Những hiện tượng lạ xảy ra khi đang ngủ

Mỗi khi đêm đến là chúng ta đều muốn có một giấc ngủ ngon để lấy lại năng lượng sau một ngày làm việc mệt mỏi. Tuy nhiên không phải ai cũng đều có một giấc ngủ yên bình mà không một lần gặp ác mộng. 

Không ít trường hợp mọi người tỉnh giấc với cảm giác lúng túng xen chút hoảng loạn vì những gì xảy ra trong giấc ngủ đêm qua thật chẳng bình thường.

Dưới đây là những hiện tượng kỳ lạ chỉ xuất hiện khi ngủ khiến không ít người bối rối mỗi khi nhắc đến:

1. Mộng du 

Trạng thái này có thể hiểu đơn giản là phần ý thức đang ngủ nhưng phần cơ lại hoạt động. Những người mắc chứng mộng du thường đột nhiên rời khỏi giường ngủ, di chuyển qua lại và làm các việc thường ngày như quét dọn, đi bộ hay thậm chí đi ra khỏi nhà trong trạng thái mắt vẫn nhắm tịt, không mở.

Điều này vô cùng nguy hiểm, nhất là khi người mộng du di chuyển hoặc lái xe trong vô thức. người bị mộng du thường hoạt động trong vô thức vì não bộ hoàn toàn không có phản ứng gì hết, chính vì vậy sau khi thức dậy vào buổi sáng, chúng ta hoàn toàn không nhớ những gì chúng ta đã làm đêm hôm qua trong khi bị mộng du.

Có khoảng 4,6% – 10,3% dân số thế giới mắc chứng mộng du, trong đó, tỷ lệ cao nhất là ở trẻ em. Hiện nguyên nhân và phương pháp điều trị mộng du vẫn chưa thực sự rõ ràng.

2. Bóng đè

Trạng thái này ngược lại với hiện tượng mộng du. Bóng đè khi bạn bất chợt tỉnh giấc lúc nửa đêm và không thể nào cử động đươc,  thêm vào đó là những ảo giác đáng sợ và cảm thấy có ai đó trong căn phòng mình. Vào thời cổ đại, người ta cho rằng hiện tượng này có liên quan tới ma quỷ.

Các nhà khoa học giải thích rằng hiện tượng này xảy ra khi bộ não của con người tỉnh, dù lúc đó cả cơ thể vẫn đang trong trạng thái ngủ. ĐIều này dẫn đến cảm giác cơ thể bị tê liệt, nặng nề vì khi bộ não gửi các tín hiệu cử động xuống các bộ phận bên dưới như chân, tay nhưng chúng vẫn chưa tỉnh.

Ước tính có khoảng 7% dân số thế giới cho biết họ đã từng trải qua hiện tượng bóng đè ít nhất là 1 lần. Người ta cho rằng bóng đè dễ xuất hiện khi nằm ngửa trong lúc ngủ.

3. Mơ trong mơ

Đây là hiện tượng bạn thấy mình tỉnh dậy, thực hiện những hành động bình thường nhưng hóa ra bạn chỉ đang ở trong giấc mơ và rồi lại tỉnh dậy một lần nữa. Nói đơn giản là bạn chỉ đang mơ là mình thức giấc mà thôi, hiện tượng này đã từng xuất hiện trong bộ phim “Đánh cắp giấc mơ” (Inception). Hiện tượng này khá phổ biến và có nhiều người chia sẻ rằng đã gặp phải tình trạng tỉnh giấc trong mơ.

Tuy nhiên, cho đến nay các nhà khoa học vẫn chưa thể đưa ra lời giải đáp rõ ràng về hiện tượng này.

4. Cảm giác rơi tự do

Hiện tượng này còn được biết đến với tên gọi “giật cơ lúc ngủ” (hypn jerk). Đôi khi chúng ta có cảm giác mình bị rơi từ trên cao xuống giường ngủ, còn trước đó có thể trong giấc mơ bạn cảm thấy mình như đang bay, vấp ngã hoặc rơi xuống từ trên cao. Điều này khiến nhiều giật mình sợ hãi khi tỉnh giấc và cảm giác khi rơi xuống không dễ chịu chút nào.

Hiện tượng này có thể hiểu đơn giản là chúng ta giống như đang “chết dần” khi ngủ bởi vì lúc này nhịp tim, hơi thở chậm dần và  xuống ở mức rất thấp. Điều này đã khiến bộ não cảm thấy hoảng sợ và truyền dẫn tín hiệu để kiểm tra xem người đó còn sống hay không rồi đánh thức cơ thể, các cơ bắp thức giấc.

5. Chứng ngừng thở khi ngủ

Đây là trạng thái đột nhiên ngừng thở trong mơ khiến bạn tỉnh giấc bất chợt. Nếu tình trạng này lặp lại nhiều lần có thể khiến giấc ngủ bị gián đoạn liên tục và chất lượng giảm sút, cảm giác như não thiếu oxy trong  khi ngủ. Ngoài ra, ngừng thở lúc ngủ cũng gây áp lực lên các động mạch dẫn đến các vấn đề về tim.

Trong khi ngủ, các cơ ở hầu thư giãn và gần như ngưng hoạt động nhưng đôi khi nó có thể dẫn đến tắc nghẽn đường thở tạm thời, kèm theo kích thước của đường hô hấp trên bị giảm do sự phì đại quá mức của mô mềm bao xung quanh. Đường hô hấp trên bị xẹp một phần hoặc hoàn toàn gây tắc nghẽn lưu lượng khí, kết hợp với giảm tín hiệu thần kinh đến các cơ hô hấp trong lúc ngủ và do đó gây ra ngưng thở.

Những người già, người béo phì hoặc người hay hút thuốc lá có nguy cơ cao xuất hiện trạng thái này khi ngủ.

6. Giấc mơ bị lặp lại

Nhiều người gặp phải tình trạng cứ lặp đi lặp lại một giấc mơ một cách kỳ lạ, dù mỗi người đều có rất nhiều giấc mơ và chúng hoàn toàn khác nhau.

Các nhà tâm lý học cho rằng não bộ chúng ta giống như một công cụ có chức năng ghi nhớ và nhắc nhở chúng ta về những sự việc bị bỏ quên trong cuộc sống thường ngày. Vì vậy những giấc mơ này cứ lặp đi lặp lại cho đến khi bạn giải quyết xong chúng trong hiện thực.

7. Nói mê

Chứng nói mê có tên gọi khoa học là Somniloquy. Thông thường những người mắc triệu chứng này thường nói miên man môt cách vô thức và hoàn toàn không nhớ bất cứ thứ gì sau khi tỉnh dậy. Về mặt tâm lý, hiện tượng này không gây nguy hiểm gì nhưng thường gây lo lắng về việc bí mật bị tiết lộ.

Nguyên nhân cho chứng nói mê là do căng thẳng trong cuộc sống, tinh thần của người mắc hiện tượng này đang cố chống lại những điều người đó không muốn làm trong thực tế. Nam giới và trẻ em là 2 đối tượng rất dễ mắc phải hiện tượng này nhất.

8. Đột nhiên giác ngộ trong khi ngủ

Đôi khi chúng ta gặp bế tắc và không tìm được giải pháp cho một vấn đề nào đó trong một thời gian dài và luôn nghĩ về nó mọi lúc mọi nơi. Nhưng sau đó, trong khi mơ chúng ta lại tìm ra cách giải quyết vẫn đề một cách nhanh chóng.

Dmitri Mendeleev, nhà hóa học và nhà phát minh nổi tiếng người Nga bị ám ảnh về việc tạo ra một bảng các nguyên tố định kỳ. Rồi sau đó ông đã nhìn thấy nó trong một giấc mơ bất chợt.  Điều tương tự cũng đã xảy ra với nhà hóa học August Kekulé khi ông mơ thấy một công thức cho Benzen.

Nguyên nhân là khi chúng ta ngủ, tiềm thức của chúng ta biết câu trả lời, mặc dù chưa thật sự nhận thức được, nó thường hoạt động tích cực hơn và có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về một vấn đề bạn đang thắc mắc.

9. Triệu chứng “đầu nổ tung”

Đây là hiện tượng khá hiếm găp khi ngủ những vẫn có thể xảy ra, người mắc hội chứng có cảm giác một tiếng nổ lớn (chẳng hạn như tiếng súng nổ) hoặc một tiếng vỗ tay, đôi khi kèm theo tiếng rì rầm tăng dần hoặc ánh đèn flash khiến họ giật mình tỉnh giấc.

Hiện tượng không nguy hiểm nhưng gây ra nỗi sợ hãi, ám ảnh. Nguyên nhân có thể là do có sự trỗi dậy trong hoạt động thần kinh tại khu vực não chịu trách nhiệm xử lý âm thanh, đôi khi lại đi kèm với chứng mất ngủ hoặc hiện tượng mệt mỏi sau chuyến bay dài.

10. Nghiến răng khi ngủ

Nghiến răng là hiện tượng nghiến hay siết chặt quá mức các răng ở hai hàm trên và dưới và thương diễn ra khi ngủ. Thông thường người bệnh không ý thức được hiện tượng này, tuy nhiên cũng có người nghiến răng vào lúc thức. Sự nghiến răng giữa hai hàm với nhau gây ra những âm thanh khó chịu cho những người ngủ chung và những người xung quanh.

Có nhiều nguyên nhân và các yếu tố có thể gây ra hiện tượng nghiến răng, chúng có thể tác động riêng rẽ hoặc phối hợp với nhau, bao gồm: Stress căng thẳng do làm việc hay áp lực công việc, các nguyên nhân gây cản trở vướng cộm ở khớp cắn, rối loạn chức năng ở hệ thần kinh trung ương…. Các yếu tố thuận lợi làm tăng sự trầm trọng của bệnh có thể kể đến như: nha chu viêm, co cứng các cơ hàm, viêm khớp thái dương hàm… làm tăng tình nghiến răng hoặc xiết chặt răng.

11. Ảo giác Hypnagogic

Ảo giác Hypnagogic diễn ra khi cơ thể một người đang trong trạng thái ngủ nhưng đầu óc vẫn nhận thức được những điều xung quanh, không chỉ thế, họ còn có thể nhìn thấy những khuôn mặt đáng sợ, hình thù kỳ dị.

Đây là một trong những loại ảo giác mà những người có bệnh lý về tâm thần có thể gặp phải. Trẻ em thường gặp phải loại ảo giác này hơn người lớn, có thể đó là lý do tại sao vài đứa trẻ không muốn đi ngủ. Nguyên nhân của loại ảo giác này được đoán là do căng thẳng hoặc do trí tưởng tượng quá phong phú, đôi khi nó xuất hiện khi bạn chìm vào giấc ngủ trong cơn say bia, rượu.

 12. Cơ thể tê cứng

Thỉnh thoảng một số người trong chúng ta hốt hoảng khi buổi sáng tỉnh giấc không thể cử động chân tay hoặc tệ hơn là không thể nói. Nhiều người còn cảm thấy không thở nổi và mô tả cảm giác này hệt như một con voi đang ngồi lên ngực mình.

Hiện tượng khiến nhiều người hoảng loạn này có thể kéo dài từ vài giây tới vài phút. Cơ chế của nó trái ngược với giật cơ khi ngủ được đề cập ở trên, xảy ra khi não bộ thức dậy trước khi tình trạng cơ bắp tê liệt đi kèm với giấc ngủ sâu kết thúc nhiệm vụ của mình.

13. Mắt cử động

Trong giai đoạn nghịch (paradoxal) của giấc ngủ, là giai đoạn khi ta “mơ”, mắt xoay chuyển về mọi phía.

Hiện tượng này gọi là “cử động nhanh của mắt”. Người ta cho là những cử động này xảy ra cùng với sự ghi nhớ trong giai đoạn nghịch của giấc ngủ. Tuy nhiên chưa giải thích được lý do của hiện tượng này. Đôi khi những cử động của mắt liên quan trực tiếp đến nội dung của giấc mơ: thí dụ, khi mơ đang chơi tennis, mắt cử động từ trái sang phải rồi lại từ phải sang trái như ta đang theo rõi trái banh nỉ trên sân.

Ở người mù không nhận thấy có hiện tượng này. Thay vì chuyển động của mắt, người mù lại gây ra tiếng động và có những chuyển động của thân thể.

 

14. Thoát khỏi cơ thể (Hồn lìa khỏi xác)

Có thể hiểu hiện tượng này là một trạng thái tâm lý khi một người “nửa tỉnh, nửa mê” và họ nhìn thấy bản thân mình đang ở bên ngoài cơ thể. Nhiều người cho rằng đây là biểu hiện sự tồn tại của linh hồn. Mặc dù vậy, các nhà khoa học hiện này vẫn chưa thể giải thích được tại sao lại xuất hiện hiện tượng này, nó diễn ra như thế nào và cũng chưa có cách khắc phục.

Ngày nay, nghiên cứu khoa học về thân thể người phát hiện ra việc bộ não tạo dựng nên miền đất mơ từ kí ức hiện diện trong đời sống hàng ngày cũng như từ tiềm thức sâu thẳm. Nói cách khác những giấc mơ bí ẩn và đôi khi vô lí thực chất là sự kết hợp giữa trải nghiệm gần đây cùng với thông tin chúng ta tích lũy trong nhiều năm: kí ức, chấn thương tinh thần, cảm xúc và cảm giác. Mặc dù vậy khoa học tiến bộ vẫn chưa xác định được tại sao trong mơ tâm trí của con người lại chỉ phiêu du tới những địa điểm nhất định hay tại sao chúng ta lại chỉ chọn những kí ức, màu sắc, giọng nói, cảnh vật và những con người đó mà không phải những kí ức, màu sắc, giọng nói, cảnh vật và những con người khác. Phải chăng đã đến lúc chúng ta cần một cách thức tiếp cận khác cho những hiện tượng bí ẩn này?

Chúc Di (t/h)

Video chọn lọc:
https://youtu.be/S-zqpPkDy8w