Bắc Kinh đang tăng cường các chiến dịch, nhằm gây ảnh hưởng của mình trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội phương Tây, động thái này là một phần trong nỗ lực không ngừng quảng bá quan điểm “thân Cộng” của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) trên phạm vi toàn cầu.
Trong quá khứ, Nga từng ra sức tung tin giả trên Facebook và Twitter để thu hút lượng lớn sự chú ý của giới truyền thông, nhằm gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử Mỹ năm 2016. Các nhà phân tích cho biết, hiện chính quyền Trung Quốc đã bắt kịp, họ đang mở rộng và phát triển các hoạt động ảnh hưởng trên các nền tảng mạng xã hội vốn bị cấm tại Trung Quốc.
Các chương trình sáng kiến của chính quyền Trung Quốc đã được tăng cường khi đại dịch bắt đầu, họ đẩy mạnh chiến dịch tuyên truyền và tung tin giả mạo trên toàn cầu, nhằm làm chệch hướng truy cứu trách nhiệm về việc xử lý dịch bệnh yếu kém của nó, đồng thời khuếch đại và ca ngợi những nỗ lực ứng phó dịch bệnh của Trung Quốc. Gần đây, họ đã khai thác tình trạng bất ổn trên toàn Hoa Kỳ sau cái chết của George Floyd nhằm hạ thấp uy tín của Hoa Kỳ và nền dân chủ.
Đầu tháng 6, Twitter thông báo rằng họ đã gỡ xuống hơn 170.000 tài khoản liên quan đến chính quyền Trung Quốc, những tài khoản này đã thúc đẩy các tuyên truyền của Trung Quốc xung quanh đại dịch, các cuộc biểu tình ở Hồng Kông và các chủ đề khác.
Twitter cho biết, họ đã xác định và xóa 23.750 tài khoản chủ chốt, khoảng 150.000 tài khoản “khuếch trương”, được bố trí để thúc đẩy và mở rộng mạng lưới chủ chốt bằng cách chia sẻ và nhấn thích bài đăng của họ.
Việc xóa bỏ tài khoản như thế đã từng diễn ra vào tháng 8/2019, khi đó hàng trăm tài khoản có liên kết với Bắc Kinh tìm cách phá hoại phong trào biểu tình dân chủ ở Hồng Kông. Facebook và YouTube cũng đã có những hành động tương tự.
Andrew Selepak – Giáo sư truyền thông xã hội Đại học Florida nói rằng, dù Bắc Kinh có nhiều tài khoản rêu rao các bài thuyết minh ủng hộ ĐCSTQ, nhưng nó không hiệu quả bằng cách người Nga tạo ra sức ảnh hưởng từ các tài khoản cá nhân. “Tuy nhiên, điều đó sẽ thay đổi nhanh thôi”, Andrew Selepak nói với Epoch Times.
Mặc dù các chiến dịch của Trung Quốc thiếu sự tinh vi như các hoạt động của Nga, nhưng các nhà phân tích tin rằng Trung Quốc sẽ “đuổi kịp” Nga, bởi chính quyền này có những hành động ngoan cố và hung hăng hơn trong khoảng thời gian này.
Hoạt động
Amal Sinha – một nhà phân tích dữ liệu độc lập cho biết, các tài khoản tuyên truyền cho chính quyền Trung Quốc: Họ đăng tweet trong giờ làm việc tại Bắc Kinh, có sự khác biệt đáng kể về thời gian giữa các tweet và hầu như tất cả các tweet đều được đăng riêng lẻ từ máy tính để bàn.
Bắc Kinh có thể đã sử dụng các đặc vụ bởi vì các ứng dụng robot thường dễ bị các phần mềm phát hiện hơn, Sinha nói.
Chính quyền Trung Quốc sử dụng một mạng lưới Internet rộng khắp để kiểm duyệt thảo luận trực tuyến, ca ngợi các chính sách của ĐCSTQ, và ma quỷ hóa các quan điểm phê phán chính quyền. Họ được mệnh danh là “đội quân 50 xu”, vì họ được chính quyền Trung Quốc trả 50 xu cho mỗi bài đăng trực tuyến.
Các nhà nghiên cứu tại Viện Chính sách chiến lược Úc (ASPI) nhận thấy rằng, hoạt động của Twitter đã sử dụng các tài khoản lâu năm, rất có thể chúng được mua từ thị trường, đã bị hack hoặc bị đánh cắp để thử và lôi kéo sự ủng hộ trong các mạng lưới liên kết lớn hơn.
Tháng 3, ProPublica – một kênh truyền thông phi lợi nhuận có trụ sở tại New York cũng đã tìm thấy, có một mạng lưới 10.000 tài khoản Twitter không trung thực quảng bá các tuyên truyền và thông tin giả mạo của Trung Quốc, trong đó có chứa các tài khoản bị chiếm đoạt, có thể do hack hoặc mua lại.
Selepak – Giáo sư truyền thông xã hội cho biết, Bắc Kinh rất có thể đã chi tiền cho những người dùng có sức ảnh hưởng, để quảng bá các thông điệp cụ thể trên Twitter, tiếng nói có tầm ảnh hưởng của họ có thể tác động trên các nền tảng này.
ProPublica cũng đề cập đến trường hợp của Badiucao – một họa sĩ truyện tranh bất đồng chính kiến Trung Quốc sống ở Úc. Ông Badiucao đã được một tài khoản tự xưng là một “công ty trao đổi quốc tế” tiếp cận. Công ty này đề nghị trả 1.700 nhân dân tệ (khoảng 240 đô la) cho mỗi lần Badiucao đăng tweet theo một nội dung cụ thể.
Badiucao nói rằng, ông đã nhận được một nội dung mẫu yêu cầu tweet một clip tuyên truyền dài 15 giây, trong đó có nói Bắc Kinh đã “đánh bại virus corona và mọi thứ đã trở lại đúng hướng”.
Badiucao cho biết dựa trên sự tương tác của họ, ông tin là công ty này đang làm việc cho chính quyền Trung Quốc. Về phía công ty ấy, họ đã không tiếp tục các cuộc đàm phán với Badiucao sau khi xem xét các bài viết của ông.
Tuyên truyền
Phân tích các tài khoản Twitter bị đóng gần đây cho thấy, họ tập trung vào việc chỉ trích những người biểu tình ở Hồng Kông; bôi nhọ tỷ phú tị nạn người Trung Quốc Quách Văn Quý; và quảng bá ý tưởng Đài Loan là một phần của Trung Quốc.
Nhưng khi dịch bệnh bùng phát ở Trung Quốc trở nên tồi tệ vào cuối tháng 1, động thái của “đội quân 50 xu” bắt đầu thay đổi. Họ bắt đầu ca ngợi hiệu quả của việc Bắc Kinh đối phó với dịch bệnh bùng phát, chỉ trích các nỗ lực ngăn chặn dịch bệnh của Hoa Kỳ và phản bác lại tuyên bố rằng, hiệu quả chống chống dịch bệnh của Đài Loan là vượt trội so với Trung Quốc.
Kết hợp với đội quân 50 xu, các nhà ngoại giao Trung Quốc cũng tích cực đăng đàn trên Twitter để quảng cáo rằng: Trung Quốc như một hình mẫu tiêu biểu cho nỗ lực của toàn cầu trong việc ngăn chặn dịch bệnh, họ tuyên bố vô căn cứ rằng virus không bắt nguồn từ Trung Quốc.
Tháng 3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc – Triệu Lập Kiên mạnh miệng tuyên bố rằng quân đội Hoa Kỳ đưa virus vào Vũ Hán. Cuối tháng 5, Twitter đã thêm một nhãn kiểm định tính thực tế vào tweet của ông ta, và liên kết đến một loạt các nguồn tin truyền thông phương Tây về nguồn gốc của virus.
Chính quyền Trung Quốc cũng bắt đầu quảng bá các hashtag “Trumpandemic” (dịch bệnh Trump) và “Trumpvirus” (virus Trump) trong các bài đăng.
Trung tâm Cam kết Toàn cầu (GEC) phát hiện tài khoản Twitter của các nhà ngoại giao Trung Quốc có sự gia tăng lượng người theo dõi mới vào khoảng tháng 3. Nhiều người trong số đó là những tài khoản mới tạo – điều này cho thấy họ thuộc về một mạng lưới nhân tạo được thiết kế để “khuếch đại” những tuyên truyền từ các quan chức Trung Quốc, người đứng đầu GEC – Lea Gabrielle cho biết vào thời điểm đó.
Chiến dịch gần đây đã phát triển sang hướng khai thác tình trạng bất ổn liên quan đến chủng tộc trên khắp Hoa Kỳ, các bài đăng trên Twitter và Facebook đã sử dụng sự kiện Floyd bị một cảnh sát bang Minneapolis sát hại, và phản ứng của chính quyền Hoa Kỳ đối với các cuộc biểu tình. Hành động này nhằm truyền bá các thông điệp chống Hoa Kỳ, chống dân chủ, chống biểu tình và ủng hộ cảnh sát Hồng Kông.
Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ – Mike Pompeo đã chế giễu tuyên truyền của Bắc Kinh xung quanh các cuộc biểu tình là “đáng cười”, ông chỉ ra sự đàn áp có hệ thống lên quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí và tự do tôn giáo của chính quyền cộng sản.
Epoch Times đã liên lạc với Twitter và Facebook, để tìm hiểu về những nỗ lực chống lại tin giả của Trung Quốc, nhưng cho đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi.
Mối đe dọa ngày càng lớn
Mark Grabowski – Phó giáo sư chuyên về luật mạng tại Đại học Adelphi cho biết, chiến dịch tung tin giả của chính quyền Trung Quốc là một “mối đe dọa đáng sợ hơn nhiều” so với Nga.
Ông chỉ ra ứng dụng video cực kỳ nổi tiếng là TikTok – thuộc sở hữu của công ty ByteDance có trụ sở tại Bắc Kinh. Năm 2019, ứng dụng có đến 37,2 triệu người dùng tại Hoa Kỳ, mức độ phổ biến của nó càng tăng cao trong đại dịch.
“Bằng cách phân tích kho dữ liệu của mình, Trung Quốc có thể có được cái nhìn sâu rộng và tận dụng nó để thao túng người Mỹ”, Grabowski cho biết.
“Hiện tại, với rất nhiều người Mỹ đang sinh hoạt trực tuyến, đặc biệt là trong thời gian phong tỏa, Trung Quốc hiểu rất rõ xã hội Mỹ và họ biết cần kích hoạt những ‘công tắc’ nào”, ông nói thêm.
Các quan chức và chuyên gia Hoa Kỳ đã đưa ra quan ngại rằng, dữ liệu được thu thập bởi các ứng dụng từ Trung Quốc có thể được chuyển đến Bắc Kinh, vì luật pháp Trung Quốc buộc các công ty phải làm việc với chính quyền, nhằm nỗ lực thu thập thông tin tình báo.
Grabowski lưu ý, TikTok có quyền hạn sâu rộng để gây ảnh hưởng đến người dùng của mình, nó có thể “dập tắt các video chỉ trích Trung Quốc, và khuếch đại bất kỳ câu chuyện hoặc quan điểm nào đó bằng cách thổi phồng lượt chia sẻ, hoặc điều chỉnh thuật toán của nó”.
Gần đây Epoch Times đưa tin rằng, TikTok đã xóa tài khoản của một sinh viên quốc tế Trung Quốc tại Hoa Kỳ, sau khi anh ta đăng một đoạn video chế giễu quốc ca Trung Quốc.
Ứng dụng này cũng có thể khai thác tinh thần chống chính phủ, được tổ chức bởi một số học giả, nhà báo và nhà lập pháp Mỹ để thúc đẩy thuyết “chống Mỹ”. Ví dụ, bạn có thể tìm thấy một người dùng có tầm ảnh hưởng, với dấu kiểm định tính xác thực màu xanh, và người này đăng tweet rằng virus corona nên được gọi là “Trumpvirus”, sau đó tuyên truyền quan điểm của họ.
Mai Trang (theo Epoch Times)