Bi kịch phía sau những ly cà phê chồn đắt đỏ nhất hành tinh

Cà phê chồn được biết đến là loại thức uống hiếm có và đắt đỏ chỉ dành cho giới thượng lưu và sành cà phê. Tuy nhiên, đằng sau nó lại là một bi kịch tàn nhẫn.

Cà phê chồn hay còn gọi là Kopi Luwak là loại cà phê đặc biệt hiếm và có giá đắt nhất thế giới. Loại cà phê này được sản xuất từ hạt cà phê do loài cầy hương ăn quả thải ra. Enzyme trong đường tiêu hóa của chúng làm thay đổi cấu trúc protein ở hạt cà phê, giảm bớt vị chua và giúp tách cà phê thơm ngon hơn. Ước tính, 1kg cafe chồn trên thị trường có thể có giá lên tới 1.000 USD (tương đương gần 23 triệu đồng).

Sinh sống ở Đông Nam Á và vùng châu Phi cận sa mạc Sahara, cầy hương có đuôi dài giống đuôi khỉ với những vạch sọc trên mặt và thân. Chúng đóng vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn, chuyên ăn côn trùng và bò sát nhỏ cùng với những loại quả như cà phê và xoài.

Người Indonesia phát hiện ra loại cafe chồn từ thời kỳ quốc gia này còn đang bị thực dân Hà Lan đô hộ. Khi đó, nông dân bản địa đã bị cấm tuyệt đối không được khai thác cafe vì mục đích cá nhân. Hệ quả, cafe rụng đầy đường mà chẳng ai dám làm gì.

Nhưng rồi sau đó, họ nhận ra những con chồn vòi đốm khi ăn cafe sẽ không tiêu hóa được hạt. Và nếu lấy hạt này để chế biến sẽ tạo ra một loại đồ uống thơm ngon hơn hẳn cafe bình thường.

Với những người không biết thì sẽ thấy ghê sợ. Rõ ràng, vì nó chẳng khác gì bạn đang uống một đống… chất thải của chồn. Tuy nhiên, số cafe này sẽ phải trải qua quy trình xử lý cực kỳ nghiêm ngặt, loại bỏ hoàn toàn các yếu tố gây mất vệ sinh. Kèm theo đó là quá trình rang xay với kỹ thuật riêng, sẽ tạo ra cafe chồn với hương vị “độc nhất vô nhị”.

Lúc đầu, nghề buôn cà phê chồn mang lại nhiều lợi ích cho cầy hương. Ở Indonesia, cầy vòi hương chuyên ăn quả trong các trang trại nên thường bị coi là loài vật gây hại. Sự phát triển của ngành công nghiệp cà phê thúc đẩy người dân địa phương bảo vệ cầy hương.

Tuy nhiên khi cà phê chồn trở nên thịnh hành, nhiều con cầy hương hoang dã bị bắt nhốt vào cũi trong các đồn điền, phần để phục vụ sản xuất cà phê, phần để thu hút khách du lịch.

Các chuyên gia tại Tổ nghiên cứu Bảo tồn Động vật hoang dã thuộc Đại học Oxford phối hợp với Tổ chức Bảo vệ Động vật Thế giới ở London, Anh, đánh giá điều kiện sống của gần 50 con cầy hương hoang dã bị nhốt trong cũi từ 16 đồn điền tại Bali, Indonesia. Kết quả nghiên cứu công bố hôm 28/4 trên tạp chí Animal Welfare cho thấy bức tranh ảm đạm về cuộc sống của nhiều con cầy hương.

Các đồn điền trên đều không đáp ứng những yêu cầu cơ bản về quyền động vật như kích thước, điều kiện vệ sinh và khả năng hoạt động bình thường của cầy hương nhốt trong cũi. “Một số cũi chỉ nhỏ như chuồng thỏ. Bên trong cũi là nước tiểu và phân ở khắp mọi nơi”, Neil D’Cruze, một thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết.

Một số con cầy hương rất gầy, chỉ được cho ăn duy nhất quả cà phê. Một số con khác bị béo phì do không được tự do chạy nhảy.

Vốn là loài vật hoang dã, chỉ quen xuất hiện vào ban đêm, điều này đã gây ra hậu quả xấu với sức khỏe và đặc biệt là tâm lý của chúng. Một số tỏ ra hung dữ, cắn xé lẫn nhau, tự hoại. Nhiều con chết vì mất máu, số khác bị mất cân bằng dinh dưỡng trầm trọng.

 

Theo D’Cruze, điều đáng ngại nhất là thiết kế sàn cũi bằng lưới mắt cáo mà những con cầy hương phải tiếp xúc suốt cả ngày. “Nếu bạn đứng trên lưới mắt cáo trong thời gian dài, bạn sẽ bị đau chân và trầy da. Những con cầy hương không có chỗ trú thân nào khác. Lưới mắt cáo thường xuyên gây đau đớn và khó chịu cho chúng”, D’Cruze nói.

Ngoài ra, nhiều con cầy hương không được dùng nước sạch và không cơ hội tương tác với đồng loại. Loại động vật hoạt động về đêm này cũng bị ảnh hưởng từ tiếng ồn đến từ xe cộ lưu thông và khách tham quan.

Theo các chuyên gia, điều khiến cà phê chồn trở nên đặc biệt là cầy hương hoang dã tự lựa chọn những quả cà phê tốt nhất để ăn. Việc nhốt cầy hương trong cũi và cho chúng ăn quả cà phê già sẽ dẫn đến sản phẩm kém chất lượng.

Sau vài năm, những con chồn năng suất kém sẽ được trả lại tự nhiên. Tưởng như là sự giải thoát, nhưng không, vì hầu hết sẽ chết do sức khỏe đã bị bào mòn sau những năm tháng bị bóc lột.

Hồng Liên (t/h)