Trí tuệ cổ nhân: Sống thanh đạm vui vẻ còn hơn giàu sang mà gặp họa

Cổ nhân có câu: “Người biết đủ thường vui”. Biết thế nào là đủ thì dù giàu hay nghèo, sở hữu bao nhiêu tài sản cũng không ngại, bởi vì lúc đó chính là “người làm chủ tiền”. Ngược lại nếu để “tiền làm chủ người” thì chắc chắn tâm sẽ không an, thậm chí sẽ sinh họa.

Vị Cha Lập quốc của Hoa Kỳ, Benjamin Franklin từng nói: “Tiền bạc chưa bao giờ và sẽ không bao giờ khiến con người hạnh phúc, bởi từ bản chất nó không thể tạo ra hạnh phúc. Người càng sở hữu nhiều tiền thì lại càng ham muốn nhiều tiền hơn”. 

Doanh nhân nổi tiếng Phineas Taylor Barnum của Mỹ cũng từng nói: “Tiền là một người chủ tồi tệ nhưng lại là kẻ đầy tớ xuất sắc”, rõ ràng trong cuộc sống này, không ai muốn có một ông chủ tồi tệ chi phối. Bởi vậy, nhiều bậc hiền nhân từ xưa đã lựa chọn sống một cuộc sống thanh đạm vui vẻ còn hơn giàu sang phú quý mà trong lòng không hạnh phúc.

Con người khi biết thế nào là đủ thì dù sở hữu bao nhiêu tài sản cũng không ngại, bởi vì lúc đó chính là “người làm chủ tiền”. Ngược lại nếu để “tiền làm chủ người” thì chắc chắn sẽ sinh ra thảm họa. Người chạy theo tiền tài vật chất thì không biết điểm dừng, thậm chí có thể bất chấp tất cả, mất đi đạo đức.

Cổ nhân giảng tiền tài vật chất thực ra là thứ không thuộc về mình, bởi “khi sinh không mang đến, khi tử chẳng đem theo”. Vậy cớ gì mà con người phải tranh giành bất chấp thủ đoạn, kể cả vi phạm đạo đức để có được? Dẫu người có được thì cũng không biết điểm dừng để cảm thụ hạnh phúc nhân sinh, hạnh phúc gia đình, vợ chồng yêu thương, con cái hiếu thuận.

Trong cuốn “Liệt nữ truyện” có kể về một câu chuyện về vợ của Vu Lăng Tử Chung. Thời Xuân Thu Chiến Quốc, ở nước Sở có Vu Lăng Tử Chung nổi tiếng là người nhân nghĩa. Vua Sở nghe danh bèn sai sứ giả mang ngàn vàng đến để mời ông về phụng sự cho triều đình.

Trái ngược với suy nghĩ của mọi người, khi đón sứ giả Vu Lăng Tử Chung không hề vui mừng, ông nói với sứ giả rằng: “Ở nhà tôi còn có vợ, để tôi bàn bạc với vợ đã”. Nói rồi Vu Lăng Tử Chung đi vào nhà kể lại sự tình, hỏi ý kiến của vợ.

Vợ Vu Lăng Tử Chung là người đức hạnh, hiền hậu, biết ý chồng, cô trả lời rằng: “Hai vợ chồng bện giày cỏ vẫn đủ sống, vui vẻ làm bạn với đàn và sách vở. Còn ngựa xe tùy tùng nhà cửa dẫu nhiều thì người ta vẫn chỉ ở trong một cái buồng nhỏ. Của ngon vật lạ dẫu có đầy thì người ta vẫn chỉ cần một miếng thịt là thấy ngon. Chỉ vì cái buồng, miếng thịt mà phải ngày đêm lo nghĩ cho nước Sở giữa thời loạn, có thể ảnh hưởng đến cả tính mạng của hai vợ chồng.”

Vu Lăng Tử Chung gật gù đồng ý với vợ và ra ngoài khước từ sứ giả. Sứ giả vừa đi, hai vợ chồng cũng vội vã thu dọn đồ đạc để bỏ đi nơi khác. Sau này vợ chồng Vu Lăng Tử Chung sống cuộc đời an nhàn, hạnh phúc với nghề làm thuê chăm sóc vườn tược.

Dựa theo sử sách thời xưa cũng có thể tìm thấy không ít những hiền tài chọn sống một cuộc sống thanh bần lạc đạo, dẫu có vua quan cầu kiến, nghìn vàng trước mắt cũng không lay động được chí hướng ấy. Họ thỏa mãn với những niềm vui bình dị, tao nhã, không truy cầu ham muốn vật chất.

Niềm vui ấy tưởng chừng đơn giản, nhưng không phải ai cũng làm được, nhất là trong xã hội hiện đại ngày nay. Bởi con người đang ngày càng truy cầu vật chất, khó mà an tĩnh tâm tình. Tâm bất an thì cuộc sống cũng bất an, ăn sẽ không thấy ngon, ngủ cũng không thấy yên, lâu dần sẽ sinh nhiều bệnh tật. Đời người vốn có biết dài ngắn là nhiêu, nếu dành thời gian ấy để theo đuổi, truy cầu vật chất thì cái được sẽ không bằng cái mất. 

Cổ nhân cũng dạy rằng, người đánh mất lý trí, gây tổn hại cho người khác vì danh lợi thì chính là “thất đức”. Phúc đức cứ tiêu hao rồi thì tai họa sẽ nảy sinh. Nhà Phật còn dạy rằng ác giả thì ác báo, làm việc ác sẽ tạo ra “ác nghiệp”, sau này không chỉ cá nhân phải trả báo thậm chí đến con cháu cũng phải hoàn trả. Đó chính là: tặng hoa cho người, lưu lại dư hương, tặng gai cho người, tay mình chảy máu.

Theo Trí Thức VN