Không quan trọng học lực, ngoại hình xấu đẹp, hoàn cảnh ra sao,… trẻ em ở Mỹ đều rất tự tin, năng động. Các bé hiểu rằng, mỗi người đều đặc biệt theo cách riêng và không cần so sánh bản thân mình với ai cả. Vậy trẻ Mỹ có được sự tự tin này từ đâu?
1. Cha mẹ Mỹ dành tình yêu vô điều kiện cho con
Các nhà tâm lý học tin rằng, sự tự tin của con trẻ phần lớn có nguồn gốc từ tình yêu thương vô điều kiện của cha mẹ dành cho con mình.
Cụ thể là gì? Ngay từ khi trẻ mới chào đời, cho đến suốt cuộc sống sau này, cha mẹ Mỹ luôn để con biết rằng: dù con mập mạp hay còi cọc, khỏe mạnh hay ốm yếu, thông minh hay chậm chạp, biết nghe lời hay nghịch ngợm, cao hay lùn, đẹp hay xấu…. bố mẹ đều luôn yêu con và nuôi dạy con thành một người độc lập, trưởng thành. Điều này khiến trẻ con Mỹ rất tự tin vì chúng biết, mình không cần phải so sánh với ai và dù có ra sao, chúng vẫn luôn nhận được sự ủng hộ vô điều kiện từ cha mẹ.
Với những đứa trẻ Việt, từ bé đã bị mẹ so sánh về cân nặng, chiều cao, lớn lên lại bị áp lực bởi điểm số, bằng cấp. Nhiều cha mẹ Việt thường tỏ ra ngần ngại trong việc thể hiện tình yêu với con và trước mặt người lạ, luôn cố tình chê con để cho bé cảm thấy bản thân cần cố gắng. Tuy nhiên, cách làm này là sai lầm. Đứa trẻ sẽ cảm thấy tự ti vì chúng không bằng người khác, và cha mẹ chúng dường như cũng không hài lòng về chúng.
Lúc này trong lòng trẻ sẽ tự hoài nghi chính mình, đánh mất sự tin vào bản thân. Nếu cha mẹ cứ đặt ra tiêu chuẩn quá cao thiếu thực tế cho trẻ thì khi lớn lên trẻ sẽ trở nên căng thẳng, lo lắng, suy tính thiệt hơn.
2. Trẻ em Mỹ được tôn trọng như một người trưởng thành
Lòng tự trọng là một phần tạo nên sự tự tin của con người. Trẻ nhỏ cũng có lòng tự trọng và cần được mọi người tôn trọng. Các trường học và cả gia đình ở Mỹ luôn dạy trẻ tôn trọng lẫn nhau. Một đứa trẻ có thể không giỏi toán nhưng lại có tài lãnh đạo, một cô bé có thể không giỏi văn nhưng lại vẽ rất đẹp… Tất cả các bé đều có ưu điểm riêng và đều phải được tôn trọng, giúp đỡ để phát huy tài năng của mình.
Các trường học và gia đình ở Mỹ còn luôn đề cao “giáo dục cổ vũ” và “giáo dục tôn trọng”. Các giáo viên ở trường rất tôn trọng học sinh. Bất kể câu hỏi của học sinh có ngô nghê đến đâu, các giáo viên đều trả lời rất tận tình, và thường kèm theo những câu nói động viên như: “Đây là một câu hỏi rất thú vị” hay “Em đã hỏi đúng vấn đề quan trọng nhất”… Giáo viên luôn giúp trẻ cảm thấy thoải mái và can đảm nêu ý kiến. Trẻ em lớn lên trong một môi trường như vậy liệu có thể không tự tin?
Còn các phụ huynh Việt Nam thường chỉ cho phép các con tập trung vào những môn học mà bố mẹ định sẵn, khi trẻ muốn thử làm gì đó hoặc có ý kiến riêng, bố mẹ sẽ lập tức phủ định và đưa ra nhiều lý do. Cứ như vậy, sự tự tin và suy nghĩ độc lập của trẻ sẽ bị bóp nghẹt từng chút một.
Trẻ em ở Mỹ còn được tôn trọng như một người trưởng thành: Bố mẹ vào phòng con phải gõ cửa, muốn thay đổi đồ đạc trong phòng con phải có sự đồng ý của con, những gì liên quan đến con đều phải nói với con, nhật ký của con thì không được quyền mở ra đọc…. Mẹ Mỹ biết rằng, một đứa trẻ không được tôn trọng không chỉ không tự tin, mà còn không biết tôn trọng người khác, bởi vì không có ai làm gương cho trẻ thấy.
Các nhà giáo dục đã rút ra kết luận sau những cuộc nghiên cứu sâu rộng như sau: Trong quá trình trưởng thành của trẻ, điều quan trọng nhất là xây dựng cho trẻ sự tự tin, chỉ khi tự tin thì trẻ mới có sức mạnh để khắc phục khó khăn trong cuộc sống, sống với thái độ cố gắng, dám nghĩ dám làm.
Vì vậy khi trẻ còn nhỏ, điều mà cha mẹ cần làm không phải là để trẻ học được bao nhiêu chữ, học thuộc bao nhiêu bài thơ, mà là phải tôn trọng cảm giác dù nhỏ nhất của trẻ, xây dựng cho trẻ sự tự tin.
Video: Sự khác biệt giữa hai nền giáo dục Anh và Việt Nam qua hai sản phẩm của hai nền giáo dục. (Nguồn: Vu Bien)
3. Trẻ tự tin khi được khuyến khích và đánh giá cao
Ai cũng muốn được khẳng định và khen ngợi, nếu một đứa trẻ cảm thấy mình được người khác thừa nhận rằng trẻ quan trọng, có ý nghĩa với người khác thì trẻ sẽ cảm thấy vui vẻ, có cảm giác được khẳng định mình.
Các trường học ở Mỹ thường tổ chức các chương trình văn nghệ, mỗi đứa trẻ sẽ lên và trình bày một tài năng của mình. Các phụ huynh sẽ ngồi ở dưới, cùng lấy máy quay để ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ. Và đương nhiên, tiết mục nào cũng nhận được những tràng pháo tay nhiệt tình nhất. Sự tự tin luôn được khuyến khích ở Mỹ. Khi một đứa trẻ được mọi người đánh giá cao, chúng sẽ tự tin hơn và muốn khẳng định mình hơn.
Ngược lại, những đứa trẻ hay bị khiển trách, phê bình, thậm chí mỉa mai sẽ cảm thấy mình luôn thất bại, mặc cảm, sẽ phủ nhận khả năng của chính mình, sinh ra tâm lý tự ti, từ đó mất đi nhiệt tình trong học tập và cuộc sống.
Bắt đầu từ lớp một, các bé ở Mỹ sẽ luân phiên làm cán bộ lớp, tất cả đều được phát biểu trên bục và phát biểu thế nào cũng được. Có những bạn nói vấp váp, câu trước không khớp câu sau, nhưng giáo viên vẫn sẽ động viên và khen ngợi học sinh đó rất dũng cảm.
Giáo viên ở Mỹ luôn có nhiều cách tìm ra ưu điểm của học sinh để khen ngợi và tránh những khiếm khuyết của trẻ. Lâu dần, những điểm tốt của trẻ sẽ càng ngày càng tốt hơn, sở trường sẽ càng lúc càng giỏi. Trẻ sẽ tìm được sự tự tin nhờ những sở trường của mình.
4. Cha mẹ Mỹ rất tin tưởng vào con cái
Có bao giờ bạn nghe thấy một cuộc đối thoại kiểu như: “Mẹ ơi con thấy cái áo này hơi nóng” và sau đó người mẹ sẽ đáp lại: “Con mặc vào đi. Nóng gì mà nóng”. Mẹ Việt có thể từ chối ý kiến của con và cho rằng lời nói của trẻ không chính xác nên không tin tưởng vào cảm nhận của một đứa trẻ. Tuy nhiên mẹ Mỹ thì không.
Những đứa trẻ nhiều lần bị chính cha mẹ mình từ chối và phản đối ý kiến lâu dần sẽ mất tự tin và tư duy độc lập. Cha mẹ Mỹ luôn cố gắng tin tưởng vào cảm xúc và quan sát của con mình, để ý đến ý kiến cá nhân của trẻ. Khi trẻ muốn thử điều gì, mẹ Mỹ sẽ cho con cơ hội thực hiện. Điều đó khiến trẻ con ở Mỹ có cơ hội để tự tin hơn.
Một người thật sự tự tin không dựa vào những giá trị bên ngoài như học lực, thành tựu công việc, tiền bạc, ngoại hình mà là những giá trị mà bản thân người đó nhận thức được ở chính mình.
Hãy dạy con như mẹ Mỹ, và ta sẽ có được một thế hệ trẻ em mới, tự tin và tự chủ hơn.
Hồng Liên (t/h)
