Tửu và sắc xưa nay từng khiến anh hùng bao phen khốn đốn. Trương Phi vì rượu mà không ít lần rơi vào tình thế nguy cấp. Uống rượu hại thân, thần trí điên loạn. Không những thế, cuối đời cái chết của ông cũng liên quan đến rượu.
Trương Phi tự là Ích Đức hay thường gọi là Dực Đức vốn là người Trác Châu, tỉnh Hà Bắc. Là một mãnh tướng dưới trướng Lưu Bị, ông nổi tiếng là người ngay thẳng nhưng tính tình nóng nảy lại hay uống rượu, mỗi lần uống rượu xong là tính tình điên loạn thường hay hành hạ binh lính dưới quyền.
Năm 196, sau khi nắm được quyền lớn trong triều và thao túng Hán Hiến Đế, Tào Tháo bắt đầu tính đến việc diệt trừ Lưu Bị ở Từ Châu cùng Lã Bố đóng quân ở thành Tiểu Bái gần đó. Tuy nhiên lúc này Lưu Bị làm châu mục Từ Châu, được muôn dân trăm họ tôn kính, lại thêm kết thân với Lã Bố, nếu cất quân gây chiến rất dễ thảm bại. Bấy giờ 1 mưu sĩ của Tào là Tuân Úc nói: ”Nay Hứa Đô mới dựng, chưa được vững vàng, chưa nên hấp tấp cất quân. Tôi xin hiến một kế, gọi là kế ‘Hai hổ tranh ăn'”.
Lưu Bị bây giờ lĩnh ở Từ Châu, nhưng chưa có chiếu mệnh. Vậy minh công nên tâu Hoàng thượng giáng chiếu cho y được thực thụ làm chức mục Từ Châu; nhân thể đưa cho Lưu Bị một bức mật thư sai y giết Lã Bố. Nếu Lưu Bị tuân lệnh giết được Lã Bố thì y mất tay phù tá; nếu không giết nổi thì Lã Bố giết y. Thế gọi là “hai hổ tranh ăn”. Tào Tháo nghe có lý liền tâu xin chiếu mệnh phong cho Lưu Bị làm Chinh Đông tướng quân, Nghi thành đình hầu, lĩnh mục Từ Châu, lại gửi thêm một phong mật thư.
Lưu Bị ở Từ Châu thấy có sứ nhà vua đến, vội ra lạy tạ rồi thết đãi sứ giả. Sứ nói: “Ngài được ân điển này, đều là nhờ có Tào thừa tướng hết lòng tiến cử”. Lưu Bị tạ ân, Sứ lúc này mới đưa mật thư ra, Bị xem xong nói rằng: ”Việc này xin để thong thả cho tôi luận bàn”.
Hôm sau, Lã Bố lại mừng. Lưu Bị cho ra mời vào. Bố nói: “Nghe ngài mới được ân mệnh triều đình, nên tôi đến mừng”. Bị cám ơn. Trong khi ấy Trương Phi cầm gươm đợi ở cổng đường, định Lã Bố ra thì giết. Lưu Bị trông thấy vội vàng ngăn lại. Lã Bố kinh hãi, nói rằng: “Dực Đức chỉ lăm lăm giết ta, là cớ làm sao?” Trương Phi rằng: “Tào Tháo bảo nhà ngươi là tên vô nghĩa, bảo huynh ta giết ngươi”.
Lưu Bị vội vàng quát Trương Phi ra, mời Lã Bố vào hậu đường, nói rõ đầu đuôi, rồi đưa mật thư của Tào Tháo cho Lã Bố xem. Lã Bố xem xong thư, khóc mà rằng: ”Ấy là tên giặc Tào muốn cho hai chúng ta không được hòa với nhau đó”. Lưu Bị nói: ”Xin huynh đừng lo. Tôi quyết không bao giờ làm điều bất nghĩa ấy”. Lã Bố hai ba lần bái tạ.
Hôm sau Lưu Bị tiễn sứ giả về kinh; dâng biểu tạ ân và đưa thư trả lời Tào Tháo, nói xin để thong thả sẽ làm. Sứ về kinh vào ra mắt Tào Tháo, thuật chuyện Huyền Đức không giết Lã Bố. Tào Tháo mới hỏi Tuân Úc: ”Kế ấy không xong làm thế nào?” Úc nói: “Tôi lại có một kế nữa, gọi là kế “Xua hổ nuốt sói”. Tháo nói: ”Kế ấy thế nào?”
Tuân Úc: “Tướng quân nên sai người đi hỏi thăm Viên Thuật, rồi mật bảo Thuật rằng: Lưu Bị dâng mật biểu muốn lấy Nam Dương, Thuật tất giận đánh Lưu Bị. Minh công thì đưa chiếu rõ ràng sai Lưu Bị đánh Viên Thuật. Hai bên đánh nhau, Lã Bố tất sinh bụng khác thế gọi là: Xua hổ cho nó nuốt sói”. Tháo ưng ý lắm, theo y vậy mà làm.
Lưu Bị ở Từ Châu lại nghe có sứ vua đến, ra thành mời đón vào. Bị mở chiếu ra đọc, chiếu sai Lưu Bị khởi binh đánh Viên Thuật. Lưu Bị vâng lệnh, tiễn sứ về nước. My Chúc, một mưu sĩ nói: “Đây lại là kế của Tào Tháo”. “Đành là kế của Tào, nhưng mệnh vua thì phải vâng theo”, Bị nói rồi lập tức điểm quân mã, kéo đi ngay hôm ấy. Trước khi đi Lưu Bị hỏi Quan, Trương: “Trong hai đệ, ai giữ nổi được thành?”
Quan Công thưa: “Đệ xin giữ”. Lưu Bị nói: “Ta sớm tối nào cũng cần đến đệ bàn việc, rời nhau làm sao được?” Trương Phi xin giữ. Lưu Bị bảo Phi rằng: ”Đệ thì giữ làm sao được! Một là đệ rượu vào hung hăng lên, đánh lính tráng, hai là làm việc gì cũng coi thường, không chịu nghe ai can gián. Ta không đành lòng”.
Phi nói: ”Từ giờ trở đi đệ xin không uống rượu, không đánh lính tráng, ai can bảo gì đệ cũng xin nghe theo”. Lưu Bị nói: ”Đã đành như thế, nhưng ta vẫn chưa yên tâm. Đệ nên mời Trần Đăng lại đây để giúp; sớm chiều từ nay phải bớt uống rượu, đừng để hỏng sự mới được”. Lưu Bị dặn dò đâu đấy cả rồi, dẫn ba vạn quân mã bộ, rời Từ Châu sang Nam Dương của Viên Thuật.
Trương Phi ở nhà giữ việc Từ Châu. Một hôm nổi hứng mở yến tiệc. Mời các quan đến ăn. Các quan ngồi đâu đấy rồi, Trương Phi mới nói: “Khi anh ta đi, có dặn nên bớt uống rượu, sợ rằng say sưa rồi hỏng việc, vậy xin mời các quan hôm nay uống một bữa thực say, rồi từ mai trở đi, cấm hẳn không ai được uống nữa, phải giúp ta giữ thành trì”.
Trương Phi nói xong, đứng dậy cầm chén mời các quan. Khi đến trước mặt Tào Báo, Báo từ chối: “Tôi theo thiên giới không uống rượu”. Phi nói: “Hảo hán đánh nhau trên sa trường, sao lại không uống rượu? Hôm nay, ta muốn ông uống một chén”. Tào Báo sợ quá cố uống một chén. Trương Phi cầm chén mời tất cả các quan rồi rót một cốc thật to cho mình, hớp một hớp hết nhẵn lại rót cốc nữa, làm một chập đủ mười cốc rượu đầy.
Lúc bấy giờ say quá, Trương Phi lại đứng dậy cầm chén đi vòng mời các quan, khi đi đến trước Tào Báo, Báo nói: “Tôi thật không sao uống được nữa”. Phi nói: “Ông vừa uống được sao bây giờ lại chối”. Báo nhất định không uống. Trương Phi bấy giờ say rượu nóng tính nổi giận mắng rằng: “Ông dám trái tướng lệnh, đáng đánh một trăm roi”.
Trần Đăng can rằng: “Khi Huyền Đức đi dặn ông như thế nào?” Phi nói: ”Ông là quan văn, chỉ coi việc văn thôi, đừng có quản ta ở đây?” Tào Báo không làm sao được, kêu rằng: “Xin Dực Đức nể mặt con rể tôi mà tha lỗi cho tôi!” Phi hỏi: ”Rể ông là ai?” Báo thưa: “Lã Bố!” Phi giận lắm mắng rằng: ”Ta vốn không muốn đánh ông, nay ông lại đem Lã Bố dọa ta, thì ta đánh, đánh ông cũng như đánh tên Lã Bố”. Các quan xô cả lại can cũng không được.
Tào Báo trở về, giận quá, ngay đêm hôm ấy sai người cầm phong thư, đi tắt đến Tiểu Bái, vào ra mắt Bố, kể hết đầu đuôi chuyện Trương Phi vô lễ. Trong thư lại nói rằng: “Lưu Bị đã sang Hoài Nam, đêm hôm nay nhân Trương Phi say rượu, kéo quân đến đánh úp lấy Từ Châu, là một dịp ít có, không nên để lỡ”.
Lã Bố xem xong thư, lập tức mặc áo giáp lên ngựa, dẫn 500 kỵ mã đi trước, sai Trần Cung dẫn đại quân đi sau. Tiểu Bái cách Từ Châu có bốn năm mươi dặm, đi một thôi ngựa thì đến, Lã Bố đến dưới thành kêu to: ”Lưu sứ quân có việc cơ mật sai người đến”. Trên thành có quân báo với Tào Báo, Báo lên thành xem rồi sai quân sĩ mở cửa. Bấy giờ Lã Bố mới nổi một tiếng hiệu, quân sĩ đều kéo ùa vào thành, tiếng reo kinh động.
Trương Phi say rượu đang ngủ trong phủ. Tả hữu vội vàng lay tỉnh dậy bảo: “Lã Bố đã lừa mở được cửa thành, quân kéo cả vào rồi”. Trương Phi giận quá, vội vàng mặc áo giáp, vác ngọn bát xà mâu, vừa ra cửa phủ lên được mình ngựa thì quân Lã Bố đến nơi. Bấy giờ Phi hãy còn say, không đánh được khỏe. Lã Bố cũng biết sức mạnh của Trương Phi, không dám đánh ráo riết quá. Mười tám tướng kỵ mã bảo vệ Trương Phi, chạy ra cửa Đông. Vợ con Lưu Bị ở trong phủ cũng không kịp nhìn đến.
Trương Phi dẫn vài mươi tên kỵ mã đi thẳng đến Nam Dương kể hết mọi chuyện cho Lưu Bị. Các quan nghe chuyện ai cũng mất máu mặt, duy Lưu Bị chỉ than có một câu: “Được cũng chẳng nên mừng, mất cũng chẳng nên lo!” Quan Vũ hỏi: “Thế còn đại tỷ đâu?” Trương Phi nói: “Hãm cả ở trong thành”.
Lưu Bị nín lặng chẳng nói câu gì. Quan Công giẫm chân mắng rằng: “Khi trước đệ đòi giữ thành, nói những câu gì? Đại ca dặn đệ thế nào? Bây giờ thành trì thì mất, tỷ lại bị hãm, thế ra làm sao?” Phi nghe anh mắng, sợ hãi không biết đường nào, rút ngay gươm toan muốn tự vẫn. May Lưu Bị nhanh tay giằng lấy gươm. Thực rõ là:
Nghiêng bầu nốc rượu sao vui? Rút gươm tự vẫn sự thôi đã rồi!Xem thêm: Ly kỳ chuyện kinh động đến âm tào địa phủ sau cái chết của Trương Phi
Hoàng An Sưu tầm