Mới đây, Marsha Sue Ivins (sinh ngày 15/4/1951), một cựu phi hành gia của NASA đã mô tả lại cuộc sống của họ bên ngoài vũ trụ trong một bài viết đăng trên tạp chí Wired.
Tôi đã có 55 ngày trong không gian, 5 sứ mệnh nghiên cứu theo chương trình của NASA. Trong thời gian đó, tôi nhận thấy rằng, việc ở ngoài không gian không chỉ có những khoảnh khắc hấp dẫn hay ngoạn mục, mà còn là sự tổng hòa của nhiều yếu tố huyền ảo đan xen sự buồn tẻ. Nó có thể đông đúc, ồn ào và đôi khi là cả khó chịu.
Mọi người đều nghĩ rằng, sẽ rất căng thẳng và lo lắng khi ngồi trên bệ phóng với 3.500 tấn nhiên liệu bên dưới. Nhưng sự thật là: khoảng hai giờ sau khi lên được trên tàu con thoi và chờ đợi cất cánh, bạn sẽ không có việc gì để làm, thậm chí nhiều người còn giết thời gian bằng cách đi ngủ. Bạn sẽ ở trạng thái như bị gói trong bao khoai tây, trong khi hệ thống sẽ tiếp tục với hàng nghìn lượt kiểm tra trước khi phóng.
Tàu con thoi mất khoảng 8,5 phút để lên quỹ đạo bay. Nó sẽ tăng tốc dần dần cho đến khi đạt được vận tốc là 28.000 km/h. Lúc này, bạn đã thực sự ở trong quỹ đạo. Ở môi trường không trọng lực, dạ dày của bạn sẽ lép kẹp, các chất lỏng trong cơ thể sẽ chảy ngược lên đầu và bạn sẽ có cảm giác cơ thể cao thêm 5 cm. Nhưng điều đó không có ý nghĩa gì lắm bởi bất cứ người nào ở trên này cũng sẽ cao thêm chừng ấy.
Khi chất lỏng trong cơ thể chạy lên trên, tôi cảm thấy buồn nôn và đau đầu khủng khiếp. Để loại bỏ cảm giác này, chúng tôi phải bình tĩnh và cố gắng sử dụng thị giác để định vị lại vị trí của mình trong không gian. Mất vài ngày để dạ dày ổn định trở lại và khi đó chúng tôi mới có cảm giác thèm ăn.
Ngủ – điều tưởng chừng như đơn giản nhất trên Trái Đất lại là một trong những trải nghiệm kỳ lạ nhất khi ở trên không gian. Trong tàu con thoi, bạn có thể buộc túi ngủ cố định vào tường, mặt sàn hay bất cứ nơi nào mình muốn, giống như đi cắm trại vậy. Có một cái lỗ trong túi ngủ với kích thước đủ lớn để bạn có thể thò tay ra ngoài khóa túi ngủ lại bằng móc dán nhằm tăng thêm cảm giác an toàn bên trong. Cuối cùng bạn cần buộc đầu vào gối để cổ được nghỉ ngơi trong khi ngủ.
Trong các chuyến bay, tôi thường không ăn được nhiều. Tôi không có cảm giác thèm ăn như khi ở trên Trái Đất, nhưng giữa môi trường không trọng lực và sự thay đổi của các dòng chảy trong cơ thể, mọi thứ đều có vị hoàn toàn khác biệt. Chocolate mang theo có vị như sáp. Do không thể đun nấu trong môi trường không trọng lực nên thức ăn phải được nấu chín sẵn sau đó làm thành dạng khô và đóng gói trong chân không. Mỗi khi muốn ăn, các phi hành gia phải cho thêm một chút nước rồi làm nóng bằng lò vi sóng.
Tôi hay ngủ ở sàn giữa của tàu con thoi trên hầu hết các chuyến bay. Nhiệt độ ở đây là khoảng -6 độ C nên tôi phải mặc 4 lớp quần áo và nhét tay vào trong túi khi ngủ. Đôi khi tôi làm ấm thức ăn và cho vào túi ngủ để chườm nóng. Vào 2 đêm cuối trong chuyến bay kết thúc hành trình của mình, tôi ngủ trên sàn bay và túi ngủ thì được treo dưới cửa sổ phía trên đầu. Vị trí đặc thù của tàu con thoi khiến hình ảnh Trái Đất xuất hiện trên những khung cửa sổ. Khi tỉnh dậy, tôi có cảm giác cả thế giới như đang ở trước mặt và chỉ có mình tôi trong khoảnh khắc đó.
Những người lần đầu làm việc trên tàu con thoi đều cảm thấy lo lắng và họ thường phải mất hàng giờ thậm chí cả ngày để hoàn thành công việc trước khi có thể dừng lại ngắm Mặt Trời mọc. Trong quỹ đạo bay của mình, phi hành gia có thể nhìn thấy hiện tượng này 16 lần một ngày.
Người tham gia các chuyến bay lúc nào bận rộn với việc bảo dưỡng, thực hiện các thí nghiệm, theo dõi hoạt động của robot, v.v… Đối với tôi, đó là công việc vô cùng khó khăn, căng thẳng nhưng cũng có rất nhiều điều mới mẻ khi ở trên đó. Trên Trái Đất, bất kỳ ai cũng có thể tiếp cận hay chạm vào bạn nếu họ muốn nhưng trong không gian, bạn hoàn toàn ngoài tầm với của mọi người.
Phi hành gia có thể liên lạc với mặt đất hay gửi email, nhưng họ sẽ không thể làm gì với những lo lắng thường ngày như việc trả hóa đơn hay cho chó ăn. Tất nhiên là những lo lắng này thường biến mất khi con tàu đang ở rìa của bầu khí quyển nhưng chúng sẽ quay lại ngay khi tôi trở về.
Tai trong (inner ear), bộ phận giúp cơ thể giữ được thăng bằng khi di chuyển trên Trái Đất sẽ tạm dừng hoạt động khi bạn ở ngoài không gian. Khi trở lại Trái Đất, các Phi hành gia bạn sẽ phải học lại cách di chuyển trong môi trường có trọng lực và việc ngã khi bị quay đầu là… bình thường. Các cơ không sử dụng trong thời gian dài cũng sẽ phải được điều chỉnh lại để thích nghi với hoạt động hàng ngày như đi bộ, đứng hay cầm nắm đồ vật. Quá trình này có thể mất vài ngày, hoặc vài tuần.
Theo Vnexpress