Coi chừng mang mầm bệnh viêm gan siêu vi C mà không biết

Nhận kết quả xét nghiệm bị viêm gan siêu vi C của Bệnh viện bệnh nhiệt đới TP HCM, bà Dương Thị Lành (58 tuổi) đến gặp bác sĩ với sắc mặt đầy lo lắng: “Không biết tại sao tôi bị nhiễm virus?”.

Gặp bệnh nhân để tư vấn vào cuối tháng 5, bác sĩ Nguyễn Hữu Chí, Trưởng khoa nội E Bệnh viện bệnh nhiệt đới, hỏi: “Từ trước tới nay bà có truyền máu bao giờ không?”. Bà Lành nhớ lại, cách đây hơn 20 năm cơ thể suy nhược nên đã được truyền máu. Bác sĩ cho rằng có thể đây là nguồn lây truyền bệnh và bà Lành đã nhiễm virus viêm gan siêu vi C (HCV) từ ấy đến nay mà không biết mình mắc bệnh. Bệnh nhân này chỉ là một trong số rất nhiều người mang mầm bệnh viêm gan C mà không biết.

Hiện nay, Việt Nam mỗi ngày có khoảng 30-40 trường hợp phát hiện nhiễm viêm gan siêu vi C, cao gấp đôi 2 năm trước. Các bác sĩ cảnh báo rằng số người nhiễm virus bệnh này đang ngày càng tăng cao. Chỉ trong tháng 4, hơn 1.600 lượt người khám và điều trị viêm gan siêu vi C tại Bệnh viện bệnh Nhiệt đới TP HCM. Trong số đó, một số bệnh nhân đã điều trị nhiều năm nhưng ngắt quãng khiến bệnh ngày một nặng hơn.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến tháng 3 năm nay, thế giới có khoảng 170 triệu người mang mầm bệnh viêm gan siêu vi C, trong đó mỗi năm có thêm 3-4 triệu ca mới. Tại Việt Nam, Giáo sư bác sĩ Phạm Hoàng Phiệt, Chủ tịch Hội Gan mật TP HCM, Giám đốc trung tâm gan mật Sài Gòn, cho biết khoảng trên 5% dân số (tương đương 4,5 triệu người) đang mang siêu vi C trong cơ thể.

Theo các bác sĩ, viêm gan siêu vi C là giai đoạn đầu, nếu không phát hiện sớm sẽ chuyển sang cấp hoặc mãn tính. Thực tế, khoảng 30% người bị bệnh này tại Việt Nam đã tiến triển sang tình trạng mãn tính, rồi xơ gan – một trong những nguyên nhân của ung thư gan. Chừng 3% người xơ gan không triệu chứng phát triển thành ung thư gan mỗi năm.

Tình trạng này một phần do việc tầm soát cũng như ý thức về khám sức khỏe của người dân chưa cao. Người bệnh chưa được điều trị đến nơi đến chốn. Viêm gan siêu vi C chưa có thuốc tiêm phòng cũng là lý do khiến tỷ lệ bệnh nhân tăng cao.

Bệnh nhân có thể mang mầm bệnh viêm gan siêu vi C mà không biết. Ảnh minh họa: L.N.

Thực trạng hiện nay cho thấy, nhận thức của người dân về viêm gan siêu vi C chưa cao. Mặc dù biết đây là căn bệnh nguy hiểm gây xơ và ung thư gan, nhưng đa phần mọi người vẫn chủ quan không tầm soát. Nhiều người phát hiện bệnh rất muộn do không có dấu hiệu bất thường rõ ràng.

Hiện người điều trị bệnh thường dùng hai loại thuốc. Thứ nhất là thuốc đặc trị cũ (phí tổn khoảng 60 triệu đồng một năm), tiêm 3 mũi một tuần. Bệnh nhân có điều kiện kinh tế hơn có thể sử dụng loại thuốc đặc trị mới – hay còn gọi là “điều trị tối ưu” (chi phí hơn 200 triệu đồng một năm) theo công thức chuẩn của thế giới, vừa uống vừa tiêm mỗi tuần một mũi.

Song tỷ lệ hết bệnh chỉ khoảng 50%, tức trong 2 người điều trị thì một khỏi bệnh hoàn toàn. Nhiều bệnh nhân không đủ khả năng tiếp cận “điều trị tối ưu” nên thường uống thuốc ngắt quãng. Thêm vào đó, thuốc còn có tác dụng phụ (10-15% bệnh nhân bị phản ứng thuốc) nên người bệnh càng dễ nản.

Theo bác sĩ Phiệt, Việt Nam có tỷ lệ người viêm gan siêu vi C tiềm ẩn và cao. Do đó nên tầm soát viêm bệnh để được theo dõi và điều trị sớm. Bệnh viêm gan siêu vi C đến nay chưa có thuốc phòng. Vì vậy, trong chương trình tuyên truyền phòng bệnh quốc gia, nên lồng ghép viêm gan siêu vi C, viêm gan siêu vi B và HIV vì các bệnh này có chung đường lây truyền. Ngoài ra, nếu thuốc đặc trị viêm gan siêu vi C được đưa vào danh mục bảo hiểm y tế, bệnh nhân sẽ có cơ hội phòng và điều trị tốt hơn.

Cao Quang