Chính trường Malaysia sẽ diễn biến ra sao sau biểu tình?

Tại Malaysia, hơn 10.000 người đã xuống đường biểu tình hôm thứ Bảy (9/7) đòi hỏi một tiến trình bầu cử minh bạch hơn mà họ cho là có những dấu hiệu bất minh hậu thuẫn cho liên minh cầm quyền đồng thời thúc giục công bằng trong ủy ban bầu cử. 

Đây là cuộc biểu tình phản đối chính phủ lớn nhất ở Malaysia kể từ năm 2007 và đã diễn ra bất chấp sự hiện diện của đông đảo cảnh sát sử dụng hơi cay và vòi rồng để giải tán đám đông. Hơn 1.400 người đã bị tạm giữ. 

Các nhà phân tích cho rằng cuộc tụ tập phản đối công khai bất thường này có thể khuyến khích thêm phe đối lập và làm xói mòn những thành quả chính trị mà Thủ tướng Najib gặt hái được từ khi nhậm chức năm 2009. Nó cũng có thể làm chậm lại các cải cách kinh tế được cho là cần thiết để thu hút đầu tư. 

Các chuyên gia đã dự báo một số tình huống có thể diễn ra liên quan đến thời gian tổng tuyển cử cũng như diễn biến các cải cách chính trị, kinh tế đã được Thủ tưởng Najib cam kết.

Bầu cử sẽ diễn ra sớm hay muộn?

Kể từ khi lên nắm quyền năm 2009, nhờ những cam kết cải cách chính trị và kinh tế, tỷ lệ phiếu ủng hộ Thủ tưởng Najib đã tăng từ 45% lên 69% trong tháng Hai năm nay.

Kết quả này cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ  của Malaysia khiến người ta phỏng đoán rằng Thủ  tướng Najib có thể sẽ kêu gọi bầu cử  sớm vào năm nay mặc dù theo kế hoạch phải tới  giữa 2013 các cuộc bầu cử mới diễn ra. 

Tổ chức bầu cử muộn hơn thay vì sớm hơn Thủ tướng Najib sẽ có nhiều cơ hội để tái củng cố hậu thuẫn sau biểu tình và thu được các kết quả từ hàng loạt các chương trình kinh tế đặt ra nhằm thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên các chuyên gia phân tích cho biết, ông Najib cũng sẽ phải đối diện với nguy cơ phe đối lập giành được nhiều sự ủng hộ về mình hơn nếu ông kéo dài cuộc tổng tuyển cử quá lâu. 

Bất chấp tác động từ cuộc biểu tình, các cuộc bầu cử quốc gia cũng sẽ không được tổ chức trước khi Thủ tướng Najib đệ trình một ngân sách “tiền bầu cử” vào ngày 7/10 cùng những giải pháp xoa dịu các cử tri nắm phiếu bầu mà nhiều khả năng sẽ được triệu tập trong năm tới.

Thủ  tướng Najib và phe đối lập: được và mất

Tình huống sáng sủa nhất mà Liên minh mặt trận quốc gia cầm quyền có thể mong đợi là lại giành được đa số 2/3 trong quốc hội và kiểm soát được ít nhất 2 trong số 5 bang đã bị mất vào phe đối lập trong cuộc bầu cử năm 2008. 

Một sự ủy trị mạnh mẽ sẽ cho Thủ tướng Najib thêm  động lực mới theo đuổi các cải cách kinh tế đã cam kết. Tuy nhiên để đạt được điều đó, Thủ tướng Najib sẽ cần phải xử lý rất hiệu quả tác động của cuộc biểu tình hôm thứ Bảy vừa qua. 

Đáng ra ông có thể lựa chọn cách tiếp cận hòa giải hơn nhưng lại chọn một quan điểm cứng rắn khi nói với các đảng viên và những người ủng hộ hôm thứ Bảy rằng Mặt trận quốc gia không sợ đối diện với phe đối lập trong các cuộc bầu cử tới. 

Chọn lựa một chiến lược cứng rắn chống lại phe đối lập sẽ tăng cường thêm vị thế cho Thủ tướng Najib như  một nhà lãnh đạo mạnh mẽ trong liên minh nhưng lại bộc lộ thêm rủi ro phân tán cử tri.

Liên minh nhân dân  đối lập đã bị thất thế trong các cuộc bầu cử trước nhưng đang đấu tranh giành thêm đà trong cuộc đua lần này. 

Lãnh đạo phe đối lập  Anwar Ibrahi bị dính líu vào một cuộc chiến pháp lý kéo dài liên quan đến cáo buộc đồng tính mà ông cho rằng đó là một âm mưu chính trị nhằm ngăn cản liên minh của ông giành lại quyền lực. 

Liên minh đối lập ba đảng này, gồm những người hồi giáo, những người thế tục và các nhà cải cách đô thị, đang đấu tranh tìm tiếng nói chung trong một số vấn đề, gồm cả việc thực thi luật Hồi giáo ở Malaysia.

Vụ biểu tình hôm thứ Bảy chủ yếu bao gồm các đảng viên của phe đối lập mà không huy động được phần lớn dân thường Malaysia, không giống như các vụ biểu tình năm 1998 diễn ra sau khi ông Anwar bị cách chức phó thủ tướng, kéo theo sự ra đời phong trào cải cách ở Malaysia. 

Tuy vậy, các nhà phân tích cho rằng thực tế với hơn 10.000 người phản đối bất chấp những cảnh báo của cảnh sát nhiều tuần nay và việc vượt qua được hàng rào đóng cửa thủ đô cho thấy một tín hiệu không vui chống lại liên minh cầm quyền. 


Điều gì  sẽ xảy ra với các cải cách kinh tế?

Nhiều khả năng thủ  tướng Najib sẽ phải hoãn lại các chương trình cải cách, dù tổn thất về chính trị nhưng thiết yếu về kinh tế, như thi hành thuế dịch vụ và hàng hóa đồng thời cắt giảm hơn nữa các trợ cấp nhiêu liệu để tránh xảy ra thêm phản ứng giận dữ của cử tri. 

Chính phủ cũng sẽ phải cẩn trọng trước sự tức giận của công chúng với mức giá cả tăng cao nhằm tránh mất uy tín thêm sau hoạt động ảm đạm từ cuộc tổng tuyển cử 2008. 

Vào tháng Năm, liên minh cầm quyền đã tăng giá điện lên trung bình 7,1% trong khi đó vẫn còn phải tiếp tục đối diện vấn đề mang tính nhạy cảm chính trị nhiều hơn là trợ giá nhiên liệu mà các nhà kinh tế cho rằng sẽ làm cho giá lương thực và vận tải gia tăng.