Xe cổ tại Cuba: Trong chán, ngoài thèm

Khoảng 150.000 chiếc ô tô cổ đã tồn tại ở đây vào thời gian diễn ra cuộc Cách mạng Cuba 1959, khi Mỹ áp đặt lệnh bao vây cấm vận thương mại với Cuba. Hoạt động giao thương quốc tế của Cuba trở nên đặc biệt khó khăn, ô tô trở thành món đồ xa xỉ, nên được chăm sóc đặc biệt từ đó đến nay.

Trừ một số ít xe mới thuộc sở hữu của các nhà ngoại giao, không có chiếc ô tô Mỹ nào nhập cảnh Cuba từ năm 1960.

Trong số hơn 60.000 chiếc xe cổ ở Cuba hiện nay, khoảng một nửa là xe từ thập niên 50 của thế kỷ trước, khoảng 25% là từ thập niên 40, và 25% từ thập niên 30. Các thương hiệu phổ biến gồm: Chevrolet, Ford, Cadillac, Buick, Plymouth, Chrysler, Dodge, Willy’s, Oldsmobile và De Soto. Xe cổ của các hãng này có thể hiếm gặp ở nhiều nơi khác trên thế giới, còn tại Cuba, chúng hiện diện khắp nơi, có chiếc phần gỉ sét còn nhiều hơn phần có sơn.

Người dân Cuba quan tâm hơn đến giá trị của xe cổ đặc biệt khi những khách du lịch Mỹ luôn trầm trồ khi thấy chúng chạy trên đường, dâng lên trong họ một cảm giác hoài cổ. Người dân địa phương nhìn thấy cơ hội kinh doanh, bằng việc cho khách du lịch thuê xe cổ để tự lái.

Ô tô cổ vẫn được dùng để phục vụ nhu cầu đi lại của người dân Cuba, thường dưới dạng taxi, nhưng chúng cũng trở thành món đồ thừa kế chứa chất nhiều tình cảm, được truyền từ đời này sang đời khác trong gia đình.

Nhiều chủ xe cổ dành ra hàng giờ đồng hồ để đánh bóng sơn xe, để rồi nhận lấy sự trầm trồ và thán phục của những người đi ngang qua xe.

Dù vậy, chủ xe có cố gắng giữ gìn thế nào, nhưng do xe vẫn chạy hằng ngày nên khó tránh được hỏng hóc. Qua thời gian, cản xe, ống xả, cùng hàng nghìn bộ phận khác từ thập niên cần được thay mới. Vô lăng được làm bằng gỗ, nắp trục bánh xe làm bằng can nhôm, cửa sổ được thay bằng những tấm nhựa, động cơ nguyên bản được thay bằng động cơ Hyundai, Toyota… – đó là chuyện thường ở Cuba. Dù không thể có linh kiện, phụ tùng xe Mỹ, nhưng người ta luôn cố gắng tìm biện pháp khắc phục tốt nhất có thể để xe lại lăn bánh.

Tuy nhiên, hình ảnh những chiếc ô tô cổ tung hoành dọc ngang đường phố Cuba có thể sớm kết thúc.

Một chiếc xe cổ song hành cùng Coco Taxi ở Cuba

Do lệnh cấm vận thương mại của Mỹ, không có nhiều ô tô phương Tây được nhập vào Cuba, nhưng xe cổ cũng bị đe doạ bởi xe Lada, Volga, hay xe nhập từ Đông Âu và Nhật Bản.

Ngoài ra, chính phủ Cuba đang soạn thảo bộ luật mới, có thể sẽ chấm dứt các quy định cấm mua bán tự do ô tô đăng ký sau năm 1959, và mỗi cá nhân có thể sẽ được quyền đứng tên sở hữu hơn 1 chiếc xe, bất kể là phiên bản năm nào.

Người nước ngoài có thể coi hình ảnh xe cổ nối từng hàng trên đường phố Cuba là lãng mạn, nhưng thực tế là người dân địa phương bị ép vào tình thế như vậy. Nhiều người sẽ rất vui mừng nếu được lái một chiếc ô tô mới hơn.

Dự thảo luật mới sẽ được quốc hội Cuba thông qua vào cuối năm nay, có thể sẽ chấm dứt thời hoàng kim của xe cổ trên đường phố nước này. Những chiếc có giá trị lịch sử và hiếm trên thế giới có thể sẽ được xuất khẩu để bán cho các nhà sưu tập.

Nhật Minh

Theo Jalopnik, Havana Journal