Người xưa rất tin vào số phận, họ thường nói “Sống chết có số, phú quý do Trời”. Điều gì đã được định trước trong mệnh thì dù người ta có muốn hay không cũng sẽ xảy ra. Thản nhiên đối mặt thì vô tư thanh thản, cố chấp cưỡng cầu chỉ phiền não, khổ đau. Câu chuyện của tác giả Thiên Sứ dưới đây là một ví dụ đáng suy ngẫm về câu nói này.
Ông ngoại tôi đã mất nhiều năm vì vậy tôi không thể nhớ rõ ông trông như thế nào. Nhưng tôi vẫn thường nghe mẹ kể một số câu chuyện về ông, đặc biệt là những lần ông xem bói cho người có duyên đều khiến tôi khó mà quên được.
Khi ông ngoại còn sống, ông rất thích xem bói. Tuy nhiên, ông không kiếm sống bằng nghề bói toán mà chỉ chăm chăm vào những cuốn sách bói toán mỗi khi nhàn rỗi. Thỉnh thoảng ông mới bói cho người ta một lần, cũng không thu tiền. Ông nói ông chỉ bói cho những người có duyên.
Mùa hè năm đó, em gái mợ tôi tên là Hạ Phương đến thăm nhà ông ngoại. Vì mọi người khi nói chuyện thường nói ông có thể xem bói chính xác, nên Hạ Phương đã nhờ ông bói cho một quẻ. Ông ngoại không khước từ, sau khi hỏi rõ ngày sinh bát tự của cô, ông đã bói cho cô một quẻ.
Bói xong, ông sững sờ một lúc, Hạ Phương cảm thấy hơi lạ bèn hỏi: “Chú ơi, mệnh của cháu thế nào ạ?”
Ông ngoại suy nghĩ một hồi, cuối cùng nói: “Cháu sẽ sinh được một trai một gái, cuộc sống khá tốt. Còn sau 38 tuổi, quẻ hiện ra là trống không, không có gì cả”.
Hạ Phương hỏi lại: “Trống không có nghĩa là sao ạ?”
Ông ngoại thở dài: “Thiên cơ không thể tiết lộ, đến lúc đó tự nhiên sẽ biết”.
Sau khi Hạ Phương ra về, những người hàng xóm, cả bà ngoại, cậu, dì đều có chút tò mò nên đã hỏi ông quẻ đó là như thế nào. Ông ngoại thở dài một hồi rồi nói: “Sau 38 tuổi là quẻ rỗng, cũng chính là cô ấy chỉ có tuổi thọ 38 tuổi”.
Nghe vậy bà ngoại, cậu, dì đều nói không tin. Ông ngoại cười cười nói, không tin thì coi như nghe một câu chuyện vậy, không có gì đâu. Mấy người hàng xóm đến chơi lúc đó cũng không biểu đạt ý kiến gì.
Đợi sau khi đi về, những hàng xóm đó mới bàn tán xôn xao với người trong thôn, họ cười cợt nói: “Người ta nói ông già kia bói chuẩn, bây giờ xem ra chỉ là nói hươu nói vượn. Hai cô nương nhà lão Hạ mới 18, khỏe mạnh chẳng có bệnh tật gì mà ông ấy nói rằng người ta chỉ thọ 38 tuổi”.
“Đúng vậy, xem ra câu ca dao kia nói cũng không sai”.
“Nói gì cơ?”
“Chửi người không đau thì coi quẻ không linh” đó. Sau khi mọi người được một trận cười hả hê thì câu chuyện cũng dần rơi vào quên lãng.
Thời gian trôi nhanh, trong nháy mắt mấy năm đã qua đi. Vào mùa hè năm nay, sau khi làm xong việc đồng áng, ông ngoại đi khắp trong thôn ngoài thôn. Vào một buổi tối chạng vạng, khi người cậu thứ hai vừa bước vào nhà, ông ngoại liền kêu cậu dừng lại và nói: “Tiểu Quốc, mấy ngày nay cha đi khắp nơi quanh đây và chọn được một miếng đất chôn cất, đang…”
Ông ngoại còn chưa nói hết cậu đã rất tức giận ngắt lời ông và nói: “Cha, sức khỏe cha còn rất tốt, cha chọn đất mồ mả gì chứ?!” Ông ngoại còn muốn nói thêm, nhưng cậu hai đã vô cùng tức giận không nghe ông nói mà quay về phòng mình. Vì thế, ông ngoại thở dài và cũng không nói nữa.
Thoáng cái đã đến mùa thu, một ngày nọ, ông ngoại vẫn đang khoẻ mạnh đột nhiên bị ngã ở bên ngoài. Sau khi được cậu nhỏ và những người khác đỡ về nhà, liền nằm liệt giường không dậy nổi. Mẹ, cậu và dì tất cả đều về nhà thăm ông. Ông nằm trên giường lặng lẽ ngủ mê man, ai chào ông thì ông mở mắt ra xem là ai rồi nói đôi câu với người ấy, sau đó lại nhắm mắt ngủ tiếp.
Vào nửa đêm 2 tuần sau đó, ông ngoại tôi đã ra đi một cách nhẹ nhàng, thanh thản. Trong khi người nhà đang giải quyết việc hậu sự cho ông ngoại, người chú thứ hai bỗng nhiên giậm chân và nói: “Ôi! Vào mùa hè, cha đã nói với tôi rằng ông đã chọn một miếng đất mồ cho mình. Lúc đó tôi rất tức giận. Tôi nói ông sức khỏe còn tốt, chọn đất mồ mả gì chứ, thì ra ông đã sớm biết mình sẽ đi… “
Năm tháng thoi đưa, thoát cái đã 10 năm trôi qua. Mùa thu năm nay, mợ tôi từ một thành phố xa nhà về thăm bà ngoại. Khi cả gia đình đang quây quần trò chuyện, mợ mới nhắc đến người em thứ hai Hạ Phương của mình, và nói rằng cô ấy đã qua đời vì một cơn bạo bệnh vào mùa xuân, bỏ lại hai đứa trẻ, một trai và một gái, một đứa 16 tuổi còn một đứa 15. Mợ còn nói, cô ấy được gả vào một gia đình có điều kiện, công việc của người chồng cũng tốt. Cuộc sống của cô ấy là tốt nhất trong số mấy chị em. Ngay cả người trong thôn đều ngưỡng mộ, chỉ tiếc là không có phúc.
Nghe đến đây mọi người đều nói rằng, họ cảm thấy tiếc cho Hạ Phương, người chú nhỏ vô tình hỏi mợ một câu: “Nhị tỷ năm nay bao nhiêu tuổi rồi?”
Mợ nói: “38 tuổi rồi”
Lúc này, bà ngoại chợt nhớ lại chuyện ông ngoại xem bói cho Hạ Phương 20 năm trước, nói rằng cô ấy chỉ có thể sống 38 tuổi. Sau đó bà ngoại hỏi mọi người: “Còn nhớ 20 năm trước, cha của các con xem bói cho Hạ Phương và nói Hạ Phương chỉ có thể sống 38 tuổi không? Ông ấy không nói bừa, chỉ là chúng ta không tin mà thôi”.
Những người trong nhà ngay lập tức nhớ lại sự việc đó, bởi vì họ đều có mặt khi ông ngoại xem bói cho Hạ Phương. Vì vậy mọi người ai cũng ngừng nói chuyện mà trầm ngâm suy nghĩ.
Cổ nhân tin rằng mọi sự trong đời đều đã được an bài, tựa như một kịch bản vậy. Bởi thế mà một số người có khả năng đặc biệt như thầy bói, nhà tiên tri có thể nhìn thấu quá khứ, tương lai mà tỏ tường vận mệnh. Một người nếu có thể hiểu được “số phận” sẽ sống thuận theo tự nhiên, bình thản đối mặt mọi chuyện, không vì được mất thế gian mà sinh ra sầu não. Giống như người ông trong câu chuyện trên đã sớm lo liệu hậu sự và ra đi một cách nhẹ nhàng thanh thản.
Hồng Liên