9 phát minh giúp tên tuổi của người La Mã đi vào lịch sử

Người La Mã cổ đại không chỉ nổi tiếng với các cuộc viễn chinh, những trận công thành chớp nhoáng, các trận chiến bách chiến bách thắng mà còn nổi tiếng với những công trình dân sự như: đường xá, hệ thống cống rãnh, sàn giữ nhiệt, v.v..

1. Bê tông

Bê tông là nền tảng để xây dựng những kiến trúc vòm lạ mắt và đương nhiên bê tông cũng là 1 tuyệt tác của người La Mã. Thành phần chính của bê tông La Mã bao gồm: cao su, vôi sống, cát và tro bụi núi lửa. Khi đổ vào các khuôn gỗ, bê tông sẽ tạo thành loại vật liệu bền và khỏe hơn tất cả các thành phần ban đầu của chúng. Không chỉ có thế, bê tông không ngừng được cải tiến trong suốt quá trình xây dựng. Minh chứng rõ nhất của điều này là đền thờ Pantheon, vẫn sừng sững sau hơn 2.000 năm.

Đây là một phát minh đột phá, mang tính chiến lược của người La Mã. Loại bê tông này chịu lực tốt hơn, rẻ hơn, chống chịu được hỏa hoạn, có thể ngâm dưới nước, tỏ ra linh hoạt hơn trong việc chống chọi với động đất và nếu so sánh, bê tông bây giờ của chúng ta còn thua xa.

2. Đường xá

Nếu so sánh đường nhựa hiện đại ngày nay với những con đường cổ xưa của La Mã thì chẳng khác nào đem 1 chiếc đồng hồ rẻ tiền so với đồng hồ Rolex chính hãng, bởi những con đường cổ đại của người La Mã rất chắc chắn, bền vững và thậm chí còn được sử dụng cho đến tận bây giờ.

Quy trình xây dựng đường xá của người La Mã rất cầu kì. Đầu tiên họ đào sâu 3 m ở địa hình mà họ dự kiến làm đường. Sau đó, các rãnh sâu này sẽ được lấp đầy bằng đá nặng. Tiếp đến cát hoặc sỏi sẽ được phủ lên lớp đá này. Sau cùng, phần trên của đường sẽ được ốp các miếng đá phẳng, xen kẽ giúp nước chảy qua dễ dàng. Nói một cách ngắn gọn, với kiến trúc như vậy, đường của người La Mã sẽ dày khoảng 3 m và gần như không thể bị bào mòn theo thời gian.

Xét về mặt thẩm mĩ, người La Mã không bao giờ cho phép nhà cửa được đặt cạnh đường, vì vậy một khi quyết định làm đường thì những gì ‘nhấp nhô’ xung quanh đó sẽ bị san phẳng. Nhờ đó, những con đường này luôn rất thoáng đãng.

3. Hệ thống thoát nước

Cloaca Maxima vốn chỉ là một kênh nhỏ để xả nước. Sau khoảng 700 năm, do nhu cầu về các đường thoát nước tăng, người La Mã quyết định mở rộng hệ thống cống này càng nhiều càng tốt nhằm dự trù cho các nhu cầu tương lai. Theo những gì chúng ta thấy, hệ thống 2.000 tuổi này ăn sâu vào tận trung tâm thành phố, và nó không chỉ được dùng để thoát nước thải mà còn được sử dụng cho nhiều mục đích khác như thoát hiểm.

4. Sàn giữ nhiệt

Nhắc đến sưởi ấm, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến lò sưởi hoặc điều hòa. Tuy nhiên cách đây hàng nghìn năm, lửa là phương tiện duy nhất giúp con người sưởi ấm. Mặc dù vậy điều này không hề ảnh hưởng gì đến sức sáng tạo của người La Mã cổ, bởi họ cũng có “điều hòa nhiệt độ” dưới dạng các lò sưởi đặt dưới sàn, hoặc giấu trong các cột đất sét trong nhà. Lò sưởi này thường là 1 bể nước nóng. Khi đun sôi nước, khí nóng và hơi nước sẽ lan tỏa từ dưới sàn lên trên toàn bộ căn nhà.

5. Bánh xe nước

Từ xa xưa người La Mã cổ đại đã rất nổi tiếng với những thiết bị sử dụng sức nước để vận hành như cưa, máy xay bột, tua bin. Tuy nhiên, thiết bị nổi tiếng nhất của những người La Mã lại là nhà nổi bánh xe nước (floating mill). Thiết bị này được xây dựng ngay giữa dòng sông và dựa vào dòng chảy của nước để làm quay các bánh xe. Lực từ các bánh xe sẽ được sử dụng để xay ngũ cốc.

“Nhà nổi bánh xe nước” tuy nhỏ nhưng nó từng là cứu tinh cho thành Gothic vào năm 537 SCN sau khi dân chúng trong thành bị bao vây và không nhận được sự tiếp ứng lương thực . Khi đó, tướng Belisarius đã quyết định cho xây thiết bị này nhằm tự sản xuất lương thực để thủ thành.

6. Kiến trúc vòng cung

Kiến trúc vòm vốn không phải là phát minh của người La Mã, nhưng người La Mã lại vô cùng xuất sắc trong việc cải tiến “kiến trúc mái vòm”. Và với các kỹ sư người La Mã, kiến trúc vòm không nhất thiết phải liền mạch. Chỉ cần sử dụng 1 phần của kiến trúc vòm, rất nhiều công trình với kiến trúc vòng cung đã xuất hiện vào thời này.

7. Đường ống dẫn nước

Đường ống dẫn nước cũng là một trong những công trình làm cho tên tuổi của người La Mã cổ đi vào lịch sử. Vào thời kỳ đó, người La Mã đã cho xây dựng các đường ống dẫn nước rất dài nhằm khắc phục hiện trạng thiếu hụt nước. Các đường ống này nằm dưới chân cầu và các nguồn nước thông thường. Chúng được sử dụng để mang nước từ Rome đến các vùng ngoại ô xung quanh. Tổng chiều dài của hệ thống này là.. 402 km.

8. Cầu phao

Hành quân thần tốc là 1 trong những yếu tố bất ngờ có thể thay đổi cục diện trong các trận đánh và cầu phao ra đời cũng là nhằm mục đích này. “Đơn giản, tốn ít công sức và hầu như không phải can thiệp lên địa hình” là những lý do khiến cho cầu phao rất được ưa chuộng. Một ví dụ điển hình trong lịch sử là chiếc cầu phao được Julius Caesar xây dựng vào năm 55 TCN, với chiều dài 400m bắc qua sông Rhine.

9. Vũ khí công thành

Nếu là fan của môn đế chế hoặc các trò chơi chiến tranh trung cổ, hẳn bạn sẽ không thấy lạ lẫm gì với máy bắn tên hoặc máy bắn đá vì đây là 2 loại vũ khí công thành rất nổi tiếng của người La Mã.

Máy bắn tên có thể bắn lao hoặc các mũi tên cỡ lớn, nó được dùng để bắn hạ quân địch hoặc những công trình cỡ nhỏ khi quân đội công thành. Bằng cách đặt mũi tên lên giá đỡ và kéo căng dây, chiếc máy này có thể bắn chính xác mục tiêu ở khoảng cách 457 m với uy lực sát thương rất lớn. Máy bắn đá cũng dựa trên nguyên lý đó nhưng có độ chính xác kém hơn, bù lại chúng cho khả năng phá hủy cao hơn khi công thành do sử dụng những viên đá tròn hoặc đá lửa.

Theo GK