Trong thời kỳ đen tối của nước Nga những năm diễn ra Khủng bố Đỏ, đã có một kiện tướng cờ vua may mắn sống sót trong vô số những đồng bào kém may mắn của mình. Đó là Ossip Bernstein.
Cờ vua là một trong những trò chơi có lịch sử hàng ngàn năm và có mặt trong hàng trăm nền văn hoá. Từ thế kỷ thứ 7, trò chơi này đã được ca ngợi là một thử thách về trí thông minh, khả năng hoạch định chiến lược và tiên lượng trước sự việc.
Mặc dù có rất nhiều bậc thầy cờ vua và những người chơi cờ nghiệp dư trên thế giới, nhưng rất ít người nói rằng trò chơi này có thể cứu sống họ. Tuy nhiên đối với kiện tướng người Nga Ossip Bernstein, cờ vua đã cứu mạng ông khỏi một cuộc hành quyết của Đảng Cộng sản Liên Xô (ĐCSLX) trong những năm tháng Khủng bố Đỏ diễn ra tại đất nước này.
Năm 1917, nước Nga trải qua một cuộc cách mạng chính trị lớn gọi là Cách mạng tháng Mười. Trong đó, tầng lớp quý tộc cầm quyền đã bị những người cộng sản Bolsheviks lật đổ và Liên Xô được thành lập. Gia đình Sa hoàng bị xử tử và chủ nghĩa cộng sản đã chính thức đến được Nga.
Thông qua một loạt các cuộc xung đột chính trị và quân sự, Vladimir Lenin, lãnh đạo của những người cộng sản Bolshevik, lên nắm quyền và bắt đầu một loạt cải cách trong nước. Tài sản bị quốc hữu hóa, các ngân hàng bị tịch biên, các nhà máy cũng bị rơi vào tay nhà nước.
Cuộc tổng cải cách ở Nga là một câu chuyện dài và đẫm máu. Nó đã dẫn đến cái chết của hàng ngàn người trong cuộc xung đột đầu tiên, và hàng triệu người trong những năm tiếp theo.
Dưới thời Lenin, việc bảo vệ cuộc cách mạng và củng cố ý thức hệ bạo lực của chính quyền đi cùng với khủng bố. Chỉ vài tuần sau cuộc Cách mạng tháng Mười năm 1917, đảng Bolshevik đã thành lập Ủy ban Khẩn cấp, còn được biết đến với cái tên Cheka .
Vụ ám sát Lenin vào tháng 8/1918 là một chất xúc tác cho hàng trăm ngàn cuộc hành quyết mà Cheka đã thực hiện từ năm 1918 đến đầu những năm 1920 để bảo đảm quyền thống trị của ĐCSLX. Giai đoạn này còn được gọi là thời Khủng bố Đỏ.
Mang những bộ quần áo bằng da thuộc, các thành viên của Cheka thường đi theo quân đội Bolshevik, bắt giữ những người bị tình nghi bao gồm chủ sở hữu đất, tầng lớp quý tộc, chủ doanh nghiệp, và thậm chí đơn giản là những người đi lang thang sau giờ giới nghiêm. Sau những vụ bắt giữ này sẽ là các cuộc hành quyết tập thể.
Một trong những mục tiêu của Cheka không ai khác chính là kiện tướng cờ vua Ossip Bernstein. Là một luật sư tài chính, Bernstein chính xác là kiểu người mà cộng sản Bolshevik muốn loại bỏ. Kể từ khi ông làm cố vấn cho các ngân hàng – những người bị coi là kẻ thù của nhân dân, ông đã trở thành mục tiêu bắt giữ và hành quyết hàng đầu của ĐCSLX.
Và sau đó ông bị bắt. Tổ chức Cheka khép ông vào tội chống lại nhà nước rồi đưa ông đi hành quyết. Lúc sắp bị hành quyết, đội bắn đã vào vị trí, một viên cảnh sát chợt chú ý đến tên của Bernstein trong danh sách. Anh ta khá bất ngờ vì đây là người từng vô địch giải đấu cờ vua thành phố Moscow. Viên cảnh sát hoài nghi và hỏi Bernstein có phải là bậc thầy cờ vua thật không. Bernstein đã xác nhận chính là ông.
Viên sĩ quan không hoàn toàn tin tưởng Bernstein nên đã quyết định kiểm tra ông bằng một ván cờ vua. Họ sẽ chơi một ván cờ với nhau, nếu Bernstein hòa hoặc thua, ông sẽ bị bắn. Nhưng nếu Bernstein có thể giành chiến thắng, ông sẽ được thả tự do và được phép rời đi.
Trận đấu hẳn phải rất căng thẳng, nhưng Bernstein đồng ý điều kiện này và giành chiến thắng trong chốt lát. Dù sao ông cũng là một kiện tướng cờ vua xuất sắc và đã chiến thắng nhiều trận đấu quan trọng.
Sau khi ông chiếu tướng viên chức kia, họ đã giữ lời hứa và để Bernstein bình yên vô sự rời khỏi bức tường bắn. Đó là lần duy nhất trong đời mà thắng cờ là vấn đề sống còn đối với Ossip Bernstein.
Sau đó, Bernstein đã cao chạy xa bay khỏi nước Nga nhanh nhất có thể. Lần suýt chết đó khiến ông hiểu rằng sẽ không an toàn khi ở lại Nga. Nếu Cheka lại bắt ông thì sẽ có rất ít cơ hội để ông lại có thể chơi cờ với họ. Vì vậy, ông đã lánh sang Pháp và định cư ở đó đến khi Đức Quốc xã xâm chiếm Pháp vào năm 1940.
>>> Cách mạng Tháng 10 Nga và Đài tưởng niệm 100 triệu nạn nhân của thời kỳ đen tối
>>> Tỷ phú Bill Gates từng gặp riêng Tổng thống Trump để ngăn cuộc điều tra vắc-xin
Hồng Liên, theo VTN