Bí quyết dưỡng sinh trong mùa xuân theo y học cổ truyền

“Dưỡng sinh theo mùa“, là triết lý then chốt nhất của dưỡng sinh trong Đông y, tức là thuận theo sự biến động của Âm Dương trong 4 mùa Xuân – Hạ – Thu – Đông, để điều dưỡng cơ thể. Mùa xuân là mùa báo hiệu vạn vật bắt đầu một vòng tuần hoàn mới, sinh khí tràn đầy trong đất trời. Trong giai đoạn này, Dương khí trong nhân thể cũng thăng cao. Đây là “thời điểm vàng” để dưỡng Can, tăng cường sức khỏe. 

Theo y học cổ truyền Trung Quốc, mọi thay đổi của vạn vật trên thế gian và cơ thể con người đều xảy ra theo 5 giai đoạn và dường như có mối liên kết với một mùa cụ thể trong năm cũng như sự tương quan của các cơ quan trong cơ thể. 

Mùa xuân được xem là khởi đầu của một chu kỳ mới, một cuộc sống mới, là lúc vạn vật bắt đầu sinh sôi nảy nở. Theo quan niệm của Đông y, khí mùa Xuân thông với tạng Can, ứng với hành Mộc. Nếu dưỡng Can tốt vào thời điểm này, chính là gốc để cho cả năm có một cơ thể khỏe mạnh. 

Tiết khí của mùa xuân ảnh hưởng như thế nào đến cơ thể? 

Theo tờ TCM World (Y học cổ truyền Thế giới): “Khi mùa đông đến, khung cảnh thiên nhiên dần bước sang giai đoạn khô héo lụi tàn. Quan sát cảnh vật ở mọi nơi chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp: Nhựa cây bắt đầu rỉ ra, lá cây thì khô héo úa tàn; trên trời từng đàn chim sải cánh bay về phía nam; mặt đất bị đóng một lớp băng dày. Khí trời lạnh dường như làm mọi thứ cũng diễn ra chậm lại. Điều này không chỉ xảy ra trong tự nhiên mà nó cũng ảnh hưởng đến cơ thể của chúng ta. Như một quy luật tự nhiên, vạn vật đều bước vào thời kỳ ngủ đông. Cũng giống như cơ thể con người cần có sự nghỉ ngơi để hấp thu năng lượng rồi bắt đầu cho một chu kỳ mới làm việc, phát triển trong mùa xuân”. 

Mùa xuân là mùa báo hiệu một sự khởi đầu mới, sinh khí tràn đầy trong trời đất, vạn vật bừng tỉnh, thay cũ đổi mới, cỏ cây đâm chồi nảy lộc, hoa lá tốt tươi. Tương tự như vậy, khi mùa xuân đến, Can khí trong cơ thể con người sẽ trở nên thịnh. Khoảng thời gian này là cơ hội tuyệt vời để dưỡng Can, thải độc, bổ khí huyết. 

Nếu trong thời gian này, Can khí bị mất cân bằng và thiếu năng lượng thì có thể gây ra các vấn đề xấu trong cơ thể. Một số người nếu can khí quá thịnh có thể gây ra đau đầu và làm tăng huyết áp. Vì Can còn có ảnh hưởng tới hệ thống tinh thần và thần kinh. Nếu như chức năng của Can bị trục trặc, con người sẽ dễ bị kích động, phát sinh “nộ khí” (cáu giận).  

Ngoài ra, Đông y còn có cách nói ‘Can tàng hồn‘, ‘Can khai khiếu ở mắt’ đều là để chỉ tinh thần và mắt đều có liên quan tới chức năng của cơ quan này. Nếu Can huyết hư có thể gây ngứa mắt thậm chí là mờ mắt. Vì Can liên quan mật thiết đến dạ dày, khí huyết không điều hòa có thể gây ra các vấn đề như khó tiêu, ợ hơi và đầy hơi. Thêm nữa, mất cân bằng Can khí cũng dễ gặp các vấn đề về gân cốt.

Bí quyết để có một cơ thể khỏe mạnh vào mùa xuân

Nếu bạn gặp vấn đề về sức khỏe vào mùa xuân, các bác sĩ Đông Y thường chữa trị theo phương pháp châm cứu. Liệu pháp châm cứu này có thể giúp cân bằng khí huyết trong gan, giúp giảm bớt cảm giác tức giận và thất vọng. Cho nên ngày xuân, để dưỡng tinh thần, thuận ứng với sinh khí đang nảy nở tốt tươi trong trời đất, cần giữ cho tinh thần thoải mái, vui vẻ, cởi mở, lạc quan, yêu đời. 

Về chế độ ăn uống, bạn nên uống loại trà từ cây kế sữa, sẽ giúp giải độc gan đồng thời kích thích các cơ quan thải các chất độc tố có hại ra khỏi cơ thể như thủy ngân, thuốc trừ sâu, các loại thuốc tây, ..v..v..

Theo kênh truyền thông Thrive Global (Phát Triển Toàn Cầu) cho biết : “Màu sắc đối ứng với mùa xuân là màu xanh lá cây và trong chế độ dinh dưỡng nên ưu tiên vị chua.Trong ăn uống nên kết hợp ăn nhiều các loại rau lá xanh như bồ công anh, cải xoong, rau má, rau xanh dành cho trẻ em, củ cải, rau diếp, rau mầm và arugula đều có tác dụng thanh lọc gan và túi mật mạnh mẽ. Ngoài ra, trong ăn uống nên thêm chanh hoặc giấm táo, đặc biệt là uống nước ấm vào buổi sáng ngay sau khi thức dậy cũng giúp bạn có một thân thể khỏe mạnh trong mùa xuân.”

Vào mùa xuân, nên thường xuyên tập thể dục và vận động cơ thể. Nếu bạn để cơ thể nghỉ ngơi quá mức, ít vận động cũng có thể là nguyên nhân gây mất cân bằng can khí. Khí huyết trong cơ thể cần vận hành thông suốt mới có thể khỏe mạnh. Tích cực tham gia các hoạt động ngoài trời, thiền định hoặc đi bộ hít thở không khí trong lành. Cuối cùng, cũng nên quan tâm bảo vệ cho đôi mắt. Tập các bài tập tốt cho mắt, hạn chế nhìn quá lâu vào màn hình máy tính hay điện thoại. Để đôi mắt có thời gian nghỉ ngơi thư giãn hợp lý.

An Nhiên biên dịch