Cuộc gặp giữa ông Trump và ông Tập: Săn tìm thiện chí

Cuộc gặp mặt giữa ông Trump và ông Tập không không chỉ được đánh dấu bởi sự đối đầu chính sách sâu rộng giữa hai bên, mà còn là một sự va chạm về cá tính giữa một tổng thống Mỹ táo bạo với một nhà lãnh đạo Bắc Kinh đầy toan tính cẩn trọng.

Hai người có thể có một điểm chung: cả hai cùng tuyên bố sẽ làm cho đất nước của mình trở nên vĩ đại. Tuy nhiên, hai người đàn ông này khác nhau trong hầu hết các khía cạnh khác, từ phong cách chính trị đến kinh nghiệm ngoại giao, thêm vào đó là  sự bất ổn của cái gọi là quan hệ song phương quan trọng nhất của thế giới.

Năm tháng sau cuộc bầu cử xây dựng trên nền tảng chống Trung Quốc rõ rệt, ông Trump dường như đã chuẩn bị cho một cuộc đụng độ hơn là hòa giải với ông Tập. Việc này khiến người ta nghi ngờ về việc hai nền kinh tế lớn nhất thế giới này có thể tìm được nền tảng chung.

Chính quyền ông Trump hiện đang gặp phải sự phản đối gay gắt từ phía Đảng Dân chủ. FBI bắt đầu tiến hành cuộc điều tra những cáo buộc liên quan đến việc thông đồng giữa chiến dịch của ông Trump và Nga. Phát ngôn Nhà Trắng, Paul Ryan tuyên bố lệnh bãi bỏ Obamacare tạm thời hoãn lại do không nhận được sự đồng thuận của một nhóm cử tri Đảng Cộng hòa.

Trong khi đó, ông Tập cũng đang phải đối mặt với sự phản đối mạnh mẽ từ phe cánh của ông Giang Trạch Dân. Cải cách kinh tế, chính trị và tư pháp của ông Tập dường như không mấy thành công hoặc không có hiệu quả do sự phản kháng từ phe cánh của ông Giang hoặc những người đang cố gắng trung lập chiến dịch chống tham nhũng của ông Tập. Không những thế, phe cánh ông Giang dường như còn có thể tác động đến hệ thống an ninh pháp luật và tuyên truyền của chính quyền Trung Quốc, cũng như khu bán tự trị Hồng Kông.

Hồng Kông, nơi biểu hiện của cuộc cạnh tranh giữa 2 phe phái chính trị, một do cựu Chủ tịch Giang Trạch Dân dẫn dắt, một do Chủ tịch đương nhiệm Tập Cận Bình đứng đầu, trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết.

Không khó để nhận ra việc bầu cử Trưởng đặc khu Hành chính Hồng Kông năm 2017 được diễn ra theo kịch bản có sẵn. Bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga, một trong ba ứng viên duy nhất nhận được sự công khai ủng hộ của quan chức cao cấp Trung Quốc đã trở thành Trưởng đặc khu thứ 4 của thành phố này sau khi nhận được 777 trong tổng số 1.183 phiếu được bầu.

Sức ảnh hưởng của tầng lớp chính trị cấp cao thuộc phe ông Giang dường như đã quyết định kết quả của cuộc bầu cử tại Hồng Kông.

Tờ Thành Báo (Sing Pao), một tờ báo ủng hộ Bắc Kinh ở Hồng Kông nghiêng về phía ông Tập, đã cho đăng các bài phê phán những nỗ lực của phe ông Giang nhằm uốn nắn các cuộc bầu cử ở Hồng Kông, và nhấn mạnh rằng ông Tập luôn có ý để các cử tri chọn bất cứ ai mà họ muốn mà không có sự chỉ đạo từ Bắc Kinh.

Theo một nguồn tin thân cận ông Tập, khoảng 1 tuần trước khi diễn ra cuộc bầu cử, ông Tập đã cử phái viên tin cẩn của mình đến Hồng Kông để làm rõ một vài điểm với các cử tri, ông Tập không thiên vị ứng viên nào, và các cử tri có thể bầu chọn cho bất kỳ ai họ muốn. Thận cận của ông Tập nói với các cử tri rằng, Hồng Kông cần ổn định trong thời điểm mối quan hệ giữa Mỹ – Trung đang trở nên rất nhạy cảm. Các quan chức ủng hộ bà Lâm đã không nói chuyện với ông Tập, nguồn tin cho biết thêm.

Tại Mar-a-Lago, ông Trump có thể thúc đẩy mối quan ngại về quyền tự chủ của Hồng Kông, nhằm gây sức ép lên ông Tập, với hy vọng đưa ra thỏa thuận chung đối với 2 vấn đề chính: Cùng Bắc Kinh kiểm soát Triều Tiên và giảm thâm hụt thương mại lớn giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Cuộc đàm phán với ông Tập thành công sẽ là lời tuyên bố thành công của ông Trump trong chiến dịch của mình.

Ông Trump, trùm bất động sản 70 tuổi, không có kinh nghiệm về chính sách đối ngoại trước khi tiếp quản Nhà Trắng, đã đăng trên twitter rằng đây sẽ là một cuộc gặp gỡ “rất khó khăn” với nhà lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc kém ông 7 tuổi. Trước đó, ông Trump liên tục đổ lỗi cho hoạt động ngoại thương của Trung Quốc đang giết chết thị trường việc làm của người Mỹ.

Ông cũng yêu cầu Bắc Kinh hành động nhiều hơn để “giải quyết” vấn đề Triều Tiên, điều ông Trump coi là thách thức an ninh quốc gia lớn nhất của mình,  hoặc ông sẽ đơn phương hành động để đối phó với các chương trình hạt nhân và tên lửa của Bình Nhưỡng.

Ông Tập dường như đã quyết tâm vô hiệu hóa phe cánh của ông Giang và củng cố quyền kiểm soát cuộc cải tổ chính trị quan trọng vào cuối năm nay. Tuy nhiên, ông không thể tập trung vào nhiệm vụ của mình khi cả chính quyền ông Trump và thế lực phe cánh trong nước liên tục đeo bám.

Vì vậy, để đổi lấy việc kiểm soát Triều Tiên, hay giảm thâm hụt thương mại, ông Tập sẽ yêu cầu Trung Quốc và Hoa Kỳ thúc đẩy quan hệ song phương lành mạnh. Trong thời gian ngắn, điều này có thể là nguyên nhân Mỹ quyết định hoãn việc triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD tại Hàn Quốc.

TinhHoa tổng hợp