Liệu linh hồn có tồn tại hay không?

Vào sáng sớm ngày 28-7-1976, trận động đất gây chết chóc lớn nhất của thế kỷ 20 và lớn thứ 3 được ghi chép trong lịch sử đã làm rung chuyển Đường Sơn, Trung Quốc. Khoảng 1/5 thành phố đã bị tiêu hủy trong thảm họa này, và hàng ngàn người đã được cứu thoát khỏi cánh tay của tử thần.

Một cuộc điều tra xã hội học đã được tiến hành đối với những người đã được cứu sống trở lại từ trạng thái cận tử để tìm ra điều mà họ đã trải qua vào những giây phút nguy kịch nhất trong cuộc đời.

Thật ngạc nhiên là, nhiều người đã trả lời rằng ở vào lúc ngưỡng cửa của cái chết, họ không cảm thấy đau đớn hay hối tiếc gì cả, mà lại trải qua một loại cảm giác hưng phấn, như thể là họ đã được giải thoát khỏi thân thể vật chất của mình vậy. Một số nói rằng họ đã nhìn thấy một đường hầm ánh sáng và một số cho biết là đã nhìn thấy các sinh mệnh khác.

Có thể là nhiều người đã quen thuộc với những câu chuyện như thế này, mà các chuyên gia gọi là ‘trải nghiệm cận tử’ (NDE).

Sự tồn tại của NDE nêu lên một vấn đề cho sự hiểu biết hiện nay về tinh thần, vì khoa học hiện đại cho rằng tinh thần là một sản phẩm của các phản ứng hóa thần kinh, chứ không phải là một thực thể độc lập với bộ não và có những lúc có thể tách ra khỏi thân thể vật chất. Hiện tượng NDE gợi ý rằng người ta không chỉ có một thân thể mà còn có một linh hồn. Một cách tự nhiên, các nhà khoa học có những quan điểm khác nhau về sự tồn tại của linh hồn như là một thực thể độc lập.

Một nghiên cứu về vấn đề này đã được thực hiện bởi bác sĩ Duncan MacDougall ở Haverhill, Massachusetts, vào năm 1907. MacDougall đã làm việc với 6 bệnh nhân đều ở trong tình trạng nguy kịch. Ông cân họ vào thời khắc ngay trước khi chết, và ngay sau khi họ chết.

Kết quả được công bố trong các tạp chí y học hiện đại rằng các bệnh nhân đã bị mất trung bình khoảng 21 gam vào đúng lúc chết. Bác sĩ MacDougall đã đi đến kết luận rằng cân nặng khác nhau này chính là ‘cân nặng’ của linh hồn, một thực tế gây tò mò đã được làm cho trở nên nổi tiếng trong bộ phim “21 gam” được sản xuất năm 2003.

Ngày nay, người ta không quan tâm nhiều lắm đến nghiên cứu này, bác bỏ nó như là một chuyện vặt trong giới khoa học, bởi vì những người gièm pha nói rằng có thể đã xảy ra các lỗi đo lường gây ra bởi một số nhân tố. Thế nhưng cho đến nay chưa một ai khác đã làm lại thí nghiệm này để hoặc là xác nhận hay bác bỏ điều đó.

Những người tin theo lý thuyết rằng người ta có thể hoàn toàn hiểu được tất cả các hệ thống phức tạp thông qua các thành phần cấu tạo của nó (reductionism) một cách tự nhiên hoài nghi về sự tồn tại của khả năng có ý thức độc lập. Nhà khoa học Francis Crick – người được nhận chung giải Nobel với James Watson năm 1962 vì đã phát hiện ra cấu trúc xoắn kép của ADN – có lẽ là người đại diện đương đại nổi tiếng nhất cho quan điểm này.

Trong một nghiên cứu được thực hiện trong vài năm, Giáo sư Crick đã khẳng định rằng: “tinh thần của chúng ta – sự hành xử của não bộ chúng ta – có thể được giải thích bằng sự tương tác của các tế bào thần kinh (và các tế bào khác) và các phân tử liên quan đến chúng.”

Tuy nhiên, một số nhà khoa học lập luận rằng Giáo sư Crick đã bám vào một quan điểm cực đoan. “Nói thế cứ như là một nhà thờ là một đống đá và kính vậy. Đúng là như vậy, nhưng quá đơn giản và còn thiếu điểm chính,” dẫn lời ông Michael Reiss, giáo sư thuộc trường Đại học Luân-đôn, người vừa là một nhà khoa học vừa là một giáo sĩ.

Nghiên cứu đầy đủ nhất về NDE cho đến nay đã được thực hiện bởi Pim van Lommel và một nhóm các bác sĩ Hà Lan trên 344 bệnh nhân tại 10 bệnh viện. Các bệnh nhân đã được làm sống lại sau khi bị ngưng tim.

Nghiên cứu này, được công bố ở Lancet năm 2001, phát hiện ra rằng 62 bệnh nhân (18%) đã có những hồi tưởng về NDE, trong khi 41 người trong số này mô tả là đã trải qua những trải nghiệm “sâu sắc” hay “rất sâu sắc”.

Một nửa trong số các bệnh nhân cho biết đã trải qua NDE nói rằng họ ý thức được là đang chết, trong khi 56% nói rằng họ đã trải qua những cảm xúc tích cực. 15 người (24%) cho biết đã trải qua trải nghiệm ở bên ngoài thân thể, trong khi 31% trải qua việc chuyển động qua một đường hầm. 18 người nói rằng họ đã nhìn thấy “thiên cảnh”. 1/3 nói rằng họ đã gặp các thân nhân đã chết, và 8 người nói rằng họ đã nhìn thấy cuộc đời của mình được tái hiện lại.

“Khái niệm được giả sử cho đến nay, nhưng chưa bao giờ được chứng minh một cách khoa học, rằng ý thức và ký ức nằm ở trong bộ não,” Giáo sư Van Lommel viết trong cuốn “Sự tiếp tục của Ý thức”.

“Làm sao mà người ta lại có thể trải nghiệm được một ý thức rõ ràng ở bên ngoài thân thể vào thời điểm mà bộ não không còn hoạt động nữa trong khoảng thời gian chết lâm sàng với điện não đồ thẳng băng?” Van Lommel đặt vấn đề. “Hơn nữa, những người bị mù đã mô tả (những nhận thức giống như thực tế) trong các trải nghiệm ‘ở ngoài thân thể’ vào thời điểm của trải nghiệm này.” Van Lommel nói NDE đã thay đổi các giới hạn hiểu biết của y học về phạm vi của ý thức con người và mối quan hệ giữa bộ não và tinh thần.

Trong khi chủ đề này sẽ có thể vẫn là một vấn đề gây tranh cãi trong giới khoa học, thì các nghiên cứu thêm nữa có thể là cần thiết để nghiên cứu một vấn đề vĩnh hằng: liệu có tồn tại sự sống sau khi chết hay không?

(Theo The Epoch Times)