế dưới: Các năng nại trụ tức thành danh.

Tạm dịch:

Vế trên: Không thể buông trọn đời sẽ khổ,

Vế dưới: Có thể kiềm tức sẽ thành danh.

Không thể phủ nhận rằng, câu đối này rất thâm sâu!

Người không hiểu được chữ “buông” thì sự chờ đợi chính là chữ “khổ”; Người có trong mình chữ “nhẫn” thì ắt sẽ có chữ “danh”.

Vô số giọt nước kết lại thành băng, một “buông” một “nhẫn” kết hợp lại thì chính là một đời thanh thản.

Một nét viết đạt được, một nét viết mất đi

Con người trên thế gian, sẽ không luôn luôn được, cũng không chỉ có mất. Được mất luôn tương phụ tương thành, khi bạn được thì đồng thời đã mất, và ngược lại, vì thế đừng quá để tâm so đo việc được mất.

Một nét viết quá khứ, một nét viết tương lai

Nhìn lại luôn thấy thời trôi qua thật nhanh, mới đó mà ta đã trưởng thành, đã phân nửa cuộc đời, đã già. Phía trước là tương lai cần hướng tới, quay đầu lại là hồi ức của ngày hôm qua, còn ngày hôm nay thì đang ở dưới chân. Quá khứ sẽ không thể quay trở lại, ngày mai vẫn vẫn chưa biết thế nào, điều duy nhất ta có thể nắm chắc chính là ngày hôm nay.

Một nét viết thuận cảnh, một nét viết nghịch cảnh

Không có lộ trình cuộc sống nào toàn thuận buồm xuôi gió, cũng không có chỉ toàn trông gai, có thuận cảnh ắt sẽ có nghịch cảnh. Chỉ có cắn răng kiên trì tiến tới, thì mới có thể biết được: “Sơn cùng thuỷ tận nghi vô lộ, liễu ám hoa minh hựu nhất thôn” – Sơn cùng thuỷ tận tưởng hết lối, không ngờ gặp thôn làng ngập tràn bóng liễu và hoa tươi.

Một nét viết bằng hữu, một nét viết đối thủ

Cuộc đời thật khó gặp bạn tốt, cũng thật khó để gặp được đối thủ. Có những lúc chính đối thủ mới hiểu rõ nhất bạn là người như thế nào, đừng oán trách đối thủ cường đại, bởi vì chỉ có đối thủ như thế mới có thể giúp bạn hùng mạnh hơn.

Một nét viết cố chấp, một nét viết buông bỏ

Có nhiều sự việc là do bạn kiên trì đến cuối cùng mà đạt được, khổ tận cam lai sẽ khiến bạn càng trân quý. Nhưng bạn cũng phải minh bạch, có những sự việc sẽ không có kết quả, nên chỉ cần nỗ lực hết mình là đủ rồi, nhặt lên được thì cũng sẽ bỏ xuống được.

Phàm là chuyện thế gian, một số lợi ích có thể vứt sang một bên thì sẽ gỡ bỏ được khổ não, có thể kìm chế cảm xúc thì mới là cuộc đời đại trí.

Lê Hiếu biên dịch