Các danh nhân sinh năm Ngọ

Đón chào năm mới Giáp Ngọ, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về những danh nhân sinh năm Ngọ

Trạng nguyên Nguyễn Hiền (1234-1255)

Nguyễn Hiền sinh tại làng Dương A huyện Thượng Hiền phủ Thiên Trường. Ông mồ côi cha từ nhỏ, được mẹ gửi gắm theo học chữ với sư ông ở chùa Hà Dương, làng Dương A. Năm Thiên Ứng Chính Bình thứ 16 (1247), thời vua Trần Thái Tông, ông thi đỗ Trạng Nguyên, khi đó ông mới 13 tuổi.

Khi vào bệ kiến, vua Trần Thái Tông hỏi: “Trạng học thầy nào?”

Trạng trả lời: “Thần sinh ra đã biết, đôi khi hỏi nhà sư một vài chữ.”

Nhà vua cho rằng “Trạng nguyên tuổi còn nhỏ, chưa biết lễ, cần về nhà học lễ ba năm rồi mới dùng”.

Ít lâu sau có sứ thần Nguyên Mông muốn thử sức người nước Nam đã đưa ra câu đố:

Lưỡng nhật bình đầu nhật
Tứ sơn điên đảo sơn
Lưỡng vương tranh nhất Quốc
Tứ khẩu tung hoành gian

Trong triều không ai hiểu được ẩn ý của bài thơ, lúc ấy nhà vua chợt nhớ đến vị Trạng nguyên nhỏ tuổi Nguyễn Hiền. Trạng đọc qua đã có thể giải đáp, hóa ra đó là chữ Điền (田), bởi vì chữ Điền có thể ghép từ 2 chữ Nhật (日) hoặc từ 4 chữ Sơn xoay chuyển (山), hay từ 2 chữ Vương (王) hoặc bởi 4 chữ Khẩu dọc ngang (口). Sứ giả nước bạn đã rất bội phục câu trả lời của Trạng Nguyên nước Nam.

Sau lần đó, ông được vua Trần Thái Tông phong làm Thượng thư bộ Công, chuyên trông coi việc xây dựng, tu sửa, thi hành lệnh cấm về núi rừng, vườn tược, sông ngòi. Tuy nhiên, Trạng Nguyễn Hiền mất sớm, khi ông mới 21 tuổi. Nhà vua thương tiếc, cho đổi tên huyện Thượng Hiền thành huyện Thượng Nguyên và lập đền thờ ngay tại làng Dương A quê hương ông. 

Thành Cát Tư Hãn 1162-1227

Thành Cát Tư Hãn là vị Đại Hãn sáng lập nên Đế chế Mông Cổ. Sinh trưởng nơi cao nguyên Mông Cổ, ông mang phẩm chất phi thường, có thể sinh tồn trong hoàn cảnh khắc nghiệt. Với tính cách ấy, cùng những chiến thuật quân sự tài ba và linh hoạt, ông đã dần chinh phục những bộ tộc lân cận và khiến Mông Cổ, nguyên là một xã hội du mục, trở thành một đế chế hùng cường có lãnh thổ rộng khắp Châu Âu và Châu Á. Nhờ đó, giao thông giữa phương Đông và phương Tây được thuận tiện hơn, đồng thời đẩy mạnh giao lưu văn hóa Đông Tây.

Theo như sử sách, Thành Cát Tư Hãn là một người điềm tĩnh và chiến lược. Ông đã quyết tâm thống nhất Mông Cổ và chinh phạt thế giới từ lúc còn là cậu bé 14 tuổi. Ông là một người thận trọng, khéo dụng binh, và cũng rất quyết đoán.

Rembrandt Harmenszoon Van Ryn 1606-1669

Rembrandt Harmenszoon Van Ryn được đánh giá là một trong những nghệ sỹ xuất sắc nhất mọi thời đại. Ông được ca ngợi là “họa sỹ ánh sáng” và thường được so sánh với Shakespeare. Theo các sử gia, tranh của Rembrandt gây xúc động giống như kịch của Shakespeare và cũng đầy tính sáng tạo nghệ thuật.

Ông lột tả bản chất tự nhiên của ánh sáng bằng thủ pháp tả thực, với kỹ năng biểu thị tương phản sáng tối siêu đẳng, và có thể nói là rất kỳ diệu. Khả năng miêu tả cuộc sống của ông xuất phát từ sự quan sát tinh tế nội tâm con người. Tuy nhiên, từ cuộc đời ông và trong các tác phẩm của ông, có cảm giác như Rembrandt không bao giờ thấy tự thỏa mãn, và ông luôn cố gắng không ngừng hoàn thiện bản thân.

Louis Pasteur, 1822-1895

Louis Pasteur là một khoa học gia vào thế kỷ thứ 19, là người suốt đời cống hiến cho việc nghiên cứu vắc-xin những bệnh nhiễm trùng, diệt khuẩn (phương pháp Pasteur), và sự lây nhiễm từ tằm và thú nuôi. Ông chính là người sáng lập nên ngành vi trùng học hiện đại. Loại vắc-xin mà ông tìm ra đã cứu sống rất nhiều sinh mạng trong những đại dịch bất trị thời bấy giờ và tiêm ngừa vẫn được sử dụng rộng rãi cho đến ngày nay.

Năm 1870, quân Pháp thất bại trong cuộc chiến Pháp – Prussian. Không chỉ yêu cầu bồi thường chiến tranh, Prussia còn đòi hỏi Pháp phải nhượng một phần đất đai. Nỗi ô nhục thất trận làm người Pháp vốn kiêu ngạo rớt xuống vực sâu thất vọng và chán chường. Tuy nhiên, những phát minh của Pasteur nhanh chóng mang lại hy vọng to lớn và dũng khí cho nước Pháp và cho người dân Pháp.

Ông được người đời ngợi ca là “nhà khoa học tình thương.” Quá đau khổ khi mất người con yêu dấu và chứng kiến cảnh sinh ly tử biệt, Pasteur quyết cống hiến đời mình để “cứu lấy sự sống và bảo vệ con người khỏi bệnh tật.” Cho đến lúc mất, ông vẫn không bao giờ thay đổi quyết tâm ấy.

Franklin D. Roosevelt, 1882-1945

Franklin D. Roosevelt là vị tổng thống thứ 32 của nước Mỹ. Ông dành trọn đời mình để bảo vệ hòa bình thế giới, chống chọi với căn bệnh bại liệt, và đưa nước Mỹ vượt qua Đại Khủng hoảng. Ông là một trong những chính trị gia thành công nhất lịch sử hiện đại.

Năm 1918, lúc đó Roosevelt đang là Phó Bộ trưởng Bộ Hải quân đã đến Châu Âu nhằm khảo sát tình hình Thế Chiến I. Chứng kiến sự thảm khốc của chiến tranh hiện đại và cảm động bởi những bức thư máu và nước mắt, cùng những hậu quả của chiến tranh, từ đó về sau ông đã kiên quyết bảo vệ hòa bình. Theo quan điểm của ông, chỉ có thể đạt được hòa bình dựa trên những thỏa thuận chung và mọi quốc gia đều có chủ quyền của riêng mình. Có như thế tất cả mọi quốc gia, kể cả những nước nhỏ, mới có thể cất tiếng nói về những vấn đề của chính nhân dân mình, chính đất nước mình.

Bên cạnh những nỗ lực bảo vệ hòa bình, Roosevelt còn phải chiến đấu với căn bệnh bại liệt quái ác. Ông mắc bệnh khi 39 tuổi. Bằng nghị lực phi thường ông đã vượt qua những giới hạn của bại liệt. Ông đã hết sức ủng hộ việc sáng lập một tổ chức quốc gia chuyên nghiên cứu việc phòng và chữa bệnh bại liệt.

( Theo Việt Đại Kỷ Nguyên )