Một hôm, Thích Ca Mâu Ni triệu tập các đệ tử và thuyết giảng về bốn loại ngựa.
Loại thứ nhất là loại ngựa tuyệt hảo. Nó chạy rất nhanh và có thể chạy khoảng 1.000 lý (khoảng 333 dặm) một ngày. Ngay khi người chủ nhấc roi lên, nó sẽ biết là chạy hay dừng lại. Nói cách khác, nó có thể hiểu ý chủ một cách nhanh chóng và chính xác. Đây là loại ngựa thượng hạng có thể hiểu rõ tận chân tơ kẽ tóc.
Loại thứ hai là loại ngựa tốt. Khi người chủ nhấc roi lên, nó không chạy ngay. Nhưng khi roi đụng vào mình nó thì nó sẽ hiểu và chạy. Mạnh mẽ và nhanh chóng, nó vẫn là một loại ngựa tốt.
Loại thứ ba là loại ngựa bình thường. Nó không làm theo lệnh của chủ ngay cả khi bị quất roi. Chỉ khi người chủ điên lên và quất mạnh vào nó thì nó mới chạy.
Loại cuối cùng là loại ngựa kém. Nó không chạy ngay cả khi bị quất roi mạnh. Người chủ không còn cách nào khác phải vụt thật mạnh làm nó đau thấu xương. Sau đó con ngựa bị thương sẽ biết chạy nhanh.
Sau đó Thích Ca Mâu Ni giảng về bốn loại người.
Loại thứ nhất cảnh giác khi biết được bản chất vô thường của cuộc sống. Họ tinh tấn và nỗ lực để trở thành sinh mệnh mới. Họ giống như loại ngựa thượng hạng.
Loại thứ hai không nhanh nhạy. Nhưng sau khi chứng kiến cuộc sống thế gian hoa nở hoa tàn, trăng tròn rồi khuyết, đời người lúc thăng lúc trầm, họ dù sao cũng kịp thời tự mình thúc giục, không dám buông lơi. Họ giống như loại ngựa tốt.
Loại thứ ba phải mất nhiều thời gian hơn để học được một cách khó khăn. Chỉ đến khi gia đình chịu thống khổ hoặc chính bản thân họ gặp tai ương thì mới bắt đầu tỉnh ngộ và thiện đãi sinh mệnh.
Loại cuối cùng nói đến những người không chịu hối tiếc cho đến khi bị ốm nặng và đang trên bờ vực của cái chết. Lúc đó họ mong muốn có một cơ hội để sửa chữa những lỗi lầm đã mắc phải trong cuộc đời để có một sự khởi đầu mới. Nhưng rất có thể đã là quá muộn.
( Theo Chánh Kiến)