Học và suy nghĩ

Đức Khổng Tử nói: “Có lần tôi không ăn trong một ngày và không ngủ suốt một đêm để suy nghĩ. Nhưng tôi không được lợi lộc gì. Nó không tốt như là học”.

Đức Khổng Tử còn nói: “Nếu một người chỉ học và không suy nghĩ, người đó sẽ bị mù mờ. Và nếu một người chỉ suy nghĩ mà không học, người đó sẽ hoài nghi”.

 

Dưới đây là một vài câu chuyện lịch sử về Lý Cửu Uyên đặt những câu hỏi về vũ trụ.  Lý Cửu Uyên (1139-1192) là một triết gia và giáo dục đời nhà Tống. Trí thông minh của ông rất khác với những người thường. Khi ông ta mới 3, 4 tuổi, ông đã hỏi cha của ông: “Có phải Trời và Đất có biên giới không?” Cha của ông chỉ cười và không trả lời. Lý Cửu Uyên suy nghĩ mãi về câu hỏi và suy nghĩ nhiều đến nỗi ông ta quên ăn uống và ngủ.  Sau này, khi đi học, ông ta rất khác với người thường.

Một ngày, ông ta đọc một quyển sách nói về vũ trụ: “Trời là đủ mọi phương hướng và Đất là tồn tại muôn đời”. Ông ta chợt hiểu và nói: “Tất cả vạn sự trên vũ trụ là bổn phận của chúng ta và bổn phận của chúng ta là vạn sự trong vũ trụ”. Chúng ta có thể thấy rằng Lý Cửu Uyên xem rằng tất cả mọi sự trong vũ trụ là bổn phận của chúng ta. Nhưng có rất nhiều người không dùng hết khả năng để làm tròn bổn phận của họ.

Một số người có tài trí rất cao nhưng chỉ khoe khoang và nghĩ rằng người khác không bằng họ. Thật ra, tài trí của những người này rất nông cạn và hạn hẹp. Họ không có những suy nghĩ to tát và mở mang như Lý Cửu Uyên.

( Theo Chanhkien )