Cải cách của Tập Cận Bình sẽ ra sao trước chính quyền mới của Donald Trump?

Donald Trump cùng nội các mới do ông thành lập mà trong đó thành viên cứng rắn chiếm đại đa số hứa hẹn sẽ thay đổi luật chơi chính trị của Mỹ trong nhiều năm nay, và tất nhiên cũng sẽ thay đổi cả luật chơi mà Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã đặt ra trước đó trong quan hệ Mỹ – Trung.

Ngày 20/1/2017, Tổng thống đắc cử Mỹ, Donald Trump, sẽ đưa đội ngũ nhân sự của mình bước vào làm chủ Nhà Trắng, triển khai chính phủ mới. Có thể đoán trước, nội các khổng lồ do Trump thành lập mà trong đó đại đa số là những thương nhân đẳng cấp và các tướng lĩnh cấp cao của Mỹ làm thành viên chủ chốt này hứa hẹn sẽ thay đổi nội chính và ngoại giao của Mỹ. Hướng đi trong mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc trong tương lai cũng sẽ trở thành vấn đề quan trọng mà cả thế giới quan tâm.

Điểm tương đồng giữa Trung Quốc và Mỹ hiện nay

Năm 2012, sau khi Tập Cận Bình lên nhậm chức đã lấy hình thức chống tham nhũng thanh trừng phe cánh Giang Trạch Dân gây nên những chấn động mạnh mẽ trong giới chính trị. Cũng tại thời điểm này, các nhân tố trong thể chế của ĐCSTQ cùng những di họa của phe cánh họ Giang đã gây loạn Trung Quốc, khiến các phương diện kinh tế, đạo đức, môi trường, ngoại giao của đất nước này tiến đến nguy cơ bộc phát toàn diện.

Tập Cận Bình lên nắm quyền trong hoàn cảnh phải đối diện với những chống phá từ phe cánh Giang Trạch Dân và sự kìm hãm của thể chế ĐCSTQ.

Về phía Mỹ, chính quyền của Trump không chỉ đối diện với vấn đề chia rẽ sâu sắc trong xã hội Mỹ, mà chính quyền của Trump còn trực tiếp thách thức các thế lực chính trị và tập đoàn lợi ích đã hình thành từ nhiều năm nay.

Donald Trump

Nền tảng lập quốc của Mỹ là bảo vệ nhân quyền, tự do và tín ngưỡng, Donald Trump từng nói sẽ “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” (Make America great again), nhưng chính phủ mới của Trump không chỉ đơn giản với việc tìm lại nền văn hóa truyền thống. Nguyên nhân cốt yếu của vấn đề là ở chỗ những con người đi đầu dựng lập nên nước Mỹ như George Washington, John Adams, Thomas Jefferson, James Madison, v.v…  những nhân vật vĩ đại này sở dĩ có thể xây dựng một “nước Mỹ vĩ đại”.

Xét từ góc độ cá nhân, chính là bởi vì họ có một nền tảng đạo đức và tình cảm tôn giáo vững chắc.

Đồng hành với sự phát triển của lịch sử, là sự trượt dốc của đạo đức và sự suy đồi tín ngưỡng: những vụ giao dịch chính trị dơ bẩn, những chính khách vì lợi ích dẫn dắt mà đánh mất đạo đức lương tri… Vì vậy, xét về tầng diện đạo đức, nếu so sánh Trump với những nhân vật vĩ đại đi trước hiển nhiên không còn thích hợp, đó là một sự khập khiễng do thời gian. Tuy nhiên, hình tượng chân thật của Trump cũng sẽ không phải là thằng hề như giới truyền thông chủ lưu của Mỹ bôi nhọ và làm xấu trong suốt thời gian diễn ra cuộc bầu cử.

Nếu từng theo dõi chương trình truyền hình “The Apprentice” (Tạm dịch: Người tập sự) do Trump dẫn chương trình, người ta cũng có thể phát hiện ra sở dĩ Donald Trump được gọi là “miệng rộng” vì ông ấy thẳng thắn bộc lộ cá tính của mình, hay tại sao lại ví Trump như cậu bé trong “bộ long bào mới của Hoàng đế”, thật ra cũng chính vì những dòng Tweet  mang tính trẻ con mà Trump đáp trả những người công kích ngay trên mạng xã hội.

Sự khác biệt của Trump cùng với nội các mới do ông thành lập mà trong đó thành viên cứng rắn chiếm đại đa số sẽ thay đổi luật chơi chính trị của Mỹ trong nhiều năm nay, và tất nhiên cũng sẽ thay đổi cả luật chơi mà ĐCSTQ đã đặt ra trước đó trong quan hệ Trung – Mỹ. Trong suốt 20 năm, xã hội tự do do Mỹ đứng đầu vì lợi ích chính trị mà nhượng bộ ĐCSTQ, vứt bỏ giá trị quan của mình, hành xử dựa theo luật chơi mà ĐCSTQ định ra; đồng thời dùng lợi ích để ép buộc bộ phận chính khách trong chính phủ Mỹ tuân thủ luật chơi.

Tuy nhiên, khi Trump lên nắm quyền đã phá vỡ mọi quy tắc trước đó, mở đầu là cuộc điện đàm với Thái Anh Văn, khiến chính phủ Mỹ và giới truyền thông chủ lưu không khỏi rùng mình lo sợ. Vậy nguyên nhân nào đã khiến họ cuống cuồng lo lắng hơn cả Trung Quốc?

Trump là một thương nhân, khi lên nắm quyền chắc chắn sẽ thể hiện ra đặc điểm của một thương nhân. Một trong những lý do khiến Trump đắc cử là vì Trump đã đặt lợi ích của nước Mỹ lên hàng đầu. Trọng tâm trong chính quyền mới của Trump là nâng cao kinh tế Mỹ, cùng lúc thực hiện mục tiêu “làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại”, vậy thì cần phải dàn xếp lại nguyện vọng quốc gia của Mỹ, thể hiện trong mối quan hệ qua lại với Trung Quốc; là đặt tự do tín ngưỡng nhân quyền lên vị trí quan trọng. Thay đổi nguyên tắc chỉ vì lợi ích kinh tế mà vứt bỏ nhân quyền, ví như im lặng trước cuộc bức hại tàn bạo đối với các học viên Pháp Luân Công và tội ác mổ cướp nội tạng tại Trung Quốc của chính quyền Obama trước đó.

Tập Cận Bình trước chính quyền mới của Donald Trump

Đối diện với chính phủ mới của Donald Trump sắp tới, Tập Cận Bình sẽ phải chịu xung kích nhất định, đồng thời cũng gặp được cơ hội tốt. Về phương diện kinh tế, Trump lấy chính sách ưu tiên cho Mỹ, ắt sẽ tạo thành xung kích tạm thời đối với kinh tế vốn đang ở tình trạng khó khăn của Trung Quốc, đồng USD tăng giá sẽ tạo thành nguồn vốn tuồn ra nước ngoài, thị trường tài chính và thực thể kinh tế của Trung Quốc sẽ càng cất bước khó khăn.

Tuy nhiên, từ phương diện khác mà xét điều này cũng không phải tin xấu với Trung Quốc mà trái lại sẽ buộc Trung Quốc phải cải cách về các phương diện kinh tế và chính trị, khiến kinh tế Trung Quốc tăng tốc thị trường hóa và tự do hóa, sớm hòa nhập với thị trường quốc tế.

Cùng lúc này, có rất nhiều quan chức trong chính quyền Obama đều có mối liên hệ và ràng buộc nhiều năm về lợi ích kinh tế chính trị với phe cánh Giang Trạch Dân. Sau khi Tập Cận Bình lên nhậm chức, những quan chức trong chính phủ này của Mỹ và những tập đoàn lợi ích đứng sau vẫn có những khoản giao dịch ngầm với phe cánh Giang Trạch Dân, tạo thành trở ngại cho việc chấp chính thi hành các biện pháp thanh trừng của Tập Cận Bình. Về mặt khách quan đang giúp phe cánh Giang Trạch Dân kéo dài tội ác.

Thành viên nội các và các quan chức chính phủ mới mà Trump tuyển chọn đã thay thế và thanh lý các quan chức và thế lực bị phe cánh Giang Trạch Dân thâm nhập hoặc thu mua; Trump sẽ coi trọng cải cách của tự thân Mỹ hơn, theo đuổi tăng trưởng kinh tế thật sự, chiến lược quy về châu Á của chính quyền Obama có thể sẽ bị thay đổi.

Vì vậy, đối với toàn thể Trung Quốc mà nói, đây có nghĩa là đã giảm nhẹ áp lực từ bên ngoài, điều này mang đến khoảng trống đối với cải cách của Tập Cận Bình cho đến phát triển của toàn thể Trung Quốc.

Năm 2017, cùng lúc với việc Donald Trump thực thi những chính sách mới chấn hưng lại nước Mỹ, xác suất Trung Quốc phát sinh những sự kiện chính trị to lớn là rất cao. Tập Cận Bình nếu như muốn đẩy mạnh cải cách thêm một bước, nhất định sẽ đụng chạm đến lợi ích của phe cánh Giang Trạch Dân, phe cánh họ Giang cũng sẽ “chó cùng rứt giậu”, bởi vậy toàn diện thanh trừ thế lực họ Giang đã trở thành điều tất yếu.

Kể từ sau khi Tập Cận Bình trở thành “lãnh đạo hạt nhân”, quyền lực không ngừng được củng cố, thế lực của phe cánh họ Giang gây dựng trong và ngoài nước đều đang suy yếu dần, điều này sẽ có lợi cho việc Tập Cận Bình công khai bắt giữ Giang Trạch Dân. Sau khi chính quyền của Tập công khai tuyên bố bắt giữ Giang, chính trị và xã hội Trung Quốc chắc chắn sẽ có những thay đổi lớn.

Sau khi Donald Trump lên nhậm chức, quan hệ tác động qua lại giữa Tập Cận Bình và Donald Trump sẽ trở thành vấn đề trọng tâm trong quan hệ ngoại giao Trung – Mỹ; Tập Cận Bình và Donald Trump đều đứng trước cơ hội và thách thức to lớn của lịch sử, làm thế nào để đón nhận thử thách và nắm chắc thời cơ, điều này sẽ có những ảnh hưởng to lớn đối với hướng đi của thế giới và lịch sử.

Theo Đại Kỷ Nguyên tiếng Trung