Hiện nay, cơm hộp Bento truyền thống của Nhật Bản đã nổi tiếng và lan truyền rộng rãi trên thế giới, tuy nhiên, bạn sẽ ngạc nhiên về lịch sử lâu đời bắt nguồn từ thế kỷ thứ 6 của món ăn này.
Bạn có bao giờ thấy phần cơm trưa được tạo thành các hình dạng đẹp mắt từ cơm, rau củ, tảo biển và xúc xích…? Để tạo nên một món ăn đúng điệu, bạn cần có thêm một chiếc hộp gỗ, nhựa hoặc nhôm có tên là Bento.
Tương tự như các món ăn xách tay của Nhật Bản được làm từ gạo và một số loại thực phẩm theo mùa khác, hộp cơm Bento là bữa ăn rất hấp dẫn cho mọi người và đã trở nên phổ biến ở đất nước Mặt Trời mọc, cũng như lan truyền ra thế giới.
Tuy nhiên, bạn có biết hiện tượng ẩm thực Nhật Bản này không phải là sản phẩm hiện đại mà nó đã có một lịch sử xa xôi.
Hộp cơm Bento ban đầu được làm từ loại gạo khô thời xưa, loại lương thực ở thế kỷ thứ 6 – 8. Mọi người thích dùng loại gạo này vì dễ nấu. Ngoài ra, loại gạo này còn có trọng lượng khá nhẹ lúc đóng gói và đó cũng là một lý do khác khiến nó được ưa chuộng.
Về sao loại gạo này đã được thay thế bằng cơm nắm, món cơm này đã trở thành lựa chọn tiêu chuẩn và vô cùng phổ biến ở Nhật Bản.
Mặt khác, lý do chính để Bento trở nên phổ biến ở Nhật là do nó được làm từ gạo Japonica, có khả năng kết dính đặc biệt. Nhờ vậy mà sản phẩm này đã tạo nên một nắm cơm hoàn hảo cho mọi người.
Cũng kể từ đây Bento đã trở thành sự lựa chọn thuận tiện cho binh lính và công nhân.
Món ăn này có nguồn gốc bắt nguồn từ thành phố Kyoto. Chính tại nơi đây văn hóa Bento độc đáo đã lan rộng khắp Nhật Bản.
Nhiều năm trôi qua khi Nhật Bản bước vào thời kỳ hòa bình, người ta dành nhiều thời gian hơn để thực hiện những chuyến dã ngoại theo mùa và tận hưởng cuộc sống gần gũi với thiên nhiên.
Vào thời đó, thường chỉ những gia đình thuộc tầng lớp thượng lưu mới đi dã ngoại. Và tất nhiên trong mỗi chuyến dã ngoai không thể thiếu cơm nắm Bento. Hộp đựng Bento của họ trông vô cùng sang trọng và được xem là biểu tượng cho sự giàu có.
Vào thời điểm này, hoạt động được yêu thích khác thường diễn ra tại nhà hát, còn gọi là Kabuki.
Các sự kiện Kabuki thường kéo dài cả ngày và một lần nữa hộp cơm Bento lại lan tỏa sự tiện lợi của mình, khi khán giả cảm thấy đói là có ngay một bữa ăn nhẹ.
Bento có vẻ như là một món ăn tuyệt vời suốt cả ngày dài, đó cũng là lý do người ta gọi nó là Bento Makunouchi.
Vào thế kỷ 19, Nhật Bản xuất hiện những con đường sắt. Đây chính là lúc phổ biến việc bán món Bento Eki cho hành khách ở nhà ga. Người ta mua nó và ăn trên tàu.
Ban đầu món ăn này khá bình dân với một chén cơm nắm và củ cải ngâm daikon. Sau một thời gian, món ăn địa phương dân dã này được thêm vào nhiều thành phần khác hấp dẫn hơn. Từ đó Bento trở thành một lựa chọn thú vị cho hành khách.
Có thể thấy, cùng với lịch sử phát triển của Nhật Bản, món ăn Bento cũng thay đổi ít nhiều. Hay nói cách khác Bento là món ăn có thể phản ánh được những nét đẹp trong văn hóa và truyền thống của Nhật Bản tại những thời kỳ khác nhau.
Một khía cạnh quan trọng khác của nền văn hóa ẩm thực Nhật Bản chính là việc Bento có mặt trong cuộc sống hàng ngày của người Nhật. Đặc biệt là đối với sinh viên và công nhân.
Mỗi một Bento được tạo nên từ ba thành phần tiêu biểu là: Gạo, các thành phần chính và một món ăn phụ. Trong đó, thành phần chính bao gồm: Thịt, cá và trứng. Riêng món ăn phụ sẽ được làm từ nấm, rau sống hoặc rong biển.
Đảm bảo chỉ cần bạn mở nắp hộp của một Bento, đôi mắt của bạn sẽ bừng sáng khi nhìn thấy phối hợp tuyệt đẹp các màu sắc. Hộp cơm Bento được trình bày cẩn thận và vô cùng hài hòa như thể một bức tranh.
Theo các chuyên gia Bento, màu sắc đóng một vai trò đặc biệt trong các bữa ăn hàng ngày của người Nhật.
Do vậy khi sắp xếp hộp cơm Bento, có một màu chủ đạo sẽ được xác định trước và xung quanh nó là 5 màu sắc khác nhau. Điều này sẽ làm nổi bật nghệ thuật ẩm thực của người làm ra hộp cơm.
Bên cạnh đó, khi nói đến thức ăn người Nhật thường lưu tâm và đánh giá cao các chi tiết nhỏ. Nó cho thấy sự khéo léo và tinh tế của văn hóa ẩm thực truyền thống.
Một lý do khác khiến Bento trở nên hấp dẫn ngoài sự kết dính của gạo Japonica là khí hậu Nhật Bản và đặc tính của quốc gia.
Tại Nhật Bản khí hậu được chia làm bốn mùa rõ rệt nên ta có thể tìm thấy những cảnh sắc mê hoặc lòng người trên khắp đất nước xinh đẹp này.
Chính điều này đã khơi gợi lòng ham muốn hưởng thụ thiên nhiên mạnh mẽ của con người đến nỗi trở thành truyền thống và đặc tính của vương quốc này.
Các chuyến ghé thăm những cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp và bữa ăn ngoài trời với hộp cơm Bento chính là sự kết hợp hoàn hảo nhất.
Chưa dừng lại ở đó, ẩm thực Nhật Bản còn có một loại Bento khác cũng hấp dẫn không kém Bento Eki chính là Bento Shokado hay Bento cao cấp. Nó được chính ôngTeiich Tuki tạo ra vào năm 1937.
Ý tưởng sáng tạo của ông đã đến khi Teiich tham dự các nghi lễ trà đạo vào những năm 1920 – 1930. Các gia đình giàu có tổ chức thường xuyên các nghi thức này và cũng rất thích các bữa tiệc đông đúc.
Tại một số sự kiện thưởng thức trà đạo, số người tham gia lên đến 2.000. Do đó việc phục vụ các bữa ăn truyền thống trong thời điểm này trở thành thách thức thực sự.
Nhận thấy được điều này, ông Teiich đã tạo ra món Shokado, một loại Bento được chia thành 4 phần, mỗi phần được trình bày riêng cho một bữa ăn.
Ngày nay, hộp Bento có đủ hình dạng và kích cỡ. Trong đó có một số mẫu Bento cổ trông rất sang trọng với phong cách hình học đơn giản và sắc nét. Nhiều sản phẩm khác lại trông giống như một chiếc chậu có lỗ trên đầu để việc trình bày món ăn tiện lợi hơn.
Những chiếc hộp Bento lớn hơn được dùng cho các hoạt động ngoài trời như ngắm hoa anh đào vào mùa xuân.
Có thể thấy, hầu hết các hộp cơm Bento đều phản ánh sự cố gắng của người Nhật Bản để hòa mình vào thiên nhiên. Do vậy, họ thường trang trí Bento với các biểu tượng hoa lá, cây cỏ và chim muông.
Hiện tại các biến thể phổ biến nhất của hộp cơm Bento là những hình ảnh khắc họa một số nhân vật theo trí tưởng tượng. Khi này người ta thường sử dụng các lát thịt giăm bông mỏng để tạo nên khuôn mặt và dùng rong biển nori làm tóc.
Sáng tạo được một hộp cơm Bento nghệ thuật cần rất nhiều sự chính xác và lòng kiên nhẫn của người làm. Ngoài ra, nó cũng đòi hỏi sự hỗ trợ của các công cụ đặc biệt trong quá trình tạo hình hân vật Bento.
Riêng đối với nhiều người nội trợ Nhật Bản, việc chuẩn bị hộp cơm Bento cho con được xem là thời gian ấm áp tuyệt vời.
>>> Tác giả viết nhân vật Wonder Woman đóng vai trò then chốt trong việc phát minh máy dò nói dối
>>> Siêu anh hùng cứu gần 700 đứa bé khỏi tay Đức Quốc xã
Tú Văn, theo TVN