Câu chuyện hậu cung của vị cung nữ sống sót cuối cùng triều Nguyễn

Cụ bà Lê Thị Dinh – một trong số ít cung nữ cuối cùng của triều Nguyễn còn sống, người cung nữ theo hầu Hoàng Thái hậu trong cung. Bà kể lại, khi vào cung bà phải học rất nhiều nghi lễ trong cung, cả kể cách đi đứng, ăn mặc.

Đã bước sang tuổi 96 nhưng bà vẫn nhớ như in những ngày làm người hầu nơi cung cấm. Năm lên 8 tuổi, đang học lớp 5 trường Đồng Khánh, bà được Thánh Cung Hoàng hậu – vợ vua Đồng Khánh, gọi vào cung. Đến năm 15 tuổi, khi Thánh Cung qua đời, bà chuyển sang hầu Đức Từ Cung- vợ vua Khải Định. Mỗi tháng bà được trả 6 đồng tiền lương (có thể mua được 600 lon gạo).

Cung nữ được tuyển vào cung vô cùng khắt khe. Cung nữ có hai loại danh phận. Thứ nhất là những người con gái còn trinh, được vua tuyển vào để có quan hệ hôn nhân với vua. Thứ hai đơn giản hơn là được tuyển vào để hầu hạ cho gia đình vua, được gọi là cung nữ hay thị nữ, phục vụ việc vặt như quạt, têm trầu, đấm bóp…

Theo bà Dinh kể lại, khi vào cung bà phải học rất nhiều nghi lễ trong cung, cả kể cách đi đứng, ăn mặc. Các cung nữ không ăn cơm, vệ sinh trong cung, khi có người trực thay thì về nhà ăn cơm rồi phải vào cung làm tiếp công việc.

Có một thời gian dài gắn bó cung cấm, bà Dinh cho biết mỗi năm trong cung có hàng trăm nghi lễ, cúng bái. Những cung nữ như bà phải ghi nhớ và tuyệt đối không được làm trái.

Ngoài việc nắm rất rõ những nghi lễ trong chốn hậu cung, bà Dinh còn là một trong những người hiếm hoi chứng kiến lễ thoái vị của Vua Bảo Đại. Bà bảo có hai người bà nhớ nhất là Đức Từ Cung và con trai bà là vua Bảo Đại. Trong ký ức của bà, Đức Từ Cung là một người biết lo lắng cho vận mệnh của hoàng tộc và rất thương dân. Ngài rất thích nghe những bài vè, bài vịnh về những người phụ nữ khí phách của nước Nam như Huyện Thanh Quan, Triệu Ấu, công chúa Huyền Trân… Mỗi lần nghe những bài đó, ngài bảo đàn bà con gái trong nước phải biết noi gương những người khí tiết ấy. Khi biết một vùng quê nào đó có dân đói khổ, ngài liền sai người hỗ trợ lương thực.

Là cung nữ nhưng đồng thời cũng là con cháu hoàng tộc, nên sau khi Đức Từ Cung qua đời, bà Dinh  chuyển đến phủ Kiên Thái Vương (179 Phan Đình Phùng, TP. Huế) để lo hương khói cho các vị vua Đồng Khánh, Kiến Phúc, Hàm Nghi và Khải Định, từ năm 1997 thì thờ thêm vua Bảo Đại.

Theo ĐKN