Đề xuất rút thời hạn bằng lái xe xuống còn 5 năm liệu có hợp lý?

Trong dự thảo Luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ do Bộ Công an soạn thảo mới nhất vừa đề xuất rút ngắn thời hạn của một số hạng giấy phép lái xe (GPLX) xuống còn 5 năm thay vì 10 năm như quy định của Bộ GTVT hiện nay.

Ngày 25/8, đại tá Nguyễn Văn Trung, Cục trưởng Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) cho biết đề xuất trên được đưa ra tại dự thảo (lần 5) Luật đảm bảo trật tự an toàn giao thông, với mục đích “quản lý sức khỏe của tài xế tốt hơn”. Tuy nhiên, theo ông Trung, đây mới là dự thảo để xin ý kiến và cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu các góp ý để sửa đổi cho phù hợp.

Cụ thể: tại khoản 9 điều 46 dự thảo luật Đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường bộ về thời hạn giấy phép lái xe (GPLX) quy định: GPLX các hạng A1, A2, A3 cấp cho xe máy, xe ba bánh không có thời hạn.

Giấy phép lái xe hạng B (ô tô đến 9 chỗ ngồi, xe tải, máy kéo không vượt quá 3,5 tấn) sẽ rút ngắn thời hạn từ 10 năm như hiện nay xuống còn 5 năm. Các loại giấy phép lái xe hạng C gồm xe ô tô tải, máy kéo trên 3,5 tấn; hạng D1 gồm xe ô tô chở người từ 10 chỗ đến 30 chỗ; hạng D ô tô trên 30 chỗ; hạng BE, CE, D1E, DE xe đầu kéo, container giữ nguyên thời hạn 5 năm như hiện nay.

Ngoài ra, Bộ Công an cũng đề xuất bổ sung một số thông tin trong giấy phép lái xe như: Nơi sinh; số định danh cá nhân; chữ kỹ của người được cấp.

Từ năm 2017, đề xuất này đã được Phòng Cảnh sát giao thông Công an Hà Nội đưa ra. Thời điểm đó lãnh đạo Phòng Cảnh sát giao thông cho rằng thời hạn cấp sử dụng giấy phép lái ôtô 10 năm như hiện nay là quá dài.

Trong khoảng thời gian này, người lái xe có sự thay đổi về sức khỏe, có thể không đủ đảm bảo để lái xe nhưng cơ quan chức năng không phát hiện sẽ gây ra hậu quả, có thể là tai nạn giao thông.

Tuy nhiên có rất nhiều chuyên gia giao thông không đồng tình với quan điểm trên. Theo ông Nguyễn Văn Quyền – Chủ tịch Hiệp hội vận tải ôtô Việt Nam, việc rút thời hạn giấy phép lái xe xuống còn 5 năm “gây lãng phí không cần thiết và phiền hà cho người dân”.

“Cần phải làm rõ được mục đích của việc thay đổi thời hạn của giấy phép lái xe. Nếu cơ quan quản lý nhà nước có những thay đổi và yêu cầu cập nhật kiến thức mới cho lái xe thì việc đổi giấy phép có ý nghĩa. Còn nếu trong điều kiện bình thường đang 10 năm đổi một lần mà thành đổi hai lần thì gây nhiều phiền toái cho người dân.

Hoặc nếu muốn rút thời hạn giấy phép lái xe thì cơ quan quản lý nhà nước cũng cần nghiên cứu kỹ, có thể chia ra độ tuổi của lái xe bởi với người còn trẻ, sức khỏe ổn định mà rút thời hạn xuống 5 năm sẽ gây lãng phí, tốn kém và không cần thiết”, ông Quyền phân tích.

Luật sư Trương Anh Tú (Đoàn luật sư Hà Nội) nói “đề xuất trên có thể thuận tiện cho cơ quan quản lý song sẽ gây bất lợi cho người dân rất nhiều”. Theo ông Tú, hiện công nghệ cho phép đăng ký và đổi giấy phép trên mạng, tuy nhiên người dân vẫn phải đến cơ quan chức năng, vẫn phải nộp giấy tờ và vẫn phải nộp tiền phí. “Điều này sẽ dẫn đến tốn thời gian, công sức và phiền hà”, ông Tú nói.

Đại diện một trung tâm đào tạo và sát hạch lái xe tại TP.HCM cũng không đồng ý với đề xuất này. Theo vị này, trước đây đã từng quy định thời gian cấp đổi GPLX là năm năm, sau đó đổi thành 10 năm, nay quay lại năm năm, không khác gì nói thời gian qua đã làm sai và người đưa ra quy định đó cũng sai. Hiện nay, các cơ quan quản lý nhà nước đã làm tốt và cũng đã thống nhất với nhau các quy định hiện hành, cải tổ cho phù hợp với thực tế.

Nếu lấy lý do về sức khỏe để yêu cầu người có GPLX năm năm phải đổi giấy phép là không thực tế. Bởi vì hiện nay, các đơn vị vận tải khi sử dụng tài xế đều yêu cầu các tài xế hằng năm phải khám sức khỏe và kiểm tra ma túy. Còn đối với người dân, khi lái xe nếu sử dụng ma túy thì đã có lực lượng CSGT kiểm tra trên đường.

Ông Bùi Danh Liên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội, cho rằng trong lúc Quốc hội đang tăng tuổi nghỉ hưu, Bộ Công an lại đề xuất giảm thời hạn của bằng lái là một nghịch lý không phù hợp với sự phát triển của kinh tế – xã hội. Điều này còn tạo ra nhiều thủ tục hành chính, gây khó khăn đối với người dân.

“Tôi cho rằng có nhiều biện pháp để quản lý tài xế chứ không nhất thiết phải rút ngắn thời gian cấp, đổi lại bằng lái. Bởi việc này gây tốn kém tiền bạc, sức lao động của người dân. Đặc biệt, trong xã hội tiêu cực vẫn là nỗi lo lớn của người dân thì việc chỉ năm năm đã bắt đổi, cấp lại bằng lái là đề xuất gây hại cho dân…”, ông Liên khẳng định.

Dẫn chứng những công nhân làm việc trong các nhà máy, ông Liên cho rằng nghề lái xe cũng như nhiều nghề khác, càng lái lâu năm thì kinh nghiệm càng nhiều, nếu bắt họ đổi, cấp lại bằng lái thì phi lý, một đề xuất với lối tư duy ngược.

“Chúng ta muốn tăng cường quản lý tài xế, cần phải áp dụng công nghệ để quản lý con người chứ không ai lại đi quản lý bằng lái của họ được bao năm để buộc đi đổi, cấp lại. Sắp tới người ta cũng tiến tới bỏ hộ khẩu, sao ta cứ gây thêm khó khăn, phiền phức cho dân…”, ông Liên nói.

Gia Hưng (t/h)