Có nợ thì phải hoàn trả, nhân quả xưa nay chính là sự cân bằng các mối quan hệ ân oán giữa con người. Câu chuyện báo oán sau đây, chính là một trong số đó.
Tri huyện Thượng Ngu tên Hình Mỗ và vợ sống với nhau không được hòa thuận. Có một lần, ông và người vợ cãi nhau, trong lúc tức giận đã ra tay tát vợ mấy cái. Người vợ sinh lòng oán hận liền thắt cổ tự vẫn.
Ba ngày sau, người vợ hiện hồn về quấy phá. Quỷ hồn cứ đợi khi Hình Mỗ và người thiếp ngủ cùng một chỗ, liền thổi gió lạnh vào phòng, hoặc vạch màn, hoặc thổi tắt đèn.
Hình Mỗ vô cùng tức giận, liền mời đạo sĩ về nhà vẽ bùa niệm chú, đem quỷ hồn giam cầm tại căn phòng phía Đông, dùng bùa chú phong bế, phía trên còn đóng quan ấn. Từ đó về sau, nữ quỷ bị giam lại, không thể xuất hiện được nữa.
Không lâu sau, Hình Mỗ được điều nhiệm làm tri huyện Tiền Đường, nên phải rời đi. Tân tri huyện Thượng Ngu đã cho mở căn phòng phía Đông ra, quỷ hồn nhờ thế mà thoát được ra ngoài. Sau khi tự do, nó liền bám lên thân của một tiểu nha đầu, rồi tiếp tục quấy phá giống như trước.
Về sau, tân tri huyện biết chuyện, liền nói với nữ quỷ: “Phu nhân chỉ có ân oán với Hình Mỗ, còn tiểu nha đầu này đâu có tội tình gì, sao lại hại cô ta?”.
Nữ quỷ nói: “Ta không hại nha đầu này, chỉ là muốn mượn thân cô ta, để có vài lời thỉnh cầu với ngài”.
Tân tri huyện hỏi: “Phu nhân có yêu cầu gì cứ nói?”
Nữ quỷ đáp: “Nhờ ngài dẫn ta đến chỗ ở của Hình Mỗ ở Tiền Đường được không?”.
Tân tri huyện lại hỏi: “Sao phu nhân lại không tự mình đến đó?”
Nữ quỷ trả lời: “Ta là quỷ hồn chết oan, lại bị Hình Mỗ dùng quan ấn giam cầm, dọc đường đều có hà bá chặn lại, cho nên nhất định phải do ngài gửi công văn đóng dấu, tôi mới có thể đi qua được. Cũng xin ngài phái theo 2 sai dịch áp giải”.
Tân tri huyện hỏi cần phái theo ai, nữ quỷ đáp rằng hãy phái Trần Quý, Đằng Thịnh, hai người này vốn đã là nha dịch nhiều năm. Tân tri huyện liền chiểu theo lời của nữ quỷ, đem công văn ra viết, rồi đốt cháy gửi cho nữ quỷ.
Hôm đó, Hình Mỗ (chồng trước của nữ quỷ) đang ngồi trong phòng ăn cơm chiều, bỗng nhiên người thiếp của ông ta ngã vật trên mặt đất, kêu to: “Ngươi là tên xấu xa, ngươi bức ta tới chỗ chết, lại còn nhốt ta ở căn phòng phía Đông chịu đói. Giờ ta đã trở lại, nhất định phải tính sổ với ngươi”.
Từ đó về sau, nội phủ huyện Tiền Đường ngày đêm không được yên bình. Hình Mỗ không có biện pháp nào, lại thỉnh mời đạo sĩ thi triển đạo pháp, thêm bùa đóng ấn, nhốt nữ quỷ trong nhà ngục của huyện Tiền Đường.
Nữ quỷ trước khi bị nhốt đã kêu to: “Ngươi đúng là kẻ không có lương tâm! Lúc trước thì nhốt ta ở căn phòng phía Đông, nhưng dù sao đó cũng là chỗ con người ở. Giờ ta có tội tình gì mà lại đem ta nhốt trong đại lao! Ta nhất định sẽ đến tìm người để trả thù”.
Chưa đến một tháng, trong ngục giam có một phạm nhân thắt cổ tự tử, Hình Mỗ vì thế mà bị luận tội và bãi chức. Hình Mỗ vô cùng sợ hãi, quyết tâm sẽ cạo tóc, xuất gia làm hòa thượng, đi vân du thiên hạ, cũng là để trốn chạy. Tuy nhiên, ông ta chưa kịp thực hiện được ý đồ thì đột nhiên sinh bệnh mà chết.
Tri huyện Hình Mỗ làm người mà lòng dạ độc ác tàn nhẫn, ra sức đánh đập vợ đến độ phải tự sát, lại dùng phương pháp tàn độc, dùng quan ấn niêm phong giam giữ linh hồn người chết, cuối cùng gặp báo ứng sinh bệnh chết. Đây xác thực là nhân quả báo ứng, là điều xưa nay chưa hề sai lạc.
Trích trong “Tử Bất Ngữ” của Viên Mai đời nhà Thanh.
Tuệ Tâm biên dịch