“Áp lực đồng trang lứa” – Hiệu ứng nguy hiểm đối với tinh thần người dùng Facebook

Trong 2 năm, các nhà nghiên cứu đã theo dõi quá trình sử dụng mạng xã hội Facebook ở 5.208 người trưởng thành và thấy rằng việc dùng Facebook đã làm giảm đáng kể sức khỏe thể chất cũng như tinh thần của những người tham gia khảo sát.

Theo đó, mạng xã hội Facebook sẽ kích thích hiện tượng “tự so sánh tiêu cực” khi người dùng liên tục lướt qua các bài viết hoặc hình ảnh trên bảng tin của họ.

Trong khi cộng đồng thật có lợi cho sức khỏe thì cộng đồng ảo lại ngược lại. Nó tạo ra một “ảo giác gần gũi” mà trên thực tế không hề tồn tại, và nó cũng khiến cho người ta dần xa rời những cuộc gặp gỡ trong thế giới thực.

Sức khỏe tinh thần và thể chất luôn là một khối thống nhất và có các mối quan hệ tương hỗ. Các nhà nghiên cứu đến từ đại học California và Yale đã có một lời khuyên đơn giản dành cho chúng ta đó là: Hãy hạn chế thời gian sử dụng Facebook. Lời khuyên này nghe có vẻ quen thuộc giống như những tuyên bố phản đối mạng xã hội của giới hàn lâm, tuy nhiên lần này các tác giả đã có một số nghiên cứu ấn tượng.

Phó giáo sư Holly Shakya tại Đại học California và giáo sư Nicholas Christakis tại Đại học Yale đã dành thời gian 2 năm để nghiên cứu thói quen dùng mạng xã hội của 5.208 người – một phần trong hệ nghiên cứu dài hạn của Gallup. 

Sau khi nhận được sự đồng ý, hai nhà nghiên cứu đã trực tiếp theo dõi quá trình sử dụng Facebook của nhóm đối tượng này thay vì yêu cầu họ tự báo cáo. Vì người ta thường không xác định được rằng mình đã tiêu tốn bao nhiêu thời gian cho mạng xã hội. Shakya và Christakis sẽ tổng kết tình trạng sức khỏe tinh thần và thể chất như chỉ số khối cơ thể – BMI,… 3 lần trong suốt quá trình 2 năm nghiên cứu.

“Nhìn chung, kết quả của chúng tôi thu được cho thấy, nếu các mối quan hệ xã hội trong thế giới thực có vai trò tích cực đối với sức khỏe tổng thể, thì việc sử dụng Facebook lại mang đến những ảnh hưởng tiêu cực. Những kết quả này có tác động đặc biệt mạnh mẽ đối với sức khỏe tâm thần; hầu hết những người tình nguyện đều có dấu hiệu suy giảm sức khỏe tâm thần sau 1 năm theo dõi”, Shakya và Christakis nói trong một bài báo được đăng tải trên trang Harvard Business Review.

Tại sao nghiện Facebook lại gây nguy hại đến sức khỏe tinh thần? Nhiều nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, đó là vì mạng xã hội đã tạo cho người dùng một loại áp lực có tên “áp lực đồng trang lứa” (peer pressure). 

Các nhà nghiên cứu giải thích rằng: “Việc tiếp xúc với các hình ảnh [và thông tin] được quản lý cẩn thận từ cộng đồng sẽ dẫn đến việc người dùng có những sự tự so sánh tiêu cực”. Vì vậy hầu hết mọi người sẽ thận trọng hơn khi đăng tải các trải nghiệm của mình hoặc cố tình tạo ra nhưng thông tin sai lệch về bản thân để nhận được sự ngưỡng mộ hoặc đồng cảm từ cộng đồng. Mạng xã hội dường như trở thành một nơi tốt đẹp và đầy ắp niềm vui!!!

Vậy còn những chức năng tiện dụng của Facebook như kết nối gia đình bạn bè khi họ đang ở xa, tìm lại những người bạn từ lâu đã thất lạc hay biết được những gì đang xảy ra với người mà bạn yêu quý? Hẳn đó là những ưu điểm tuyệt vời của Facebook, tuy nhiên có rất nhiều nghiên cứu cho thấy một vòng tuần hoàn xã hội hiện thực sẽ mang đến cho mỗi cá thể trong đó sức khỏe tốt và tuổi thọ cao hơn. Các nhà nghiên cứu tự hỏi một xã hội ảo, một cộng đồng ảo liệu có thể mang lại những lợi ích tương tự?

Không, chắc chắn là không, vì những kết quả này rõ ràng đã cho thấy điều ngược lại. Ngoài việc tự so sánh tiêu cực, các nhà nghiên cứu còn lưu ý, việc sử dụng Facebook và các mạng xã hội khác có xu hướng chiếm nhiều thời gian của người dùng và tạo ra ảo tưởng về sự gần gũi. Các nhà nghiên cứu cho biết, thời gian dành cho Facebook sẽ khiến bạn bỏ qua những cuộc gặp gỡ trong hiện thực. Tương tự, dù gặp nhau ở thực tế nhưng mắt và tâm trí của bạn lại bị khóa trên chiếc điện thoại chỉ vì muốn đọc những bảng tin mới nhất của bạn bè trên ứng dụng.

Vậy chúng ta nên làm gì? Không nhất thiết là bạn phải khóa hoàn toàn tài khoản Facebook của mình. Điều muốn nói ở đây là bạn nên nhận thức được tác hại của nó, giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội và vun đắp nhiều hơn các mối quan hệ trong đời thực.

Hoàng An (Theo Business Insider)