“Rau ăn ngay tại vườn”, yêu cầu quan trọng về thực phẩm tại vài quốc gia

An toàn thực phẩm là chủ đề luôn được chính phủ ở các quốc gia trên thế giới quan tâm. Bởi thực phẩm là nguồn cung cấp dinh dưỡng nuôi sống cơ thể mỗi ngày. Một số quốc gia có chế độ kiểm soát rất nghiêm ngặt về mức độ vệ sinh, an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng. 

Singapore – Xử phạt nặng thay vì rút kinh nghiệm

Singapore đặc biệt mạnh tay trong việc xử phạt các hành vi vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm trong nước, không một trường hợp nào được “thông cảm”. Họ cũng đưa ra một loạt các tiêu chuẩn gắt gao đối với các mặt hàng lương thực thực phẩm nước ngoài nhập vào thị trường trong nước.

Điển hình vào năm 1999, trong khoảng thời gian phát dịch virus Nipah từ các nông trại chăn nuôi heo ở Malaysia. Tất cả thịt heo sống từ Malaysia đều bị từ chối nhập khẩu vào Singapore.

Chính phủ nhanh chóng yêu cầu tìm kiếm nguồn thịt heo khác thay thế. Chỉ trong thời gian vài tuần, thịt heo đã có mặt trở lại trên kệ bán khắp các siêu thị ở Sing dưới hình thức chuỗi thịt heo đông lạnh có nguồn gốc xuất xứ từ Úc. Để đa dạng nguồn hàng, cơ quan Quản lý Vệ sinh An toàn Thực phẩm và Thú y Singapore (AVA) còn tham khảo nhiều thị trường lớn nhỏ khác nhau ở 160 quốc gia.

AVA cũng ra thông cáo thu hồi những chai nguyên liệu trà sữa Chun Cui He của Đài Loan, buộc chuỗi cửa hàng tiện lợi 7-Eleven tại Singapore ngưng bán sản phẩm này kể từ ngày 22/08/2016 (theo Straits Times). Lý do là vì loại trà sữa này kèm chất phụ gia L-theanine, không có tên trong danh sách phụ gia được phép dùng theo quy định an toàn thực phẩm Singapore, mặc dù một số nước khác như Mỹ và Nhật vẫn cho phép.

Nhật Bản – Chỉ bán nông sản mình ăn được

Một năm sau vụ sóng thần và động đất kinh hoàng năm 2011, chính phủ Nhật Bản đã đưa ra giới hạn liều bức xạ mới là 100 Bq/kg đối với tất cả các sản phẩm gạo được sản xuất tại vùng nhiễm phóng xạ Fukushima, một mức được cho là rất thấp so với giới hạn của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế đưa ra là 500 Bq/kg. Họ cho rằng nồng độ phóng xạ như vậy trong nông sản sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Tuy đã được các nhà khoa học công nhận là an toàn nhưng hầu hết người Nhật đều không ăn thực phẩm từ Fukushima. Người sản xuất không ăn và người tiêu dùng cũng không chấp nhận. Thậm chí, người dân tại Tokyo, khu vực cách xa Fukushima gần 300km còn có tư tưởng tránh được sản phẩm Fukushima nhiều chừng nào tốt chừng đó.

Trước thực tế đau lòng đó, những người nông dân ở Fukushima đã tự thân vận động, quyết tâm lấy lại lòng tin của người tiêu dùng. Họ cân đong kĩ lưỡng bằng cân điện tử với độ chính xác cao đến từng gram hóa chất, mời những chuyên gia hàng đầu về nghiên cứu và giải cứu đất và nước khỏi ô nhiễm phóng xạ.

Những người nông dân trong vùng thẳng thắn chia sẻ: “Chúng tôi không ăn loại nông sản này, chúng tôi cũng không bán cho người khác với mức giá thấp dù chính quyền cho phép. Điều này làm mất đi lòng tự hào của một người nông dân trong sản xuất”.

Thực vậy, trong quan điểm của người Nhật, nông nghiệp trước hết để mang lại sức khỏe và sự sống cho mọi người, làm nông nghiệp phải bằng trái tim. Họ đặt an toàn sức khỏe lên hàng đầu và sẵn sàng chịu mất cạnh tranh về giá. Đó cũng là lý do vì sao sản phẩm rau xà lách của “làng thần kỳ” Kawakami được bán với giá cao gấp 5 lần so với sản phẩm cùng loại trên thị trường, nhưng vẫn được người tiêu dùng ủng hộ.

Cuối cùng sau hơn 4 năm nỗ lực, vào năm 2016, lô gạo từ vùng nhiễm phóng xạ quận Fukushima lần đầu tiên đã được đặt chân trở lại Singapore – một thị trường nổi tiếng cực kỳ khó tính. Mặc dù số lượng chỉ ở mức 300kg nhưng đây chính là sự ghi nhận nỗ lực của những nhà nông chính trực đã giải cứu nền nông nghiệp đang trên bờ vực sụp đổ uy tín và lấy lại “tự tôn” cho những người nông dân chân chính.

Đức – Trứng gà cũng cần “chứng minh thư”

Ở Đức, trứng gà cũng cần phải có “chứng minh thư”. Người ta căn cứ vào mã số trên trứng gà có thể kiểm tra chi tiết thông tin nguồn gốc quả trứng như nước sản xuất, nông trại nuôi gà, loại trứng gà… Nếu trứng gà có vấn đề, có thể dựa vào mã số trên quả trứng để điều tra thông tin của trại nuôi gà.

Các sản phẩm chế biến từ thịt cũng được kiểm định rất nghiêm ngặt. Trước khi giết mổ động vật cần phải được cơ quan thú y có thẩm quyền tiến hành kiểm dịch lần một, sau khi đạt tiêu chuẩn sẽ được cấp giấy phép giết mổ. Sau khi giết mổ còn phải kiểm tra có kí sinh trùng hoặc virus gây bệnh trong thịt hay không. Sau khi đưa vào xưởng sản xuất, thịt nạc mỡ và chất phụ gia đều được kiểm soát chặt chẽ. Thịt không tươi sẽ không được mang ra bán, cho nên thực phẩm luôn phải duy trì trạng thái đông lạnh.

Các loại ngũ cốc lại càng được kiểm tra kỹ càng, trong quá trình sản xuất có sử dụng hoá chất và phân bón hay không, trước khi nhập kho có được loại bỏ tạp chất và nhiệt độ của kho chứa hay không… Trước khi đưa vào công xưởng còn cần kiểm định tiêu chuẩn chất lượng các loại ngũ cốc, quá trình gia công…

Nếu thực phẩm xảy ra vấn đề, có thể gọi điện thông báo đến đường dây nóng 24 giờ của bộ nông nghiệp và thực phẩm, hội bảo vệ người tiêu dùng Liên bang Đức, cảnh sát cục vệ sinh an toàn thực phẩm sẽ nhanh chóng đến xử lí.

Khi thực phẩm có vấn đề nghiêm trọng, các đơn vị liên quan sẽ thông báo lên các phương tiện truyền thông một cách công khai và rõ ràng. Hành động này sẽ khiến các cơ sở kinh doanh có trách nhiệm hơn, đồng thời cũng có tác dụng thúc đẩy và giám sát đối với chính phủ.

Pháp – Sử dụng  mô hình trồng trọt theo kiểu nông nghiệp sinh thái

Sản phẩm nông nghiệp sinh thái phải luôn đảm bảo về các điều kiện nuôi hoặc trồng được tôn trọng về môi trường hay các quyền về động vật, cả châu Âu có 3.000 ngàn sản phẩm được cấp nhãn hiệu này trong đó Pháp chiếm 60%. Một trong những sản phẩm nông nghiệp sinh thái thành công và nổi tiếng nhất ở Pháp là trái táo Juliet.

Giám đốc Công ty xuất khẩu Cardell (chuyên xuất khẩu các sản phẩm từ táo Juliet) cho biết, táo Juliet được lai tạo đầu tiên ở Mỹ từ năm 1970, đến năm 1995 mới được đưa vào trồng thử ở Pháp, sau đó được một doanh nhân Pháp mua bản quyền sở hữu riêng giống táo này.

Bản thân quả táo nổi tiếng nhờ một số yếu tố như: giống táo, sự quản lý những người trồng táo, chiến lược kinh doanh của công ty đối với người nông dân trồng táo. Để đảm bảo cho người tiêu dùng truy xuất được nguồn gốc sản phẩm, trên quả táo có dán mã số để truy xuất táo được trồng ở hộ nào, thửa ruộng nào…,việc truy xuất nguồn gốc sẽ cho người tiêu dùng biết được trái táo trồng tại thửa vườn nào trên bản đồ.

Hiện, cả nước Pháp chỉ có 110 nông hộ được trồng và 11 cơ sở đóng gói, phân loại táo Juliet. Những chủ nông hộ này lập ra một hiệp hội “những người bạn của quả táo Juliet”. Sau đó, hội này sẽ thống nhất một kế hoạch bảo quản, đồng thời thống nhất xem trang trại nào được xuất khẩu đầu tiên. Nếu trang trại nào được lựa chọn xuất khẩu thì đưa sản phẩm táo vào phòng lạnh từ 0 – 1^oC, còn những hộ xuất khẩu sau thì đưa vào phòng lạnh khác nhưng đã được rút bớt oxi để làm chậm quá trình chín của táo Juliet.

Táo Juliet được trồng trong một điều kiện an toàn thực phẩm nghiêm ngặt, không sử dụng bất kỳ loại hóa chất nào như phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, chất kích thích tăng trưởng… Bên cạnh đó, người trồng táo Juliet thường sử dụng một số phương pháp tự nhiên chống sâu bọ như: dùng bẫy thu hút côn trùng, dùng hương thơm để dụ côn trùng đi chỗ khác, hay dùng bọ tấn công côn trùng nhưng loài bọ này không làm ảnh hưởng đến chất lượng quả táo. Do trồng theo mô hình sinh thái nên giá bán táo Juliet luôn đắt hơn các loại táo trên thị trường, lợi nhuận người trồng thu về cao hơn hẳn so với cách trồng thông thường.

Các sản phẩm trong chăn nuôi cũng được chính quyền Pháp kiểm soát một cách tỉ mỉ không kém

Trong suốt cả năm, mọi khâu của chuỗi sản xuất thực phẩm được giám sát chặt chẽ qua 3 đợt kiểm tra chính: kiểm tra nông trại chăn nuôi, kiểm tra việc sử dụng các sản phẩm kiểm dịch thực vật trong nông trại và đại lý phân phối, kiểm tra an toàn thực phẩm.

Quá trình kiểm soát và triển khai các biện pháp thích hợp đảm bảo ATTP phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình cần thiết. Điều kiện vệ sinh, các chất gây ô nhiễm trong thịt, sản phẩm cây trồng và thức ăn động vật luôn được quản lý bởi mạng lưới các phòng thí nghiệm được nhà nước cấp phép. Các quy trình vắt sữa, lưu trữ sữa bò đều bằng máy móc hiện đại.

Ở Pháp, mỗi con bò khi sinh ra thì ông chủ trang trại phải đến cơ quan thú y trong vùng để xin lấy số ký hiệu. Sau đó, cơ quan quản lý thú y sẽ cấp một số ký hiệu và số ký hiệu này sẽ theo con bò đó cho đến khi nó chết. Đây là quy định được nhà nước bắt buộc phải làm vậy.

Ký hiệu do cơ quan thú y cấp được ông Bertot Thiery ví giống như là giấy khai sinh cho bò. Ký hiệu thường được đeo 2 bên tai con bò, trên đó đánh dấu theo quốc gia, tỉnh, trang trại và số thứ tự… Do vậy, người chăn nuôi quanh vùng không sợ con bò đi lạc hay bị trộm, nếu cơ quan chức năng kiểm tra phát hiện con bò nào không có đeo số hiệu thì bắt buộc phải tiêu hủy vì không rõ nguồn gốc.

Chúc Di (t/h)