Alibaba mất tiền, Jack Ma ‘gặp hạn’ vì dính líu đến phe Giang Trạch Dân?

Kết thúc phiên giao dịch hôm Thứ Sáu (30/1), Alibaba mất 30 tỉ USD vốn hóa thị trường, cùng lúc Jack Ma rớt khỏi ngôi vị người giàu nhất châu Á. Ngoài một số nguyên do được lý giải như sự trì trệ của kinh tế Trung Quốc, nhiều người cho rằng rắc rối của Alibaba hiện nay là chọn nhầm phe chính trị.

Các rắc rối xảy ra ngay sau khi công ty dính vào cuộc tranh luận công khai với thanh tra Trung Quốc, đây là tín hiệu rõ ràng cho thấy vận may chính trị của họ đã hoàn toàn xoay chuyển dưới thời chính quyền Tập Cập Bình.

Giá cổ phiếu của Alibaba sụt giảm có liên quan đến khoản lợi nhuận thấp hơn kỳ vọng, nhưng cuộc tranh luận giữa một công ty lớn ở Trung Quốc với chính quyền nước này, điều vốn rất hiếm khi xảy ra, đã đủ khiến các nhà đầu tư lo sợ.

“Các nhà đầu tư hoang mang khi chính quyền Trung Quốc cho rằng Alibaba có thể đang bán hàng giả trên trang web của họ”, Gil Luria, nhà phân tích tài chính của công ty Chứng khoán Wedbush, cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên CNBC.

Ông đề cập đến sách trắng của Ủy ban Nhà nước về Công nghiệp và Thương mại (SAIC), được công bố ngày 28/1, tố cáo Alibaba bán hàng giả và thực hiện một loạt các hành vi vi phạm khác.

Alibaba kiên quyết phản đối và dự định khởi kiện ông Lưu Hồng Lượng, Trưởng phòng Giám sát mạng lưới SAIC.

Các mối quan hệ chính trị

Mối quan hệ giữa doanh nghiệp và chính trị vốn là điều rất phổ biến ở Trung Quốc, đặc biệt là các công ty nổi tiếng với các đợt lên sàn giá cao. Alibaba có tổng doanh thu đạt 52,5 tỉ NDT (tương đương 8,46 tỉ USD) trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2014, và là công ty thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc, tương đương với cả Ebay, Amazon và Paypal gộp lại.

Ở Trung Quốc, một công ty đơn lẻ chỉ có thể đạt được vị thế quyền lực này nhờ vào sự hậu thuẫn của các nhân vật trong bộ máy Đảng. Tất nhiên, điều này đồng nghĩa với việc chọn không đúng phe có thể dính họa lớn.

Câu hỏi đặt ra là người nào trong Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã hậu thuẫn cho Alibaba?

Cháu trai của cựu Tổng Bí thư ĐCSTQ Giang Trạch Dân là Alvin Jiang (Giang Chí Thành) và công ty tư nhân Boyu Capital của ông này đã rót vốn vào Alibaba từ năm 2012, để mua lại một nửa cổ phần sở hữu của Yahoo trong Alibaba, lúc đó Yahoo chiếm 40%.

Boyu và một tập đoàn đầu tư, bao gồm cả các công ty tài chính liên kết khác như Tổng công ty Đầu tư Trung Quốc, đã đổ 7 tỉ USD vào thương vụ này. Đổi lại, họ được 5,6% cổ phần trong Alibaba, theo báo cáo của Reuters năm 2014.

Vào thời điểm đó, Alibaba có trị giá gần 40 tỉ USD, trong khi vốn hóa thị trường vào ngày IPO là 230 tỉ USD, điều này cho thấy các cổ đông đã thu lời gần 600%.

Jack Ma, CEO của Alibaba, luôn tự tin vào quan hệ của ông với chính quyền Trung Quốc, mặc dù ông thường công khai xem nhẹ tầm quan trọng của mối quan hệ này.

Trong lần phát biểu tại Đại học Columbia năm 2011, ông khuyên Google nên “tôn trọng chính phủ” nếu họ muốn hoạt động tốt ở Trung Quốc. Sau đó ông Ma ca ngợi điều mà ông gọi là sự quyết đoán của ĐCSTQ trong việc trấn áp người dân, và nói thêm: “Tôi đã nhiều lần nghiên cứu cách thức điều hành của ĐCSTQ. Vì vậy chúng tôi học hỏi để nâng cao, học hỏi để nâng cao”.

Trong một cuộc phỏng vấn năm 2013 với tờ Nam Hoa Nhật báo (SCMP), ông Ma cho rằng quyết định thảm sát sinh viên ở Quảng trường Thiên An Môn vào ngày 4/6/1989 là “quyết định đúng đắn nhất”.

Chọn sai phe phái chính trị

Các nhà quan sát chính trị Trung Quốc dễ dàng nhìn thấy mấu chốt  trong các rắc rối gần đây của Alibaba, chính là mối quan hệ mật thiết với Giang Trạch Dân, cựu lãnh đạo ĐCSTQ, người thông qua mạng lưới đồng minh và thân tín rộng lớn, đã phủ bóng lên nền chính trị của đất nước này trong gần một thập kỷ, ngày cả khi từ nhiệm năm 2002.

Kể từ khi lên nắm quyền lãnh đạo ĐCSTQ, ông Tập Cập Bình đã nhắm đến đồng minh của Giang Trạch Dân trong chiến dịch chống tham nhũng diễn ra suốt 2 năm qua.

Đầu tiên phải kể đến ông Chu Vĩnh Khang, cựu trùm an ninh ngã ngựa thời gian gần đây. Chu là người thân cận của ông Giang, và là cựu ủy viên Bộ Chính trị cùng với người đồng mưu Bạc Hy Lai hiện đang ngồi tù, đã lên kế hoạch thay thế cơ cấu quyền lực trong ĐCSTQ theo hệ tư tưởng bạo lực chính trị của chủ nghĩa Mao.

Tiếp theo là Từ Tài Hậu, cựu Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương, vị trí khiến ông trở thành quan chức quân đội quyền lực thứ hai ở Trung Quốc, cũng là người được ông Giang Trạch Dân đích thân bổ nhiệm trước kia, nhưng cũng rơi vào vòng thanh trừng , tạo ra cơn địa chấn trên chính trường Trung Quốc.

Mức độ quan hệ giữa Jack Ma và Alibaba với các nhóm chính trị của ông Giang Trạch Dân hiện chưa rõ. Tuy nhiên, cùng với việc trợ giúp gây vốn khổng lồ của Boyu, một công ty con của Boyu là Athena China Limited, cũng đã góp mặt vào trong bản cáo bạch IPO của công ty. Theo tài liệu này, công ty TNHH Athena China, được thành lập ở Virgin Islands của Anh, nằm dưới sự kiểm soát của công ty TNHH Prosperous Wintersweet, đây cũng là một công ty con của quỹ đầu tư Boyu Capital Fund I đăng ký ở quần đảo Cayman.

Mối quan hệ phức tạp của các công ty danh nghĩa trên khiến mọi người khó biết chính xác ai là người sở hữu, và họ đang sở hữu những gì ở Alibaba.

Tuy nhiên, rõ ràng những người thân tín của vị cựu lãnh đạo ĐCSTQ có đầu tư tài chính lớn vào ván bài Alibaba.

Ngoài ra, một công ty đầu tư được điều hành bởi con trai của cựu Thủ tướng Ôn Gia Bảo, Winston Wen (Ôn Vân Tùng), cũng kiểm soát cổ phần trong Alibaba; cùng với quỹ đầu tư quốc gia Trung Quốc Citic Capital, và quỹ đầu tư nhà nước Ngân hàng Phát triển Trung Quốc CDB Capital, mà phó chủ tịch tại thời điểm đầu tư là Hạ Kim Lôi, con trai của cựu Trưởng ban chống tham nhũng Hạ Quốc Cường, theo Thời báo New York.

Sau đó, Ngân hàng Phát triển Trung Quốc CDB, cũng là một công ty nhà nước, đã cho Alibaba vay 1 tỷ USD trong một đợt gây vốn vào tháng 9/2012 mà Boyu cũng tham gia vào. Trần Nguyên, con trai của cựu Trưởng ban kinh tế Đảng Trần Vân, là người đứng đầu Ngân hàng Phát triển Trung Quốc tại thời điểm đó.

Một công ty Trung Quốc với danh sách lợi ích khổng lồ của hàng loạt các cựu lãnh đạo, đặc biệt là những nhân vật thân Giang Trạch Dân, lại bị giáng đòn bởi một thanh tra Trung Quốc, cho thấy sự biến động chính trị dưới thời ông Tập Cận Bình đang ngày càng sâu sắc.

Theo daikynguyenvn