26 triệu USD cho 1km đường: Làm cao tốc ở Việt Nam đắt hơn cả Mỹ?

Đường cao tốc Bến Lức – Long Thành dài hơn 57,1 km đi qua Long An (2,7 km), TP HCM (26,4 km) và Đồng Nai (28 km). Tuyến đường này có tổng vốn đầu tư ban đầu là 31.320 tỉ đồng, tương đương hơn 1,6 tỉ USD.

Tính ra, mỗi 1 km đường cao tốc của dự án này tiêu tốn khoảng 25,8 triệu USD (554 tỉ đồng).

Chi phí làm đường đắt hơn Mỹ

Theo các chuyên gia cầu đường, chi phí đầu tư cho các dự án đường cao tốc ở Việt Nam bình quân cao hơn từ 1,5 đến 2 lần so với các nước cùng khu vực như Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, thậm chí cao hơn cả Mỹ.

Lấy số liệu từ Sở GTVT Hoa Kỳ (U.S. Department of Transportation), xây dựng 1 km đường cao tốc tại Mỹ có chi phí dao động trong khoảng từ 5 triệu USD cho khu vực nông thôn) đến 24,4 triệu USD cho khu vực thành thị.

Tại một số nước Châu Âu, chi phí cho mỗi km đường cao tốc tương đối rẻ so với Mỹ. Ví dụ, Tây Ban Nha là 2,8 – 12 triệu USD; Croatia là 8 – 9 triệu USD; Bulgaria là 1,6 – 2 triệu USD; Na-uy là 14 – 18 triệu USD; Ba lan là 7 – 19 triệu USD.

Tại một số nước Châu Á, chi phí cho mỗi km tại Ấn Độ trung bình khoảng 2 – 3,5 triệu USD; Trung Quốc là 4,4 – 11 triệu USD.

Tất nhiên, những con số nêu trên chỉ để tham khảo, chi phí thực tế để xây dựng một tuyến đường cao tốc còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như địa hình, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng, công trình phụ trợ… Cũng vì những yếu tố đó mà tại Singapore, chỉ một đoạn đường cao tốc dài 5 km mà chi phí đội lên tới 3,5 tỷ USD.

Chi phí làm đường ở Việt Nam đắt nhưng đã hợp lý chưa?

Lãnh đạo Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam cho biết, mỗi km cao tốc Bến Lức – Long Thành tiêu tốn tới 25,8 triệu USD. Tuy nhiên, đây mới chỉ là chi phí giai đoạn 1 của dự án.

So với các đường cao tốc khác trong nước, đây là dự án có mức đầu tư lớn nhất. Trong khi thiết kế, cách thức thi công công trình cũng tương tự dự án đường cao tốc Tp.HCM-Trung Lương, đường cao tốc đúng chuẩn đầu tiên của Việt Nam. Dự án này lại có số vốn đầu tư cao gấp 3 lần.

Thậm chí, ngay cả các quãng đường trong dự án này cũng có sự chênh lệch rất lớn. Ví dụ, gần 11km đường cao tốc đi qua Ðồng Nai-Tp.HCM có chi phí là 60,7 triệu USD/km, trong khi hơn 46,9km còn lại qua địa phận Long An chi phí chỉ có 17,84 triệu USD/km.

Không riêng dự án Bến Lức – Long Thành, chi phí đầu tư của hầu hết dự án đường cao tốc trong nước đều khá cao. Lý giải về việc này, lãnh đạo của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), phụ trách dự án cho biết, số tiền đầu tư vào dự án đường cao tốc phụ thuộc nhiều yếu tố.

Những yếu tố quan trọng thứ nhất là do điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn phức tạp nên phải xây dựng nhiều công trình cầu, cống, phải xử lý nền đất yếu, xử lý sụt trượt, kiên cố hóa công trình với khối lượng lớn.

Thứ hai, đặc điểm canh tác nông nghiệp và quy hoạch dân cư sống tập trung đông nên phải xây dựng nhiều công trình cầu vượt, cống chui dân sinh, các nút giao, đường gom, đường nối, các công trình phụ trợ; chi phí đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư. Thời gian xây dựng dự án bị kéo dài do giải phóng mặt bằng, do thiếu vốn… làm tăng chi phí đầu tư do trượt giá, biến động giá.

Thứ ba, nhiều máy móc thiết bị thi công và các loại nguyên, nhiên, vật liệu chủ yếu đều phải nhập khẩu từ nước ngoài. Các dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc có tổng mức đầu tư lớn nên thường huy động nguồn vốn vay, vì vậy phải chịu thêm lãi vay và các điều kiện vay làm tăng chi phí đầu tư.

Chi phí đầu tư đường cao tốc tại Việt Nam cao như vậy, nhưng vẫn có ý kiến cho rằng chi phí như vậy là hợp lý.

Phản biện ý kiến cho rằng chi phí làm đường cao tốc tại Việt Nam quá tốn kém, báo Người Lao động dẫn lời của TS. Phạm Sanh: “Đây là so sánh rất khập khiễng, bởi anh bán bao nhiêu tôi cũng mua, quan trọng là tôi sẽ lấy lời bao nhiêu và thu phí trong bao nhiêu năm? Nhà đầu tư họ không quan trọng xây dựng tốn bao nhiêu, chỉ quan tâm sau khi mua xong sẽ thu phí trong bao nhiêu năm để đủ thu lời”.

Tuyên bố mới đây của Bộ GTVT cũng được lấy ra để tham khảo: Đường cao tốc Hà Nội – Hải Phòng chỉ đầu tư khoảng 20.000 tỉ đồng nhưng bán được 40.000 tỉ đồng.

Đầu tư có lãi như vậy, phải chăng chi phí làm đường cao tốc ở Việt Nam là không hề đắt?

Theo Trí Thức Trẻ