Những nhà cai trị Inca khi chinh phục được các lãnh địa trên khắp Nam Mỹ đã rất chú trọng vào việc cống nạp. Thậm chí, những người quá nghèo và không có khả năng cống nạp cũng phải trả một cái gì đó, chẳng hạn như… chấy. Tại sao vậy?
Người ta thường nói không có điều gì chắc chắn trong cuộc sống này ngoại trừ cái chết và thuế. Điều này có thể thấy rõ trong suốt quá trình phát triển của lịch sử, khi các nhà nước khác nhau tìm cách áp đặt nhiều hình thức đánh thuế cho người dân của mình.
Trong nhiều trường hợp, các loại thuế phí được đặt ra không nhằm mục đích thu lợi, mà được xem như một phương tiện kiểm soát dân chúng hiệu quả.
Ví dụ điển hình nhất phải kể đến là Đế Chế Inca, đế quốc tiền Columbus lớn nhất thế giới. Đây được xem là một chính quyền có những bước hoạch định mạnh mẽ mở rộng lãnh thổ trên khắp Nam Mỹ.
Việc mở rộng lãnh thổ của họ thường được tiến hành thông qua một tổ hợp các phương thức khác nhau, bao gồm các cuộc chinh phạt quân sự, những cuộc tấn công dữ dội vào cộng đồng để nắm quyền lãnh đạo và đôi khi chỉ đơn thuần là một thỏa hiệp mua bán hòa bình. Những thỏa hiệp này cho phép người Inca đổi hàng hóa và sự giàu có để lấy lòng trung thành.
Nhưng điều quan trọng nhất đối với đế chế Inca chính là triều cống.
Mặc dù những nhà cai trị Inca cho phép các lãnh địa mà họ chinh phục được duy trì bản sắc văn hóa, giữ lại ngôn ngữ, nhưng họ rất chú trọng vào việc cống nạp. Những cống vật này thường được giao nạp dưới hình thức hàng hóa hoặc lao động.
Cũng giống như nhiều tộc người khác trong thời kỳ cổ đại, người Inca không có tiền tệ hoặc thị trường trao đổi. Thay vào đó, đá quý và vàng được sử dụng chủ yếu cho các nghi thức tôn giáo và cúng tế Thần Mặt Trời.
Do vậy tộc người này thường nhìn nhận các loại hàng hóa, nguồn lao động và sản phẩm chăn nuôi là những món quà giá trị được gửi đến vương quốc của mình. Nhưng những cống vật này không chỉ mang giá trị về lợi nhuận và vật chất. Thực tế đây là một phương tiện để đảm bảo rằng lãnh địa bị chinh phục sẽ trung thành với người lãnh đạo mới của họ.
Đó cũng là lý do khiến người Inca xem cống vật như một trong những phần quan trọng nhất trong hệ thống chính trị của mình. Họ áp đặt cống vật lên tất cả mọi người và không một ai được miễn nộp cống vật. Cứ mỗi 4 tháng, người dân phải cống nạp một lần.
Đối với những người quá nghèo, già cả và ốm yếu không có khả năng cống nạp, họ sẽ phải trả một cái gì đó tương xứng. Cụ thể, họ được yêu cầu thu nhặt một ống đầy những con chấy sống. Thật kỳ lạ phải không? Chấy cũng được xem là cống vật cho đế chế Inca.
Vậy giá trị của một ống chấy sống là gì? Đó là thứ hoàn toàn vô giá trị và không khó để thu nhặt. Nhưng bằng cách làm này, đế quốc Inca đã củng cố mạnh mẽ cho ý tưởng rằng việc cống nạp là cực kỳ quan trọng. Thời gian ban đầu, việc này có thể khá vô lý, nhưng khi xem xét lại sự thống trị của đế chế Inca bạn sẽ thấy điều đó cũng rất có ý nghĩa.
Trong quá khứ, mặc dù đế chế Inca có lãnh thổ trải rộng khắp miền Tây nước Mỹ, nhưng họ vẫn tiếp tục mở rộng vùng đất của mình. Tuy nhiên vấn đề là việc đi lại trong thời kỳ đó không hề dễ dàng. Vì vậy tộc người này đã cố gắng làm việc chăm chỉ để xây dựng hệ thống giao thông để việc di chuyển thuận tiện hơn, nhất là khi người Inca không hề dùng vật cưỡi để đi lại hoặc tạo ra những loại xe chuyên chở.
Chính vì lẽ đó mà đối với một đế chế hùng mạnh, việc duy trì quyền kiểm soát dân số đang ngày càng tăng sẽ quan trọng hơn việc cần đến nhiều lực lượng hỗ trợ sức mạnh. Theo đó, khi các cá nhân thực hiện những quy định được ban bố, họ sẽ cho thấy sự đồng thuận và vinh danh đối với nhà lãnh đạo. Điều này đã giúp đế chế củng cố được quyền lực của mình.
Và ngay cả người nghèo cũng phải tỏ lòng tôn kính bằng một hành động tượng trưng trong việc tiếp nhận mệnh lệnh của các nhà cai trị. Hay nói cách khác họ sẽ có ít sự phản đối khi phải chi trả một phần tài sản mới của mình cho các nhà cai trị.
Trên hết, khi cuộc sống của một gia đình nghèo đói được cải thiện họ sẽ quen với việc thực hiện quy định trả tiền cống nạp. Thực tế cho thấy sự cống nạp này chỉ là một hình thức thuế phí khác.
Mặc dù việc cống nạp như vậy không quá khắt khe và dễ chịu hơn so với những quốc gia còn lại, nhưng một số người sẽ chế giễu ý tưởng chấp nhận những con chấy như một hình thức cống nạp cho nhà cầm quyền.
>>> Loài người diệt vong vô số lần, biết được nguyên nhân sẽ khiến bạn sửng sốt
>>> Thần Inti – Vị Thần Mặt Trời đã khai sáng nền văn minh Inca
>>> Bí ẩn về hệ thống đường bộ xuyên lục địa dài 40.000km từ thời cổ đại
Tú Văn, theo VTN