Tìm ra thủ phạm khiến địa cầu đột ngột xoay nhanh

Sự di chuyển chậm hơn của một dòng hải lưu quanh Nam Cực có thể là nguyên nhân khiến tốc độ xoay của trái đất tăng cách đây 28 tháng.

Những tảng băng trôi dọc theo một dòng hải lưu gần Nam Cực. Ảnh: National Geographic.

Giới khoa học từng xôn xao sau khi phát hiện tốc độ xoay của trái đất đột ngột tăng trong tháng 11/2009. National Geographic cho biết, các nhà khoa học của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) và đồng nghiệp của họ tại châu Âu đã tìm hiểu hiện tượng này trong nhiều tháng qua. Steven Marcus, một nhà nghiên cứu của NASA, nói rằng tốc độ xoay của trái đất quanh trục trong năm 2009 tăng 0,1 phần nghìn giây trong vòng hai tuần.

Các nhà khoa học kết luận rằng có thể địa cầu xoay nhanh hơn do một dòng hải lưu quanh Nam Cực di chuyển chậm hơn. Marcus dùng hình ảnh vận động viên trượt băng để giải thích hiện tượng đó. Khi một nữ vận động viên trượt băng xoay tròn quanh thân và thu hai tay vào người, thân hình cô ấy sẽ xoay nhanh hơn để bảo toàn động lượng góc.

“Nếu một dòng hải lưu di chuyển chậm hơn, trái đất sẽ phải xoay nhanh hơn để bảo toàn động lượng góc”, Marcus nói.

Từ lâu giới khoa học đã biết sự thay đổi tốc độ của dòng hải lưu và luồng không khí có thể thay đổi tốc độ xoay của địa cầu và độ dài của ngày. Tác động của luồng không khí mạnh hơn so với dòng hải lưu, bởi không khí di chuyển nhanh hơn rất nhiều.

“Song vào tháng 11/2009, tốc độ di chuyển của dòng hải lưu quanh Nam Cực đột ngột giảm mạnh bất thường. Mức độ giảm lớn đến nỗi con người có thể nhận thấy bằng cách đo tốc độ xoay của quả đất”, Marcus bình luận.

Một nghiên cứu trước đây của NASA cho thấy hiện tượng thời tiết El Nino có thể là nguyên nhân khiến dòng hải lưu quanh Nam Cực di chuyển chậm hơn. Vào năm 2009 nước ở trung tâm Thái Bình Dương trở nên ấm hơn do tác động của El Nino.

“El Nino hoặc La Nina có thể tạo ra sóng trong không khí. Sóng này di chuyển tới bán cầu nam và có thể tác động tới các luồng không khí ở đó. Khi tốc độ di chuyển của không khí thay đổi thì các dòng hải lưu sẽ chảy nhanh hơn hoặc chậm hơn”, Samantha Stevenson, một nhà hải dương của Đại học Hawaii tại Mỹ, giải thích.

Minh Long